دیوار بزرگ چین چگونه از فرسایش در امان می‌ماند؟
دیوار بزرگ چین در گذشته‌های دور عملکرد خوبی در مهارکردن دشمنان باستانی داشت؛ اما در نهایت نوبت به دشمنانی مانند زمان و و آب‌و‌هوا رسیده است. حتی محکم‌ترین سازه‌ها نیز نمی‌توانند در طولانی مدت با تغییرات آبوهوایی و عناصر محیطی مبارزه کنند.
با ناپدیدشدن بیش از ۳۰ درصد از دیوارهای متعلق به دودمان مینگ درطول ۵۰۰ سال گذشته، برخی کارشناسان این اتفاق را به سیانوباکتری‌ها، گلسنگ‌ها و خزه‌های درون دیوارها نسبت داده‌اند. با‌این حال، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این «پوسته‌های زیستی» درواقع به حفظ دیوار بزرگ چین کمک می‌کنند.
دیوار بزرگ چین در فاصله‌ی زمانی بین سال ۲۰۰ پیش از میلاد تا پایان سلسله‌ی مینگ در سال ۱۶۴۴، بارها ساخته و بازسازی شد و زمانی بیش از ۸۸۰۰ کیلومتر طول داشت. اما امروزه کمتر از ۶ درصد از دیوار به خوبی حفظ شده و بیش از نیمی از آن یا ناپدید یا به شدت تخریب شده است.
بین سال‌های ۱۳۶۸ و ۱۶۴۴، بخش مینگ سازه با مشخصه‌ی دیوارهای بلند آجری و استحکامات ساخته شد. کارگران برای ساخت این بخش اغلب از خاک کوبیده (ترکیب فشرده‌ی خاک، شن‌و‌ماسه و سایر مواد طبیعی) به عنوان مصالح ساختمانی استفاده می‌کردند. در برخی مکان‌ها، این بخش «زنده» استحکام دیوار را تقویت و امکان رشد سینوباکتری‌ها، خزه‌ها و گلسنگ‌ها را فراهم کرده است؛ عناصری که به باور محققان، به‌عنوان پوسته‌ای زیستی به دیوار استحکام می‌بخشند.
پوسته‌های زیستی، پایداری قابل‌توجهی به دیوار بزرگ چین بخشیده‌اند
محققان با نمونه‌برداری از هشت بخش دیوار دوران مینگ، آزمایش استحکام دیوار بزرگ چین را آغاز کردند و دریافتند که ۶۷ درصد از دیوار مینگ حاوی پوسته‌های زیستی است. سپس، محققان استحکام مکانیکی و پایداری خاک نمونه‌های پوسته‌ی زیستی را با نمونه‌های خاک کوبیده‌ی ساده مقایسه کردند.
یافته‌ها نشان داد که پوسته‌های زیستی پایداری قابل‌توجهی به دیوار بخشیده‌اند. محققان در مقاله نوشته‌اند: «نواحی پوشیده از پوسته‌ی زیستی در مقایسه با خاک کوبیده‌ی بدون پوشش، کاهش ۲ تا ۴۸ درصدی تخلخل، ظرفیت نگهداری آب، فرسایش‌پذیری و شوری را نشان دادند؛ در‌حالی که مقاومت فشاری، مقاومت در برابر نفوذ، مقاومت برشی و پایداری کلی بین ۳۷ تا ۳۲۱ درصد افزایش داشت.»
با‌این حال، نتایج به ترکیب پوسته‌ی زیستی و آب‌و‌هوای منطقه‌ی برداشت نمونه‌ها بستگی داشت. به عنوان مثال، سیانوباکتری‌ها در مناطق خشک بخش غالب پوسته‌های زیستی بودند، در‌حالی که خزه‌ها در محیط مرطوب‌تر و نیمه‌خشک بیشترین میزان رشد را داشتند. محققان دریافتند که وقتی مقدار خزه در پوسته‌های زیستی غالب باشد، استحکام و پایداری دیوار به‌طور چشمگیری افزایش و فرسایش‌پذیری کاهش می‌یابد.
پوسته‌های زیستی ظاهرا با ترشح موادی که با خاک کوبیده درهم‌تنیده می‌شوند و ساختاری شبیه سیمان را تشکیل می‌دهند، استحکام و پایداری سازه را بالا می‌برند. محصول سخت‌شده‌ی این فرآیند به مهار تأثیرات آبوهوایی مانند باد، باران و تغییرات دما کمک می‌کند.
- باستان‌شناسان می‌گویند هرم ۲۵هزار ساله اندونزی ساخت دست انسان نیست11 آذر 02مطالعه '3
یافتههای مطالعه با نگاهی دقیق‌تر به پوشش گیاهی میراث باستانی در سرتاسر جهان، می‌تواند نحوه‌ی نگهداری و مدیریت سازه‌های باستانی را تغییر بدهد؛ به‌ویژه آثاری که عمدتاً از خاک ساخته شده‌اند. محققان معتقدند که پوسته‌های زیستی یک استراتژی امیدوارکننده و نوآورانه برای حفاظت از میراث باستانی هستند.
البته پوسته‌های زیستی ممکن است از دیوار بزرگ چین در برابر آب‌و‌هوا محافظت کنند، اما در برابر انسان‌ها کاری از دستشان بر‌نمی‌آید. در ماه سپتامبر، تعدادی کارگر ساختمانی که به دنبال یک میان‌بر بودند، به بخشی از دیوار در استان شانشی آسیبی شدید و تعمیرنشدنی وارد کردند.
یافتههای مطالعه در مجله ساینس منتشر شده است.
نظرات