سیر چه خواصی دارد؟

بقراط، پزشک یونان باستان  گفته است: «بگذار غذا داروی تو و دارو غذای تو باشد.» او سیر را برای درمان بیماری‌های مختلفی تجویز می‌کرد و علم مدرن نیز بسیاری از این اثرات مفید را ثابت کرده است. در ادامه به مزیت‌های سیر برای سلامتی که شواهد علمی در حمایت از آن‌ها وجود دارد، اشاره می‌کنیم.

سیر گیاهی از سرده سیر (Allium) و ارتباط نزدیکی با پیاز، موسیر و تره دارد. سیر در بسیاری از مناطق جهان می‌روید و به دلیل طعم دلپذیر و رایحه قوی در آشپزی کاربرد زیادی دارد.

از دیرباز مردم سیر را به خاطر خواص مفیدی که برای سلامتی دارد، مصرف می‌کردند. طبق شواهد موجود تمدن‌هایی مانند مصری‌ها، یونانی‌ها، رومی‌ها، چینی‌ها و هندی‌ها از این گیاه در طب سنتی استفاده می‌کردند.

دانشمندان اکنون می‌دانند بیشتر خواص سیر به دلیل تشکیل ترکیبات گوگردی هنگام خرد کردن، له کردن یا جویدن حبه سیر است. شاید معروف‌ترین ترکیب سیر آلیسین باشد. ترکیبات دیگری که ممکن است در فواید سلامتی سیر نقش داشته باشند عبارتند از دی‌آلیل دی‌سولفید و اس-آلیل سیستین.

سیر بسیار مغذی است، اما کالری اندکی دارد. یک حبه سیر (حدود سه گرم) حاوی ۴٫۵ کالری، ۰٫۲ گرم پروتئین و یک گرم کربوهیدرات است. سیر منبع خوبی از چندین ماده مغذی است، ازجمله موارد زیر است:

• منگنز
• ویتامین B6
• ویتامین C
• سلنیوم
• فیبر

پژوهشی از سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد عصاره سیر کهنه می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. این مطالعه نشان داد افرادی که در طول فصل سرماخوردگی و آنفلوانزا به مدت سه ماه از مکمل عصاره سیر کهنه مصرف می‌کردند، علائم کمتری را تجربه کردند و روزهای کمتری را به دلیل بیماری از محل تحصیل یا محل کار غیبت ‌کردند.

پژوهش‌های دیگر نشان می‌دهند ترکیبات موجود در سیر ممکن است خواص ضدویروسی باشد. سیر علاوه بر تقویت سیستم ایمنی ممکن است به ممانعت از ورود ویروس‌ها به سلول‌های میزبان یا تکثیر درون سلول‌ها کمک کند.

بنا به گزارش سازمان جهانی بهداشت، بیماری‌های قلبی‌عروقی مانند حمله قلبی و سکته مغزی بیش از هر بیماری دیگری موجب مرگ‌ومیر انسان‌ها می‌شوند. فشار خون بالا از مهم‌ترین عواملی است که ممکن است منجر به بیماری‌های مذکور شود. فراتحلیلی از سال ۲۰۲۰ نشان داد مکمل‌های سیر فشار خون را در افراد مبتلا به فشار خون بالا می‌کاهند. پژوهشگران این اثر را ناشی از کاهش ۱۶ تا ۴۰ درصدی در تجربه رویدادهای قلبی‌عروقی نسبت دادند. در همین فراتحلیل اشاره شد اثرات سیر شبیه اثرات برخی از داروهای فشار خون است اما با عوارض کمتری همراه است.

مروری از سال ۲۰۱۹ بیان داشت آلیسین موجود در سیر ممکن است تولید آنژیوتانسین دو را مهار کند. آنژیوتانسین دو هورمونی است که فشار خون را افزایش می‌دهد. این ترکیب همچنین ممکن است رگ‌های خونی را شل کند و به خون اجازه دهد راحت‌تر جریان پیدا کند.

