کشف قدیمی‌ترین شواهد از حضور انسان‌های اولیه در اروپا
کشف ابزارهای سنگی مدفون در اعماق رسوبات معدن کورولوو در اوکراین، تاریخ مهاجرت انسان‌های اولیه را بازنویسی می‌کند. این تکه‌های سنگی سخت، مسطح و ظاهراً ساده، در واقع ابزاری هستند که چندین عصر پیش به دست انسان‌های راست‌قامت (Homo erectus)، اجداد باستانی ما ساخته شده‌اند. تاریخ‌گذاری جدید نشان می‌دهد که این ابزار سنگی نشان‌دهنده‌ی اولین شواهد از سکونت انسان‌های باستانی در قاره‌ی اروپا است.
به گزارش ساینس‌آلرت، یافته‌های جدیدی که توسط تیمی بین‌المللی از محققان به رهبری مؤسسه‌ی فیزیک هسته‌ای آکادمی علوم چک در مجله نیچر منتشر شده است، تأیید می‌کند که ابزارهای سنگی کشف‌شده در معدن کورولوو، حدود ۱٫۴ میلیون سال قدمت دارد.
اندی هریس، باستان‌شناس از دانشگاه لاتروب استرالیا و از نویسندگان مطالعه می‌گوید: «تاکنون تصور می‌شد که اجداد اولیه‌ی ما نمی‌توانستد بدون استفاده از آتش یا فناوری ابزار سنگی پیچیده، در عرض‌های جغرافیایی سردتر و شمالی‌تر زنده بمانند.» با این حال، شواهد جدید نشان می‌دهد که انسان راست‌قامت در آن دوران اولیه فراتر از آنچه قبلا تصور می‌شد، به شمال نفوذ کرده بود.
- یخبندان باستانی اروپا، این قاره را به مدت ۲۰۰ هزار سال خالی از سکنه کرد27 مرداد 02مطالعه '3
قدیمی‌ترین ابزار سنگی کشف‌شده در کورولوو ۱٫۴۲ میلیون سال قدمت دارد
جمع‌آوری تکه‌های تاریخچه‌ی تکامل و پراکندگی بشر در جهان مانند حل پازل است. در سال‌های اخیر، شواهدی ظاهر شده که نشان می‌دهد تکامل بشر روایتی ساده و خطی نبوده است. شواهد اخیر نشان می‌دهد که انسان خردمند ممکن است خیلی زودتر از آنچه قبلاً فکر می‌کردیم، سرتاسر اروپا را در نوردیده باشد. تاریخ بشر بسیار پیچیده‌تر از تصورات سابق ما به نظر می‌رسد و درک ما از آن، شکاف‌های خالی بسیاری دارد.
مدل‌های ما عمدتاً مبتنی بر ابزارهای سنگی است، زیرا ابزارهای سنگی همراه با تعداد ناچیزی از آثار استخوانی و مصنوعات دیگر، از معدود آثاری هستند که در طول اعصار باقی می‌مانند. با این حال، مصنوعات سنگی دارای تاریخ نیستند و محققان برای تعیین قدمت و مکان آن‌ها به سرنخ‌های اطرافشان تکیه می‌کنند.
منطقه‌ی باستانی کورولوو با عمق ۱۴ متر، به لایه‌هایی می‌رسد که در طول زمان روی هم انباشته شده و هزاران آثار باستانی با قدمت هزاران سال را در خود حفظ کرده‌اند. این مکان حداقل در هفت دوره‌ی جداگانه توسط انسان‌ها مسکونی‌سازی شده و حداقل تا ۳۰ هزار سال پیش، ۹ فرهنگ پارینه‌سنگی شناخته‌شده را به خود دیده است.
اما هیچ‌گونه بقایای زیست‌شناختی در منطقه‌ی کورولوو وجود ندارد، فقط سنگ وجود دارد که قدمتش از طریق روش معمول تاریخ‌گذاری رادیوکربن مشخص نمی‌شود. به همین دلیل محققان تا چند دهه پس از کشف این ابزار، فقط می‌توانستند قدمتشان را حدس بزنند.
اما سرانجام، تیم محققان به رهبری رومن گاربا، باستان‌شناس از آکادمی علوم چک، موفق شدند تا با استفاده از روش‌های پیشرفته‌ای که اخیراً فراهم شده است، سنگ‌های مدفون را تاریخ‌گذاری کنند.
محققان برای تاریخ‌گذاری سنگ‌ها از فیزیک هسته‌ای و ژئوفیزیک استفاده کردند
گاربا می‌گوید تیم محققان برای پاسخ به سؤالات باستان‌شناسی و مردم‌شناسی، از روش‌های فیزیک هسته‌ای و ژئوفیزیک استفاده کردند. محققان در سایت کورولوو غلظت هسته‌های کیهانی بریلیم-۱۰ و آلومینیم-۲۶ را که نیمه‌عمر متفاوتی دارند، اندازه‌گیری کردند.
تکنیک استفاده‌شده توسط تیم، روش تاریخ‌گذاری دفن نوکلید کیهانی نامیده می‌شود. موادی که روی سطح قرار می‌گیرد، با پرتوهای کیهانی بمباران می‌شود و محققان با مقایسه‌ی واپاشی هسته‌های اتمی خاص، می‌توانند مدت زمانی را که جسم با آسمان در تماس بوده است، بسنجند و قدمت آن را اندازه‌گیری کنند. گاربا توضیح می‌دهد:
هسته‌ها دراثر تابش کیهانی از فضا، در ذره‌های کوارتز انباشته می‌شوند. اما با دفن‌شدن در زیر زمین شروع به واپاشی می‌کنند. نسبت این دو با توجه به مدت زمان مدفون ماندن سنگ‌های آواری در زیر سطح زمین متفاوت است. این به ما امکان می‌دهد تا قدمت آن‌ها را از زمان دفن محاسبه کنیم.
همچنین، تیم محققان برای اولین بار از مدل‌سازی اختصاصی مبتنی بر ریاضی برای تعیین سن لایه‌های رسوب استفاده کردند. قدیمی‌ترین تاریخی که به دست آمد، ۱٫۴۲ میلیون سال برای قدیمی‌ترین ابزار سنگی مجموعه بود.
- چرا گونه ما تنها عضو باقی‌مانده از خانواده انسان است؟30 مهر 02مطالعه '11
- ۱۰ حقیقت که در سال ۲۰۲۳ درباره اجداد انسان آموختیم17 دی 02مطالعه '8
تاریخ‌گذاری آثار به محققان امکان داده است تا بعضی از شکاف‌های تاریخ مهاجرت بشر را پر کنند. در نتیجه، یافته‌ها نشان می‌دهد که انسان راست‌قامت ۱٫۴ میلیون سال پیش در اروپا بوده و ۱٫۸ میلیون سال پیش از آسیا مهاجرت کرده است. قدیمی‌ترین فسیل شناخته‌شده از انسان راست‌قامت، دو میلیون سال قدمت دارد و به صورت تکه‌تکه در غاری در آفریقای جنوبی کشف شده است.
بدیهی است که هنوز چیزهای زیادی برای دانستن وجود دارد، اما به گفته‌ی محققان، این یافته‌ها گامی در مسیر درست است. هریس می‌گوید: «باید دید که آیا این دوره، فقط بخشی از یک اشغال گسترده و کشف‌نشده در اروپا بوده است یا خیر.»