شهری در برزیل به ایمنی جمعی دربرابر کووید ۱۹ دست پیدا کرد

پژوهشی مقدماتی نشان می‌دهد شیوع انفجاری کووید ۱۹ در یکی از شهرهای برزیل ممکن است تعداد کافی از افراد را عفونی کرده باشد که موجب ایجاد ایمنی جمعی در آن شهر شده باشد. آزمایش‌های آنتی‌بادی نشان می‌دهد که ظاهرا تا دو‌سوم جمعیت شهر مانائوس دچار ویروس شده‌اند. نتایج این مطالعه به‌صورت پیش‌چاپ روی سرور medRxiv ارسال شده است. دانشمندان استدلال می‌کنند رسیدن به ایمنی جمعی می‌تواند کاهش پیوسته در مواد جدید را در این شهر توضیح دهد.

توماس روسو، رئیس بخش بیماری‌های عفونی در دانشکده پزشکی و علوم زیست‌پزشکی جاکوبز در آمریکا که در این پژوهش مشارکتی نداشت، می‌گوید: «کشف این موضوع کمی دشوار است که آیا این مورد فقط حاصل ایمنی جمعی بوده یا اینکه ترکیبی از عوامل مختلف است، اما مطمئنا جالب است.»

ایمنی جمعی زمانی ایجاد می‌شود که تعداد کافی از افراد دربرابر یک بیماری عفونی محافظت شوند (ازطریق واکسیناسیون یا دچار شدن به عفونت) که بیماری دیگر نتواند به‌راحتی به افراد دیگر سرایت کند. در این مرحله، هر فردی که دچار بیماری می‌شود، به‌طور متوسط آن را به کمتر از یک فرد منتقل می‌کند و بنابراین، با گذشت زمان تعداد موارد کاهش پیدا می‌کند. پژوهشگران اطمینان ندارند که این آستانه برای SARS-CoV-2 چند است اما روسو می‌گوید برآوردها دارای دامنه‌ای از ۶۰ تا ۸۰ درصد هستند.

مقاله‌ی جدید مشخص نمی‌کند ایمنی جمعی دقیقا از چه زمانی وارد عمل شده است. این امر محتمل است که در برخی از مناطق که به‌شدت تحت‌تأثیر کووید ۱۹ قرار گرفته‌اند، کاهش در موارد جدید هم نشان‌دهنده این باشد که بخش بزرگی از جمعیت ایمنی کسب کرده‌اند و هم حاکی‌از اثرات اقداماتی نظیر استفاده از ماسک و رعایت فاصله‌گیری اجتماعی باشد. درحالی‌که متخصصان باید یافته‌های این مطالعه را مورد بازبینی قرار دهند، روسو خاطرنشان می‌کند نتایج تعجب‌آور نیست و با پیش‌بینی متخصصان همه‌گیرشناسی مطابقت دارد.

پژوهشگران براساس نسبت نمونه‌های خونی که برای آنتی‌بادی‌ها مثبت بودند، محاسبه کردند که حدود ۴۴ درصد از جمعیت شهر در ماه جون دارای آنتی‌بادی‌های قابل تشخیص بودند. از آن‌جایی که پس از عفونی شدن فرد مدتی طول می‌کشد تا در بدن او آنتی‌بادی ساخته شود، پژوهشگران تخمین می‌زنند که ۵۳ درصد از جمعیت ممکن است تا آن زمان دچار ویروس شده باشند. علاوه‌بر‌این، با درنظر گرفتن این موضوع که به‌نظر می‌رسد سطح آنتی‌بادی‌های قابل تشخیص در خون با گذشت زمان کاهش پیدا کند، پژوهشگران سرانجام نتیجه‌گیری کردند که تا ۶۶/۱ درصد از جمعیت مانائوس عفونی شده‌اند. پژوهشگران در گزارش خود نوشتند: «اگرچه مداخلات غیردارویی و همچنین تغییر در رفتار جمعیت ممکن است به محدود کردن انتقال SARS-CoV-2 در مانائوس کمک کرده باشد، نرخ بالای عفونت نشان می‌دهد ایمنی جمعی نقش قابل‌توجهی در تعیین اندازه‌ی شیوع بیماری داشته است.» درمقابل، سائوپائولو که در آن اولین مورد کووید ۱۹ در برزیل در ۲۵ فوریه تأیید شد، شیوع کمتری را در بهار تجربه کرد. در ماه جون، شیوع آنتی‌بادی‌ها در اهداکنندگان خون فقط به حدود ۱۳/۶ درصد می‌رسید.

