معکوس‌کردن روند پیری

آیا حذف سلول‌های قدیمی می‌تواند پیری را معکوس کند؟

چهارشنبه ۲۸ دی ۱۴۰۱ - ۲۲:۳۰مطالعه 12 دقیقه
محققان در حال پژوهش روی داروهایی هستند که با ازبین‌بردن سلول‌های ضعیف و ازکارافتاده‌ی بدن، فرایند پیری را به‌تاخیر می‌اندازند.
تبلیغات

جیمز کرکلند در سال ۱۹۸۲ به‌عنوان پزشک امراض پیری فعالیت خود را در‌زمینه‌ی درمان بیماران سال‌خورده شروع کرد؛ اما مدتی بعد با مشاهده‌ی ناکافی‌بودن خدماتی که می‌توانست به سالمندان ارائه دهد، دچار نارضایتی شد. کرکلند که درحال‌حاضر در کلینیک مایو در روچستر مینه‌سوتا مشغول‌به‌کار است، درباره‌ی آن دوران می‌گوید: «از تجویز ویلچر و واکر و دستگاه‌های بی‌اختیاری به بیمارانم خسته شده بودم.»

دکتر کرکلند می‌دانست که پیری بزرگ‌ترین عامل خطر برای بیماری‌های مزمن به‌شمار می‌رود؛ اما ناتوانی در انجام کاری مفید برای بیماران مسن، موجب ناامیدی وی شده بود. این ناامیدی و احساس ناکافی‌بودن باعث شد تا کرکلند به‌منظور یادگیری مهارت‌های لازم برای مقابله با پیری، دوباره شروع به تحصیل کند و موفق شود مدرک دکتری بیوشیمی خود را از دانشگاه تورنتو دریافت کند.

کرکلند و همکارش، تامارا چکونیا که به‌عنوان زیست‌شناس مولکولی در کلینیک مایو مشغول‌ به‌کار است، درحال‌حاضر رهبران جنبشی روبه‌رشد هستند که با تلاش برای محافظت از مغز و بدن درمقابل پیامدهای بیولوژیکی پیری، سعی می‌کند بیماری‌های مزمن را متوقف کند.

درصورت موفقیت‌آمیز‌بودن تلاش‌های محققان، طول عمر مردم افزایش پیدا خواهد کرد و انتظار می‌رود تعداد آمریکایی‌هایی ۶۵ ساله و مسن‌تر با رشدی دوبرابری تا سال ۲۰۴۰ به ۸۰ میلیون نفر برسد. این در حالی است که افرادی مانند کرکلند به‌دنبال افزایش طول عمر نیستند و امیدوارند که در نتیجه‌ی انجام چنین تحقیقاتی، طول سلامت افراد بیشتر شود. منظور از طول سلامت زمانی است که افراد بدون بیماری زندگی می‌کنند.

یکی از اهداف اصلی محققان در این تحقیقات سلول‌های ضعیفی است که با افزایش سن در بافت‌ها ایجاد می‌شوند. این سلول‌های پیر براثر عواملی مانند آسیب یا استرس یا صرفاً گذر زمان به نقطه‌ای رسیده‌اند که دیگر تقسیم نمی‌شوند؛ ولی از بین نیز نمی‌روند. براساس مطالعه‌ی انجام‌شده در این زمینه، سلول‌های پیر فقط بخش کوچکی از جمعیت سلول‌های بدن را تشکیل می‌دهند؛ اما چیزی حدود ۳۶ درصد از سلول‌های برخی از بافت‌های موش‌های پیر را دربر می‌گیرند.

مطالعه‌ی مذکور نشان می‌دهد که سلول‌های پیر فقط یک بافت را تحت‌تاثیر قرار نمی‌دهند؛ بلکه با آزادکردن مجموعه‌ای از ترکیبات و ایجاد محیطی سمّی و ملتهب، آمادگی لازم را در بافت‌ها برای درگیری با بیماری‌های مزمن آماده می‌کنند. سلول‌های پیر با امراضی مانند دیابت، سکته‌ی مغزی، پوکی استخوان و چند بیماری پیری دیگر در ارتباط هستند.