پژوهشی در سال ۲۰۱۸ نشان داد سیر می‌تواند کلسترول کل و کلسترول بد (LDL) را کاهش دهد.  طبق پژوهشی در سال ۲۰۱۶ مصرف مکمل‌‌های سیر به مدت بیش از دو ماه می‌تواند سطح LDL را ۱۰ درصد کاهش دهد. پژوهشگران این اثر را در افرادی که سطح کلسترول آن‌ها اندکی افزایش یافته بود، مشاهده کردند. البته به‌نظر نمی‌رسد سیر همین اثر را روی سطح تری‌گلیسیرید، یکی دیگر از عوامل خطر بیماری قلبی داشته باشد. پژوهش‌ها همچنین نشان می‌دهند سیر روی کلسترول خوب (HDL) اثری ندارد.

آسیب اکسیداتیو ناشی از رادیکال‌های آزاد در فرایند پیری و زوال شناختی ناشی از پیری نقش دارد. سیر حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که از مکانیسم‌های محافظتی بدن دربرابر آسیب اکسیداتیو حمایت می‌کند. این آنتی‌اکسیدان‌ها ممکن است استرس اکسیداتیو را کاهش ‌دهند و خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبطی مانند آلزایمر، رایج‌ترین شکل زوال عقل را کم کنند.

مطالعات حیوانی نشان می‌دهند آلیسین موجود در سیر همچنین ممکن است به محافظت دربرابر زوال شناختی کمک کند. قبل از اینکه بتوانیم اثرات آن را در زمینه مبارزه با زوال شناختی به‌طور کامل درک کنیم، به پژوهش‌های انسانی نیاز است.

اثبات اثرات بالقوه سیر بر طول عمر اساساً در انسان غیرممکن است. اما با توجه به اثرات مفید آن روی عوامل خطر مهمی مانند فشار خون، منطقی است نتیجه‌گیری کنیم سیر می‌تواند در افزایش طول عمر نقش داشته باشد.

در مطالعه چینی در سال ۲۰۱۹، سالمندانی که حداقل هفته‌ای یک‌بار سیر مصرف می‌کردند، نسبت‌به کسانی که کمتر از یک‌بار در هفته سیر می‌خوردند، عمر طولانی‌تری داشتند.

این واقعیت که سیر می‌تواند به دفاع دربرابر بیماری‌های عفونی کمک کند، نیز اهمیت دارد. چنین بیماری‌هایی از علت‌های شایع مرگ‌ومیر خصوصا در سالمندان یا افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند.

سیر از اولین موادی بود که با هدف افزایش عملکرد استفاده می‌شد. تمدن‌های باستان از سیر برای کاهش خستگی و بهبود توانایی کاری کارگران استفاده می‌کردند. ورزشکاران المپیک در یونان باستان نیز برای بهبود عملکرد خود سیر مصرف می‌کردند.

درحالی‌که مطالعات انجام‌شده روی جوندگان نشان داده است سیر به عملکرد ورزشی کمک می‌کند، مطالعات انسانی بسیار کمی روی این موضوع انجام شده است.

مطالعه اخیری نشان داد سیر عملکرد دوچرخه‌سواران را در آزمایشی به مسافت ۴۰ کیلومتر بهبود نداد. با‌این‌حال، سیر ممکن است استرس  اکسیداتیو مرتبط با ورزش و آسیب عضلانی را کاهش دهد.

مطالعه کوچکی از سال ۲۰۱۵ همچنین نشان داد مکمل سیر ممکن است ظرفیت اکسیژن را در طول ورزش افزایش دهد. اما پژوهش‌های بیشتری برای تایید این مزیت احتمالی نیاز است.

نشان داده شده است که ترکیبات گوگردی می‌توانند از آسیب به اعضای بدن ناشی از مسمومیت با فلزات سنگین محافظت کنند.