کاملا مشخص نیست که چرا کووید ۱۹ در شهر مانائوس تا این حد شدت گرفت. در این شهر نیز اقدامات بهداشت عمومی مشابه سائوپائولو و شهرهای دیگر برزیل اجرا شده بود. پژوهشگران معتقدند ازدحام جمعیت، دسترسی محدود به آب پاک و سفرهای شلوغ با استفاده از قایق در افزایش شدت شیوع بیماری در مانائوس نقش داشته است. مردم این شهر همچنین به‌طور متوسط جوان‌تر از ساکنان سائوپائولو هستند. براین‌اساس، این افراد ممکن است زمان بیشتری را در فضای بیرون سپری کرده باشند و به انتشار ویروس کمک کرده باشند. این موضوع همچنین می‌تواند توضیح دهد چرا مانائوس با اینکه دچار شیوع شدیدی شد، نسبت‌به سائو پائولو نرخ مرگ‌و‌میر کمتری داشت.

پژوهشگران هشدار می‌دهند یافته‌های آن‌ها مستقیما برای مناطق دیگر قابل کاربرد نیست؛ زیرا شیوع کووید ۱۹ علاوه‌بر وابستگی به شمار افرادی که دربرابر بیماری ایمن هستند به متغیرهای دیگری مانند میزان رعایت دستورالعمل‌‌های فاصله‌گیری اجتماعی ازسوی مردم نیز وابسته است.

اهداکنندگان خون نیز به‌طورکلی افراد بزرگسال سالمی بودند که لزوما معرف کل جمعیت نیستند. با‌این‌حال، پژوهشگران استدلال می‌کنند: «مانائوس ممکن است به‌عنوان شاخصی برای تعیین میزان ماندگاری ایمنی جمعی و فراوانی عفونت‌های مجدد عمل کند.» روسو می‌گوید ایمنی جمعی ممکن است انتقال کووید ۱۹ را در مانائوس کند کرده باشد اما نباید در مناطق دیگر به‌دنبال این استراتژی باشیم.

فقط در کشور آمریکا ممکن است سه میلیون نفر طی دنیاگیری جان خود را از دست بدهند و پژوهشگران نگران‌اند که کووید ۱۹ حتی در افراد دارای علائم خفیف یا موارد بدون علامت، مشکلات سلامتی طولانی‌مدتی را موجب شود. روسو می‌گوید: «قطعا موارد بیشتری از مرگ‌و‌میر رخ خواهد دارد و عواقب سلامتی میان‌مدت و طولانی‌مدتی وجود خواهد داشت. ممکن است این عفونت آثاری داشته باشد که در ابتدا متوجه آن نشویم اما ماه‌ها، سال‌ها یا حتی دهه‌ها بعد خود را نشان دهند.» علاوه‌بر‌این، بیشتر مناطق (حتی مناطقی که شیوع کووید ۱۹ در آن‌ها شدید بوده است) در‌حال‌حاضر فاصله‌ی زیادی با ایمنی جمعی دارند.

روسو می‌گوید اقدامات بهداشت عمومی مانند استفاده از ماسک، شستن مکرر دست‌ها و رعایت فاصله‌گیری اجتماعی می‌تواند اثری مشابه ایمنی جمعی داشته باشد. او می‌گوید: «من ترجیح می‌دهم آلودگی به ویروس به صفر برسد و ۸۰ تا ۹۰ درصد از آن‌ها با دقت از ماسک استفاده کنند. متاسفانه این فرصت از دست رفته است. اما قطعا حداقل کردن تعداد افراد عفونی و استفاده از اقدامات بهداشت عمومی به‌عنوان جایگزینی برای محافظت تا زمان دستیابی به واکسن بسیار مهم است.»