این سلول‌های مضر توجه جدی محققان را به‌ خود جلب کرده‌اند؛ چراکه تصور می‌شود با خلاص‌شدن از شرً آن‌ها می‌توان آمار بیماری‌های مزمن و ناراحتی‌های ناشی از افزایش سن را کاهش داد. مؤسسه‌ی ملی سلامت آمریکا ۱۲۵ میلیون دلار در تحقیقاتی جدید به نام SenNet سرمایه‌گذاری کرده است. این تحقیقات با هدف شناسایی و نقشه‌برداری از سلول‌های پیر بدن انسان و موش‌ها در طول عمر طبیعی آن‌ها انجام می‌شود.

مؤسسه‌ی ملی پیری نیز در مدت ۴ سال، بیش از ۳ میلیون دلار برای تیم چندمرکزی شبکه کاربردی‌سازی علوم پیری (TGN) به‌رهبری کرکلند هزینه کرده است. این تیم کارآزمایی‌های بالینی اولیه را برای درمان‌های بالقوه‌ی ضدپیری انجام می‌دهد. داروهایی با عنوان Senolytics که سلول‌های پیر را از بین می‌برند، در میان برترین کاندیداهای این درمان‌های بالقوه قرار دارند. آزمایش‌های مربوط به این درمان‌ها در مقیاس کوچک و در افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر و آرتروز و بیماری‌های کلیوی در حال انجام است.

به‌عقیده‌ی جان وارگا، رئیس روماتولوژی دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه میشیگان، این درمان‌های نوظهور و هیجان‌انگیز ممکن است تغییرات بزرگی ایجاد کنند؛ البته او در اظهارات خود جانب احتیاط را رعایت می‌کند و درست مانند برخی از دانشمندان دیگر، معتقد است که قابلیت این رشته بیش‌ازحد افزایش یافته است.

جان وارگا که به‌گفته‌ی خود تردیدهای سالمی در این زمینه دارد، هشدارهای لازم را نیز درباره‌ی ناشناخته‌های موجود به بیمارانش می‌دهد و به آن‌ها می‌گوید تلاش برای مکمل‌های سنولیتیک که سلول‌های پیر را حذف می‌کنند، به‌تنهایی می‌تواند خطرناک باشد.

محققان هنوز‌هم در حال گره‌گشایی بیولوژی سلول‌های پیر هستند. این‌ بررسی‌ها نه‌تنها روی حیوانات پیر، بلکه روی حیوانات جوان و حتی جنین‌ها نیز انجام می‌شود. اندام جنین‌ها جایی است که پیری برخی از سلول‌های خاص، برای رشد مناسب آن‌ها بسیار حیاتی به‌شمار می‌رود.

سلول‌های آزمایشگاهی با افزایش سن کشیده‌تر شده‌اند
تغییرات در سلول‌های قدیمی به دانشمندان امکان می‌دهد تا آن‌ها را شناسایی کنند. سلول‌های رشدیافته در آزمایشگاه همان‌طور که پیر می‌شوند (راست)، از سلول‌های جوان بزرگ‌تر می‌شوند (چپ).

شواهد مبنی‌بر تأثیر مثبت ازبین‌بردن سلول‌های پیر در بهبود طول عمر، بیشتر از موش‌های آزمایشگاهی به‌دست آمده‌اند. تنها چند آزمایش انسانی اولیه در این زمینه تکمیل شده‌اند که با وجود داشتن نکات امیدوارکننده، نتایج جذابی به‌دنبال نداشته‌اند. باوجوداین، کرکلند و چکونیا حدس می‌زنند که سنولیتیک امکان دارد علاوه‌بر کمک به کُند‌کردن روند پیری، به بهبود شرایط جوانان آسیب‌دیده یا افراد تحت درمان‌های شیمی‌درمانی نیز کمک کند.