آلیسین موجود در سیر می‌تواند به کاهش سطح سرب در خون و اعضای حیاتی بدن کمک کند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۲ روی کارمندان کارخانه سازنده باتری خودرو (که بیش‌ازحد درمعرض سرب قرار داشتند) نشان داد سیر سطح سرب خون افراد مورد مطالعه را ۱۹ درصد کاهش داد. همچنین بسیاری از علائم بالینی ازجمله سردرد و فشار خون بالا را کاهش داد. تاثیر مصرف سه دوز سیر در روز در کاهش علائم نسبت به دی پنسیلامین (پادزهر مسموميت با فلزات سنگين) تاثیر بیشتری داشت.

چندین مطالعه اخیر اثرات سیر را روی سلامت استخوان خصوصا در زنان پس از یائسگی اندازه‌گیری کردند. نتایج کارآزمایی بالینی که سال ۲۰۱۷ منتشر شد، نشان داد سیر می‌تواند استرس اکسیداتیو را که منجر به پوکی استخوان می‌شود، کاهش دهد. شرکت‌کنندگان قرص‌های سیر معادل حدود دو گرم سیر تازه را در روز مصرف کردند.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ نشان داد ۱۲ هفته مصرف مکمل سیر (یک گرم در روز) در کاهش درد و زنان دچار آرتروز زانو و چاقی موثر بود.

همان‌طور که می‌دانید سیر دارای عوارضی مانند بوی بد دهان است. برخی افراد نیز به سیر حساسیت دارند. علاوه‌بر‌این، سیر ممکن است بر توانایی لخته شدن خون شما تأثیر بگذارد. اگر اختلال خون‌ریزی دارید یا داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، قبل از افزایش مصرف سیر، با پزشک خود مشورت کنید.

طبق قانون ۱۰ دقیقه‌ای سیر، بعد از خرد کردن یا له کردن سیر، باید اجازه دهید ۱۰ دقیقه بماند و سپس آن را بپزید. این کار باعث می‌شود ترکیب مفیدی به نام آلیسین در سیر حفظ شود.

سیر کامل حاوی آنزیمی به نام آلیناز و ترکیب گوگردی آلیین است. وقتی سیر خرد یا له می‌شود، این دو ترکیب با هم مخلوط می‌شوند و آنزیم آلیناز، آلیین را به آلیسین تبدیل می‌کند. اما این فرآیند نیاز به زمان دارد (معمولاً حدود ۵-۱۰ دقیقه). اگر بلافاصله بعد از خرد کردن یا له کردن سیر آن را بپزید یا مصرف کنید، آنزیم ممکن است وقت کافی برای تولید کامل آلیسین نداشته باشد و به این ترتیب خواص سلامتی آن کاهش یابد.

سیر معمولاً برای بیشتر مردم زمانی که به میزان معمولی در غذا استفاده شود، ایمن است. اما اگر مقدار مصرف سیر به طور قابل توجهی افزایش یابد، ممکن است برای برخی افراد مشکلاتی ایجاد کند. مصرف سیر در کسانی که دچار بیماری ریفلاکس معده هستند یا داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند، می‌تواند عوارض منفی به همراه داشته باشد.

سیر به دلیل ترکیبات گوگردی مانند آلیسین، سیستم ایمنی را تقویت کرده و به پیشگیری از سرماخوردگی و آنفلوانزا کمک می‌کند. همچنین، مصرف سیر می‌تواند فشار خون و کلسترول را کاهش داده و خطر بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. سیر حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که ممکن است از زوال عقل پیشگیری کند و به سلامت استخوان‌ها کمک کند. همچنین، به پاکسازی بدن از فلزات سنگین و بهبود عملکرد ورزشی کمک می‌کند. گرچه مصرف سیر برای بیشتر افراد خطری ندارد، افرادی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند یا به بیماری ریفلاکس معده دچار هستند، باید درمورد مصرف سیر احتیاط کنند.