کشف ذرات میکروپلاستیک در جفت جنین انسان
انسان قرن بیست و یکم، در جهانی پوشیده از گردوغبار ضایعات پتروشیمی به دنیا میآید. ارتباط شخصی ما با قطعات میکروسکوپی پلاستیک ممکن است به رحم نیز کشیده شده باشد و اخیرا آثاری از این مواد در جفت جنین انسان پیدا شده است.
جفتهای جمعآوریشده در محیطی عاری از پلاستیک از ۶ مادر مورد آزمایش قرار گرفتند و ۱۲ قطعه پلاستیک رنگی که اندازهی آنها ۵ تا ۱۰ میکرومتر بود، پیدا شد؛ تمامی این موارد فقط مربوط به چهار جفت بود. درحالیکه چهار قطعه در بافتهای سمت مادری جفت پیدا شد، پنج قطعه نزدیکتر به جنین در حال رشد پیدا شد. سه مورد آخر در غشای نازکی پیدا شدند که دیوارهای در اطراف مایع آمنیوتیک تشکیل میدهد.
با توجه به اندازهی قطعات پلاستیکی یافتشده، به نظر میرسد ذرات زیادی وجود نداشته باشد. اما باید به خاطر داشته باشیم که مقدار بافتی که برای تجزیهوتحلیل برداشته شد، تنها درصد کمی از کل ارگان را شامل میشد؛ بنابراین بهطورکلی قطعات میکروپلاستیک بسیار بیشتری وجود دارد.
جفت تجمع پیچیدهای از بافتها است که طی میلیونها سال تکامل بهمنظور جدا کردن حیات در حال شکلگیری در مهمترین مراحل رشد، شکل گرفته است. عملکرد جفت شامل فیلتر کردن پاتوژنها و دیگر مواد بالقوه خطرناک از جریان خون مادر و در عین حال فراهم کردن امکان عبور مواد مغذی مختلف، آنتیبادیها و اکسیژن میشود. جفت که فراتر از دیواره محافظی از جنس گوشت است، شامل سیستمهای سلولی متنوع و پویایی میشود که بهوسیلهی توازن ظریف هورمونها و واکنشهای بیوشیمیایی دقیق کنترل میشود.
اینکه آیا این ذرات پلاستیکی سلامت کودک متولدنشده را در معرض خطر قرار میدهد یا نه، هنوز مشخص نیست. قبل از اینکه در مورد این ارتباط به نتیجهگیری قطعی برسیم، پژوهشهای بیشتری باید انجام شود. اما از آنجا که میدانیم بسیاری از افزودنیهای پلاستیکی مانند بیسفنولای - که ﻣﺨﺘﻞﮐﻨﻨﺪه ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻧﺪوﮐﺮﯾﻦ است - در عملکردهای بدن اختلال ایجاد میکنند، حضور آنها در چنین قسمت حساسی از بدن انسان بسیار نگرانکننده است. پژوهشگران در گزارش خود مینویسند:
به علت نقش حیاتی جفت در حمایت از رشد جنین و نیز عمل بهعنوان رابطی با محیط خارجی، حضور ذرات پلاستیکی بالقوه مضر موضوع نگرانکنندهای است. مطالعات بیشتری باید انجام شود تا مشخص شود که آیا وجود میکروپلاستیکها ممکن است موجب آغاز پاسخهای ایمنی شود یا با انتشار آلایندههای سمی به جنین آسیب برساند.
پژوهش حاضر که به وسیلهی گروهی از پژوهشگران در ایتالیا انجام شده است، از یافتههای سال گذشته پژوهشگران بلژیکی حمایت میکند که نشان میداد ذرات بسیار ریز دوده کربن استنشاقشده بهوسیلهی مادر از مرز جفت عبور میکند. تنها دلگرمی پژوهش جدید آن است که تمام کودکانی متولدشده، به نظر میرسید کاملا سالم باشند. البته نتیجهگیری پژوهش حاضر فقط بر اساس چهار جفت حاصل شده و بنابراین، پژوهشی مقدماتی است و این موضوع باید بیشتر بررسی شود.
ممکن است با این واقعیت دلگرم شویم که به نظر میرسید دو مورد از ۶ جفت مورد بررسی عاری از ذرات پلاستیکی باشند. بنابراین تفاوت محل یا سبک زندگی ممکن است امکان مدیریت مواجهه با آلودگیهای میکروپلاستیکی را فراهم کند. اما سؤال این است که برای چه مدت؟ اشتهای ما برای پلاستیک سیریناپذیر است و طبق پیشبینیها، ضایعات پلاستیکی طی دو دههی آینده دو برابر خواهد شد.
فقط شستن همین شلوارهای راحتی مصنوعی حجم عظیمی از الیاف میکروپلاستیک وارد محیط میکند و ما را به سمت مشکل در حال رشدی میبرد که بهتازگی در حال درک آن هستیم. پلاستیک تقریبا در هر گوشهای از سطح زمین وجود دارد؛ از قلهی کوهها گرفته تا عمیقترین بخش اقیانوسها. این واقعیت که باید آن را در اعماق بدن خود پیدا کنیم، این روزها عجیب نیست؛ چراکه شواهد زیادی نشان میدهند این مواد در بیشتر مواد غذایی و آب آشامیدنی وجود دارد. زمانی در آینده، ممکن است از آستانهی تحمل ضایعات پلاستیکی در بدن خود عبور کنیم. با توجه به اینکه این مواد را در تمام بدن میتوان یافت، شاید بهتر باشد نتایج مطالعهی حاضر را بهعنوان نشانهی نگرانکنندهای از وضعیت بد زمان حال بدانیم.
این پژوهش در مجلهی Environment International منتشر شده است.