تبدیل سلول‌های خوب به سلول‌های بد

زیست‌شناسان بیش از ۶۰ سال پیش و هنگام پرورش سلول‌ها در ظروف آزمایشگاهی، برای اولین‌بار متوجه پدیده‌ی پیری آن‌ها شدند. حدود ۵۰ چرخه پس از رشد اولیه‌ی سلول‌ها و تقسیم آن‌ها، نرخ تقسیم سلولی کاهش می‌یابد و در‌نهایت متوقف می‌شود. هنگامی‌که سلول‌ها به این مرحله از پیری می‌رسند، بزرگ‌تر می‌شوند و ناهنجاری‌های ژنتیکی مختلفی از خود بروز می‌دهند.

سلول‌های پیر شروع به انباشتن لیزوزوم‌های اضافی نیز می‌کنند. لیزوزوم‌ها اندامک‌هایی کیسه‌ای هستند که ضایعات سلولی را از بین می‌برند. دانشمندان با استفاده از لکه‌هایی که در حضور آنزیم لیزوزوم به رنگ آبی درمی‌آیند، روشی مفید برای شناسایی بسیاری از سلول‌های پیر کشف کرده‌اند. این لکه‌ها که بتاگالاکتوزیداز نام دارند، اغلب در سلول‌های پیر بسیار فعال هستند.

دانشمندان در تحقیقاتشان صدها ژن نیز کشف کرده‌اند که سلول‌های پیر آن‌ها را فعال می‌کنند. این ژن‌ها با متوقف‌کردن چرخه‌ی تکثیر سلول‌ها و تغییر زیست‌شناسی آن‌ها، مکانیسم‌های خودتخریبی طبیعی سلول‌ها را مسدود می‌کنند. برخی از این ژن‌ها مجموعه‌ای از مولکول‌های ایمنی و فاکتورهای رشد و برخی ترکیبات دیگر را تولید می‌کنند.

تعدادی از ژن‌های خاص فقط در سلول‌های پیر فعال می‌شوند و این واقعیت حاکی از آن است که احتمالا پیری چیزی فراتر از سلول‌های ازکارافتاده باشد. این موضوع نشان می‌دهد که پیری درواقع برنامه‌‌ای سلولی است که برای تحقق برخی از اهداف در بدن‌های سالم تکامل یافته است. مطالعات انجام‌شده روی برخی از موجودات در ابتدای حیات و حتی قبل از تولد آن‌ها، نکاتی را درباره‌ی این اهداف بیان می‌کند.

در اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰، بیل کیز، زیست‌شناس سلولی، موضوع پیری را در جنین‌ها مطلالعه کرد. وی برای جست‌وجوی بتا‌گالاکتوزیداز، جنین موش و جوجه‌ی سالم را رنگ‌آمیزی کرد و در‌نهایت توانست لکه‌های آبی روشنی را در بافت‌های آن‌ها مشاهده کند. کیز پس از این کشف، با یکی از زیست‌شناسان سلولی مؤسسه‌ی تحقیقات زیست‌پزشکی بارسلونا به نام مانوئل سرانو ملاقات کرد که متوجه این موضوع شده بود. در سال ۲۰۱۳، این دو نفر گزارشی را مبنی‌بر مشاهده‌ی سلول‌هایی با نشانه‌های پیری در مغز و گوش و اندام‌های در حال‌ رشد منتشر کردند.

کیز که اکنون در مؤسسه‌ی ژنتیک و زیست‌شناسی مولکولی و سلولی استراسبورگ فرانسه فعالیت می‌کند، تمرکز خود را روی مطالعه‌ی اندام‌های جنینی موش و جوجه قرار داده است؛ جایی که رشته‌هایی از بافت موقت در سراسر نوک انگشتان پا شکل می‌گیرد. این رشته‌ها که در سطح مولکولی شباهت زیادی به سلول‌های پیر دارند، برخلاف سایر سلول‌های جنینی، قبل از تولد حیوان ناپدید می‌شوند. رشته‌ها با آزاد‌کردن برخی از مواد شیمیایی به رشد اندام‌ها کمک می‌کنند و پس از انجام این‌ کار از بین می‌روند.

