فکر می‌کنید فشار خون طبیعی دارید؟ دوباره فکر کنید

فشار خون ایده‌آل (سطح ۱۲۰ میلی‌متر جیوه برای فشار سیستولیک، عدد بیشتر) که مردم برای دستیابی و حفظ آن تشویق می‌شوند، به‌وسیله‌ی یک مطالعه‌ی طولانی‌مدت چندقومی از بزرگسالان به ظاهر سالم مورد تردید واقع شده است. مطالعه‌ی مذکور که در ماه جون در مجله‌ی JAMA Cardiology منتشر شد، نشان می‌داد وقتی فشار خون سیستولیک به بالای ۹۰ میلی‌متر می‌رسد، خطر وارد آمدن آسیب به سرخرگ‌های کرونری نیز همراه‌با آن افزایش می‌یابد. فشار خون سیستولیک نشان‌دهنده‌ی فشار درون سرخرگ‌ها هنگام پمپاژ قلب است (درمقابل، فشار خون دیاستولیک، عدد کمتر، فشار درون سرخرگ‌ها هنگام استراحت قلب است).

از دهه‌ی ۱۹۴۰، پژوهشگران قلب و عروق شواهدی را ارائه دادند که نشان می‌داد آمریکایی‌ها در جامعه‌ای زندگی می‌کنند که در آن خطر ابتلا به بیماری قلبی و مرگ براثر آن به‌طور نامتناسبی بالا است. اگرچه پیشرفت‌های قابل‌توجهی در زمینه‌هایی نظیر کاهش چشمگیر مصرف سیگار و کاهش سطح کلسترول حاصل شده است، بیماری قلبی آرتریواسکلروتیک همچنان موجب مرگ زودهنگام افراد زیادی در این کشور می‌شود. اگر به‌خاطر پیشرفت‌های درمانی مانند داروهای ضدفشار خون، استاتین‌های کاهش‌دهنده‌ی کلسترول و جراحی قلب باز برای بای‌پس سرخرگ‌های دچار گرفتگی نبود، امید به زندگی برای بسیاری از افراد بسیار بدتر بود.

اما تصویر کلی نشان می‌دهد که هنوز راه زیادی در پیش داریم. برای مثال، همان‌طور که مردم چاق‌تر می‌شوند، دو عامل خطر مهم بیماری قلبی (دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا) همراه‌با افزایش وزن ظاهر می‌شوند. هرچند داروهایی برای درمان هر دو وضعیت وجود دارد، اما چرا برای تغییر خطراتی که تحت کنترل شخصی بیشتر افراد قرار دارد، به قرص‌هایی متوسل شویم که دارای عوارض جانبی ناخواسته‌ای هستند؟

همان‌طور که در مطالعه نشان داده شده است، حتی سطوحی از فشار خون که به‌طورکلی طبیعی درنظر گرفته می‌شود، ازنظر خطر ابتلا به بیماری قلبی آرتریواسکلروتیک ممکن است تاچهار برابر بیش از خطری باشد که افراد دارای فشار خونی که ازنظر فیزیولوژیکی ایده‌آل درنظر گرفته می‌شود، با آن مواجه هستند.

مدت‌ها است که متخصصان قلب می‌دانند مردم در جوامع سنتی غیرصنعتی معمولا در کل طول زندگی فشار خون سیستولیک خود را در محدوده‌ی ۹۰ حفظ می‌کنند و برخلاف آمریکایی‌های معمولی، فشار خون آن‌ها با افزایش سن، افزایش نمی‌یابد. به‌نظر می‌رسد شیوع بالای فشار خون بالا در میان جوامع صنعتی حاصل سبک زندگی بی‌تحرک و رژیم‌های غذایی سرشار از کربوهیدرات و سدیم باشد که منجر به سخت شدن و تنگ شدن سرخرگ‌ها شده و موجب فشار خون بالا می‌شود.