در همین‌ حال، سرانو سلول‌های اندامی را بررسی کرد که فقط در جنین‌ها وجود دارد: کلیه‌ای موقت به نام «مزونفروس» که در نزدیکی قلب جنین تشکیل می‌شود. مزونفروس پس از تشکیل کلیه‌ی اصلی در بدن جدید از بین می‌رود. در این‌جا نیز بتا‌گالاکتوزیداز و سایر ترکیبات مرتبط با پیری در جنین موش مشاهده شدند.

مراحل رشد پنجه موش جنین
سلول‌های پیر نقش مهمی در رشد اولیه ایفا و به پیکرتراشی اندام‌ها کمک می‌کنند. این مجموعه تصاویر پنجه‌ی موش جنین را نشان می‌دهند که از غنچه‌ای کوچک (چپ) به عضوی دستکش‌مانند (وسط) تا پای کامل (راست) رشد می‌کند.

سلول‌های این بافت‌های موقت احتمالاً براثر پیری ازبین می‌روند. ترکیبات آزادشده به‌واسطه‌ی سلول‌های پیر سیستم ایمنی را فعال می‌کنند تا پس از اتمام مأموریت، این سلول‌ها را نابود کنند. به‌عقیده‌ی دانشمندان، دلیل احتمالی پیری فعالیت‌های کوتاه‌مدت، اما حیاتی این سلول‌ها است.

دیگر مطالعات انجام‌شده در این زمینه نشان می‌دهند که سلول‌های پیر احتمالاً میزان سلامتی حیوانات بالغ را افزایش می‌دهند. جودیث کامپیسی، زیست‌شناس سلولی مؤسسه‌ی باک، به‌همراه چند نفر دیگر دریافتند که برخی از سلول‌های پیر به بهبود زخم موش‌های بالغ کمک می‌کنند. مؤسسه‌ی باک در نواتو کالیفرنیا قرار دارد و در‌زمینه‌ی تحقیقات پیری فعالیت می‌کند.

سلول‌های بافت هم‌بند که «فیبروبلاست» نامیده می‌شوند، وظیفه‌ی پرکردن زخم را برعهده‌ دارند؛ اما البته اگر به اطراف محل زخم بچسبند، بافت اسکار غیرطبیعی ایجاد می‌کنند. این سلول‌ها در طول فرایند بهبود طبیعی زخم پیر می‌شوند و ترکیباتی را آزاد می‌کنند که علاوه‌بر تقویت ترمیم بافت، سلول‌های ایمنی را نیز فرامی‌خوانند تا آن‌ها را ازبین ببرند.

با‌توجه‌به این یافته‌ها، می‌توان گفت که ظهور سلول‌های پیر در افراد مسن به‌خودی‌خود مشکل نیست؛ بلکه معضل اصلی حضور طولانی‌مدت آن‌ها در بدن است. به‌عقیده‌ی سرانو، دلیل بروز این اتفاق احتمالاً آن است که سیستم ایمنی افراد مسن وظیفه‌ی ازبین‌بردن تمام سلول‌های پیر را برعهده ندارد. بر‌این‌اساس، حضور طولانی‌مدت سلول‌های پیر باعث تولید برخی از ترکیبات و پاسخ متقابل سیستم ایمنی بدن به آن‌ها می‌شود. این پاسخ مداوم آسیب به بافت‌های اطراف را به‌دنبال دارد.

همان‌طور‌که کامپیسی در بررسی سالانه‌ی فیزیولوژی تشریح می‌کند، پیری با سرطان رابطه دارد؛ البته این تأثیرگذاری فرایندی چندوجهی به‌شمار می‌رود. با‌‌توجه‌به اینکه سلول‌های پیر تقسیم نمی‌شوند، پیری دفاعی عالی دربرابر سرطان به‌شمار می‌رود. همچنین، مولکول‌های منتشرشده به‌واسطه‌ی سلول‌های پیر، باعث ایجاد محیطی ملتهب و سرطان‌زا می‌شوند.

با‌توجه‌به این دو موضوع، قرارگرفتن سلولی پیر در جوار سلولی که در مسیر سرطانی‌شدن قرار دارد، احتمالاً باعث ایجاد تغییر در محیط و فشرده‌شدن آن سلول به کناره خواهد شد. براساس گزارش کامپیسی در سال ۲۰۰۱، تزریق سلول‌های پیر به موش‌ها باعث شد که تومورها سریع‌تر رشد کنند.

موش‌های نیرومند

درصورت بدبودن سلول‌های پیر موجود در بدن پیر، حذف آن‌ها احتمالاً کار درستی خواهد بود. دارن بیکر، زیست‌شناس سلولی مولکولی کلینیک مایو، برای آزمایش این ایده راهی را برای کشتن سلول‌های پیر در موش‌ها ابداع کرد. بیکر با مهندسی ژنتیکی موش‌ها، کاری کرد که سلول‌های این حیوانات پس از پیری به داروی خاصی حساس شوند. محققان پس از رسیدن این موش‌ها به یک‌سالگی که دوران میان‌سالی آن‌ها به‌شمار می‌رود، تزریق دارو را آغاز کردند. این دارو دو بار در هفته به موش‌های مهندسی‌شده تزریق می‌شد.

به‌گزارش محققان، پس از انجام چند مطالعه در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۶، موش‌های تحت‌درمان درمقایسه‌با سایر موش‌ها کلیه، قلب، ماهیچه و بافت چربی سالم‌تری داشتند. بااین‌حال، موش‌ها همچنان مستعد ابتلا به سرطان بودند و تومورها بعداً در آن‌ها ظاهر شد. نتایج تحقیقات حاکی از این بود که موش‌های مطالعه‌شده به‌طور متوسط ۵ تا ۶ ماه بیشتر عمر کردند.

طبق اظهارات بیکر، نتایج یادشده افزایش علاقه به زیست‌شناسی پیری را به‌همراه داشت و سبب شد که این رشته در مسیر مطالعات بالینی قرار بگیرد. ویویانا پرز، مسئول سابق کنسرسیوم SenNet در مؤسسه‌ی پیری، معتقد است که این تحقیقات باعث ایجاد رونق و شروع دوره‌‌ای جدید برای مطالعه‌ی پیرشدگی سلولی شد.

بیکر مطالعه‌ی دیگری روی موش‌هایی انجام داد که برای ابتلا به ویژگی‌های آلزایمر اصلاح ژنتیکی شده بودند. به‌گفته‌ی وی، خلاص‌شدن از شرً سلول‌های پیر در این موش‌ها با جلوگیری از تجمع پروتئین در مغز، به آن‌ها کمک می‌کند تا تیزهوشی مغز خود را حفظ کنند. این تیزهوشی با توانایی موش‌ها در به‌خاطرسپردن بوی جدید اندازه‌گیری می‌شود.

متخصصان سالمندی نمی‌توانند فرایند مهندسی ژنتیک را روی بازنشستگان انجام دهند؛ بنابراین، کریکلند و چکونیا به‌دنبال ساخت داروهای سنولیتیکی رفتند که در‌کنار ازبین‌بردن سلول‌های پیر، به همسایگان سالم خود آسیبی وارد نکنند. این دو محقق با‌‌توجه‌به مقاومت سلول‌های پیر درمقابل فرایند مرگ برنامه‌ریزی‌شده‌ی سلولی یا آپوپتوز، به این نتیجه رسیدند داروهایی که خواص سنولیتیکی دارند، می‌توانند این مشکل را حل کنند.

تعدادی از داروهای سرطان می‌توانند این کار را انجام دهند و محققان نام آن‌ها را در فهرست ۴۶ ترکیب آزمایش‌شده روی سلول‌های پیر موجود در ظروف آزمایشگاهی قرار دادند. نتیجه‌ی این مطالعه، معرفی دو برنده‌ی اصلی بود:

  • برنده‌ی اول داروی سرطان Dasatinib نام داشت که مهارکننده‌ای متشکل از چند آنزیم بود و این امکان را در‌اختیار سلول‌های پیر قرار می‌داد تا خودشان تخریب شوند.
  • برنده‌ی دوم آنتی‌اکسیدانی طبیعی به‌نام Quercetin بود. کوئرستین مهارکننده‌‌ای چند آنزیم است و دلیل اصلی تلخی پوست سیب به‌شمار می‌رود.