با افزایش سن شرکت‌کنندگان، عوامل خطر بیماری قلبی همراه‌با رسوب کلسیم در عروق کرونری و رویدادهای قلبی نظیر حملات قلبی و سکته افزایش پیدا کرد. پژوهشگران روی افزایش فشار خون سیستولیک همگام با افزایش سن تمرکز کردند و داده‌ها را برای عوامل خطر دیگر تصحیح کردند. آن‌ها دریافتند که به‌ازای هر ۱۰ میلی‌متر افزایش در فشار خون سیستولیک، خطر رسوب کلسیم و رویدادهای قلبی‌عروقی نیز افزایش پیدا می‌کرد. احتمال تجربه‌ی رویداد قلبی‌عروقی در افرادی که دارای فشار سیستولیک ۱۲۰ تا ۱۲۹ میلی‌متر بودند، درمقایسه‌با افراد دارای فشار ۹۰ تا ۹۹ میلی‌متر، ۴/۵۸ برابر بیشتر بود.

با‌این‌حال، دکتر ولتون در مصاحبه‌ای گفت درست نیست که فقط روی استراتژی‌های پیشگیرانه فشار خون تمرکز کنیم. به‌گفته‌ی وی، احتمال داشتن کلسترول بالا و سطوح گلوکز بالاتر در افراد دارای فشار خون بالا بیشتر است. استراتژی ایده‌ال تمرکز روی تمامی عوامل خطر یعنی کلسترول خون، قند خون و فشار خون است. رعایت رژیم غذایی سالم، ورزش کردن، عدم استعمال دخانیات و مصرف الکل، عوامل خطر بیماری قلبی‌عروقی را بهبود می‌بخشد.

سطح آنچه پزشکان آن را فشار خون سیستولیک سالم درنظر می‌گیرند، حدود نیم قرن درحال کاهش بوده است. در سال ۱۹۵۰، گزارشی در JAMA بیان داشت که برچسپ زدن فشار خون سیستولیک ۱۴۰، ۱۵۰ یا ۱۶۰ با عنوان «به‌طور غیرطبیعی بالا» خصوصا با درنظر گرفتن سن، اختیاری است. نویسندگان پیشنهاد کردند که بالابردن سطح فشار خون قابل‌قبول برای افراد دارای سن بالاتر از ۴۰ سال منجر به کاهش در شیوع گزارش‌شده‌ی پرفشاری خون و بنابراین کاهش ترس غیرضروری درمورد فشار خون بالا می‌شود.

آخرین توصیه‌ی مربوط به فشار خون که در سال ۲۰۱۷ ازسوی انجمن قلب آمریکا و کالج کاردیولوژی آمریکا منتشر شد، فشار خون سیستولیک ۱۲۰ میلی‌متر را محدوده‌ی طبیعی بالا درنظر می‌گیرد و ۱۳۰ میلی‌متر و بالاتر را به‌عنوان فشار خون بالایی که نیازمند درمان ازطریق اقدامات مربوط به سبک زندگی یا دارو است، تعریف می‌کند.

دکتر دانیل دبلیو جونز متخصص فشار خون از مرکز پزشکی دانشگاه می‌سی‌سی‌پی که به تدوین دستورالعمل‌های کنونی فشار خون کمک کرده است، در مصاحبه‌ای گفت: «فشار خون طبیعی می‌تواند در محدوده‌ی ۹۰ باشد که فشار خون زنان جوان است قبل از اینکه سیستم عروقی آن‌ها با فشار خون بالا در طول سال‌ها آسیب ببیند. پیشگیری باید از کودکان با رژیم غذایی کم‌نمک و ورزش منظم شروع شود و بزرگسالان باید از افزایش وزن اجتناب کنند. به‌ندرت اتفاق می‌افتد که آمریکایی‌ها به سن ۷۹ سالگی برسند و فشار خون بالا نداشته باشند.»

وقتی از دکتر جونز پرسش شد که چرا پزشکان تأکید بیشتری روی حفظ سطح جوانی فشار خون نمی‌کنند، وی پاسخ داد که در دانشکده‌های پزشکی دهه‌ی ۱۹۶۰ این مسئله آموزش داده می‌شد که فشار خون باید همگام با افزایش سن زیاد شود تا خون‌رسانی کافی به مغز را تضمین کند. وی گفت: «فقط در دهه‌های اخیر این موضوع پذیرفته شد که درواقع برای مغز، کلیه‌ها و قلب بهتر است که با افزایش سن، فشار خون پایین حفظ شود.»