یافته‌های دانشمندان نشان می‌داد که هر‌یک از این داروها روی سلول‌های پیر بافت‌هایی خاص بهترین عملکرد را از خود نشان می‌دهند. این موضوع باعث شد تا آن‌ها از ترکیب هر دو دارو که D+Q نام‌گذاری شد، در تحقیقات خود روی موش‌های آزمایشگاهی استفاده کنند.

چکونیا و کرکلند در یکی از مطالعات خود، ترکیب D+Q را به چند موش ۲۰ ماهه دادند و به این نتیجه رسیدند که این ترکیب به بهبود سرعت راه‌رفتن و استقامت و قدرت‌گرفتن آن‌ها منجر شد. گزارش محققان در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهند که این ترکیب طول عمر موش‌ها را درحدود ۳۶ درصد افزایش می‌دهد. این یافته در نتیجه‌ی درمان یک هفته‌ در میان موش‌های دو‌ساله به‌دست آمده است که معادل یک انسان ۷۵ تا ۹۰ ساله هستند.

کارآزمایی‌های بالینی ترکیب D+Q

هرچند D+Q هنوز یکی از ترکیب‌های موردعلاقه‌ی محققان به‌شمار می‌رود، آن‌ها از سال ۲۰۱۸ تاکنون چند داروی دیگر با اثرهای سنولیتیک کشف کرده‌اند. نتایج مطالعات چند گروه تحقیقاتی نشان می‌دهند که سنولیتیک‌ها از موش‌ها در‌برابر شرایط مختلف پیری همچون اختلال عملکرد متابولیک مرتبط با چاقی، مشکلات عروقی مرتبط با آترواسکلروز و ازدست‌دادن استخوان مانند پوکی استخوان محافظت می‌کنند.

لورا نیدرنهوفر، بیوشیمی‌دان دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه مینه‌سوتا در میناپولیس، D+Q را اتفاقی مهم قلمداد می‌کند و می‌گوید آزمایش‌نکردن این ترکیب روی انسان مایه‌ی تأسف است. نیدرنهوفر یکی از اعضای TGN در انجام آمایشات بالینی است و در برخی از مطالعات انجام‌شده در این زمینه همکاری می‌کند.

تاکنون، چند آزمایش انسانی کوچک در این حوزه تکمیل شده است. یکی از این آزمایش‌ها وضعیت کشنده‌ی فیبروز ریوی آیدیوپتیک را بررسی می‌‌کند که در‌نتیجه‌ی آن، ریه‌ها از بافت اسکار ضخیمی پوشیده می‌شوند و فرایند تنفس مختل می‌شود. این بیماری که در افراد مسن‌تر از ۶۰ سال بروز می‌کند، هیچ درمانی ندارد.

تیمی تحقیقاتی که کرکلند و چکونیا در آن حضور داشتند، مطالعه‌ی کوچکی روی ۱۴ فرد مبتلا به عارضه‌ی فیبروز ریوی آیدیوپتیک انجام داد. در این مطالعه که ۳ هفته طول کشید، بیماران سه‌ بار در هفته ترکیب D+Q را دریافت کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که شرکت‌کنندگان در‌زمینه‌ی بلند‌شدن از روی صندلی و ۶ دقیقه پیاده‌روی، پیشرفت‌های چشمگیری کردند.

مطالعه‌ی مذکور ضعف‌ها و اخطارهای بسیاری نیز داشت که ازجمله‌ی آن‌ها می‌توان به اندازه‌ی کوچک گروه بررسی‌شده و زمان کوتاه آزمایش و نبود گروه کنترل اشاره کرد. شرکت‌کنندگان در این آزمایش می‌دانستند که ترکیب D+Q دریافت می‌کنند و این موضوع نیز یکی دیگر از ضعف‌های آزمایش مذکور است. در‌کنار تمام این ضعف‌ها، باید این موضوع را نیز مدنظر قرار داد که عملکرد ریه‌ی بیماران یا سلامت کلی آن‌ها در نتیجه‌ی دریافت این ترکیب بهبود نیافت.

درحال‌حاضر، TGN آزمایش‌های کوچکی درباره‌ی شرایط مربوط به پیری و سایر بیماری‌ها پیش می‌برد. کرکلند عقیده دارد که پیری حتی ممکن است با شرایطی که جوانان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند، نیز در ارتباط باشد؛ مانند آرتروز ناشی از آسیب‌های زانو و ضعف به‌جامانده از سرطان دوران کودکی.

شرایط

مداخلات

ضعف در بزرگ‌سالانی با سابقه‌ی سرطان در کودکی

داساتینیب و کوئزستین و فیستین

کووید-۱۹ در افراد مسن خانه‌های سالمندان

فیستین

سندروم سالمندان ضعیف

فیستین

بیماری مزمن کلیه و دیابت و دیابتی

فیستین

بیماری آلزایمر و اختلال شناختی خفیف

داساتینیب و کوئزستین

فیبروز ریوی آیدیوپتیک

داساتینیب و کوئزستین

آرتروز زانو

فیستین

کارآزمایی‌های بالینی اخیر و درحال‌انجام با سنولیتیک

چکونیا و کرکلند با شرکت‌های اسپیس ایکس و آکسیوم اسپیس در حال همکاری هستند تا نحوه‌ی تأثیر تابش‌های فضایی را روی نشانه‌های پیری در خون و ادرار فضانوردان بررسی کنند. این تحقیقات با این فرض انجام می‌شود که فضانوردان طی سفرهای آتی خود به مریخ، به رصد علائم پیری در بدن خود مجبور خواهند بود یا برای جلوگیری از پیری تسریع‌شده که در نتیجه‌‌ی قرارگرفتن طولانی‌مدت درمعرض تابش‌های فضایی اتفاق می‌افتد، از داروهای سنولیتیک استفاده کنند.

کرکلند با محققان فعال در‌زمینه‌ی استفاده از سنولیتیک برای گسترش مجموعه‌ اعضای پیوندی موجود همکاری می‌کند. به‌گفته‌ی استفان تولیوس، رئیس جراحی پیوند بیمارستان بریگام و زنان بوستون، با وجود نیاز مبرم به اعضای پیوندی، سالانه حدود ۲۴ هزار عضو اهداشده‌ی افراد مسن از چرخه‌‌ی پیوند خارج می‌شوند؛ چراکه میزان پس‌زده‌شدن این اعضا بیشتر از اعضای جوان‌تر است.

به‌گزارش تولیوس، پیش‌درمانی موش‌های مسن با ترکیب D+Q قبل از عمل پیوند قلب به موش‌های جوان سبب شد تا این قلب‌ها بهتر از قلب‌های اهداکنندگان جوان یا حداقل به اندازه‌ی آن‌ها کار کنند. وی با اشاره به امیدبخش‌بودن نتایج تحقیقات، امیدوار است که در سه سال آینده، آزمایش‌‌های بالینی لازم روی انسان‌ها نیز انجام شود.

شک سالم

پل رابینز، زیست‌شناس مولکولی دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه مینه‌سوتا می‌گوید که درحال‌حاضر شرکت‌های متعددی مشغول مطالعه روی روش‌های ضدپیری هستند که نتایج مختلفی نیز به‌همراه داشته‌اند. شرکت یونیتی بایوتکنولوژی واقع در سان‌فرانسیسکوی جنوبی ایالت کالیفرنیا، یکی از پیشتازان این حوزه به‌شمار می‌رود. این شرکت پس از موفقیت‌آمیز‌نبودن داروی سنولیتیک خود در درمان درد بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو، یکی از برنامه‌های برتر خود را در سال ۲۰۲۰ کنار گذاشت.

وارگا که ارتباطی با یونیتی ندارد، می‌گوید در‌حال‌حاضر درباره‌ی داروی مناسب، توزیع مناسب، بیمار مناسب و نشانگرهای زیستی مناسب هنوز اطلاعاتی در دست نداریم. بااین‌حال، یونیتی اخیراً گزارشی مبنی‌بر پیشرفت خود در کاهش اِدم ماکولای دیابتی منتشر کرده است. اِدم ماکولا نوعی تورم است که به‌دلیل قند‌خون بالا، پشت چشم ایجاد می‌شود.

با وجود هیجان بسیار زیاد درباره‌ی تحقیقات مرتبط با سنولیتیک، این مطالعات ناتمام باقی مانده است. رابینز معتقد است که حتی اگر داده‌های آزمایش‌های اولیه و کوچک TGN خوب به‌نظر برسند، قطعی نخواهند بود؛ البته وی درعین‌حال معتقد است که نتایج مثبت احتمالی اتفاقی مهم محسوب خواهد شد. موفقیت در مطالعه‌ای کوچک، نشان‌دهنده‌ی ارزش سرمایه‌گذاری در مطالعات بزرگ‌تر و ساخت داروهای قوی‌تر یا خاص‌تر برای سلول‌های پیر است.

یکی از نگرانی‌های مداوم در این زمینه، وجود عوارض جانبی است. داساتینیب که با حرف D در این ترکیب از آن یاد می‌شود، عوارضی مانند خون‌ریزی از بینی و غش و فلج را به‌دنبال دارد؛ البته به‌عقیده‌ی کرکلند، عوارض جانبی مشکل حل‌نشدنی به‌نظر نمی‌رسد.

کرکلند به این موضوع اشاره می‌کند عوارض جانبی داساتینیب در بیماران سرطانی که این دارو را به‌مدت طولانی مصرف می‌کنند، مشاهده شده است. وی تأکید می‌کند که درمان‌های ضدپیری احتمالاً به استفاده‌ی طولانی‌مدت نیازی نداشته باشند. به‌گفته‌ی او، این درمان‌ها ممکن است برای حفظ جمعیت سلول‌ها، هر دو تا سه ماه یک‌ بار کافی باشند.

رابینز و نیدرنهوفر در بررسی سالانه‌ی Annual Review of Pharmacology and Toxicology خاطرنشان کردند که یکی از راه‌های دیگر برای کاهش عوارض جانبی داروهای ضدپیری، این است که محصولاتی تولید شوند که سلول‌های پیر را در بافت‌های خاصی هدف قرار دهند. به‌عنوان مثال، اگر فردی در قلب خود سلول‌های پیر مضر داشته باشد، می‌تواند داروهایی مصرف کند که تنها این سلول‌ها را هدف قرار دهند و به سلوهای پیر و احتمالاً مفید موجود در بافت‌های دیگر آسیب نزنند.

برای عملی‌شدن استراتژی یادشده، پزشکان به راه‌های بهتری برای نقشه‌برداری سلول‌های پیر در بدن افراد زنده نیاز دارند. شناسایی چنین نشانگرهایی هدف اصلی SenNet به‌شمار می‌رود؛ البته کامپیسی گمان می‌کند که یافتن نشانگرهای خوب کار دشواری است.

تحقیقات بالینی و اساسی بسیاری در این زمینه نیاز است؛ اما اگر همه‌چیز خوب پیش برود، امکان دارد که سنولیتیک روزی به بخشی از برنامه‌ی شخصی پزشکی تبدیل شود. داروی مناسب در زمان مناسب می‌تواند به سلامتی و چابکی یک بدن پیر کمک کند. این اتفاق ممکن است دورازذهن به‌نظر برسد؛ ولی برای بسیاری از محققان امکان کنارگذاشتن استفاده از واکر و ویلچر برای بسیاری از بیماران، آن را به موضوعی باارزش تبدیل می‌کند.

امبر دنس، نویسنده‌ی این گزارش در وب‌سایت knowablemagazine، نیز مشتاقانه منتظر دوران بازنشستگی طولانی و همراه با سلامتی است که با درمان‌های منظم ضدپیری اتفاق خواهد افتاد.

تبلیغات
داغ‌ترین مطالب روز

نظرات

تبلیغات