تغییرات اقلیمی، عامل انقراض جمعی ۲۶۰ میلیون سال پیش بود

انقراض جمعی کاپیتانین، رویداد انقراضی کمترشناخته شده‌ای است که هشت الی ده میلیون سال زودتر از انقراض جمعی اواخر پرمین موسوم به مرگ بزرگ رخ داد. شاید این انقراض زیاد بزرگ نبود اما بسیار کشنده بود به‌گونه‌ای که به نابودی ۶۲ درصد از گونه‌ها انجامید.

به گزارش ارزتکنیکا، دو پژوهش از دو گروه متفاوت پژوهشگرها، دیدگاه‌های جدیدی را درباره‌ی این رویداد ارائه داده‌اند و الگویی از علت و معلول‌ها را آشکار کردند که در دیگر انقراض‌های جمعی هم دیده می‌شود: فوران‌های آتشفشانی عظیم، گرمایش جهانی، فروپاشی اکوسیستم زمین و گسترش مناطق مرگ اقیانوسی محروم از اکسیژن.

هویی سونگ و همکاران او از دانشگاه‌های چین، آمریکا و بریتانیا به بررسی سنگ‌های اواسط پرمین در منطقه‌ای به نام پنگلایتان، در فاصله‌ی تقریبی ۴۸۰ کیلومتر از هنگ‌کنگ پرداختند. آن‌ها به دو جهش مجزا از انقراض کاپیتانین رسیدند. یکی از آن‌ها مربوط به ۲۶۲ میلیون سال و دیگری مربوط به ۲۶۰ میلیون سال قبل بود. هر دو نوسان، پیش از انقراض «مرگ بزرگ» اواخر پرمین رخ دادند که قدمت آن به ۲۵۲ میلیون سال پیش بازمی‌گردد.

در دوران انقراض، منطقه‌ی پنگلایتان مانند باهامای کنونی، دارای دریای گرم کم‌عمق و صخره‌های مرجانی بود؛ اما سپس شوری محیط بالا رفت. پژوهشگرها برای پی بردن به علت ماجرا به تحلیل ایزوتوپ‌های اورانیوم و همچنین ایزوتوپ‌های کربن و اکسیژن در سنگ‌های به دست‌آمده از پنگلایتان پرداختند. وقتی آب دریا اکسیژن محدودی داشته باشد، میکروب‌های بستر دریا برای سوخت‌وساز خود از عناصر دیگری مثل اورانیوم، الکترون می‌گیرند. ازآنجاکه میکروب‌ها، اورانیوم ۲۳۸ را به اورانیوم ۲۳۵ ترجیح می‌دهند، توازن ایزوتوپ‌های اورانیومی بین بستر دریا و آب دریا را تغییر دادند. پژوهشگرها با پیدا کردن این عدم تعادل در سنگ‌ها به وجود مناطق مرده‌ی محروم از اکسیژن در اقیانوس‌های سراسر جهان در آن زمان پی بردند.

بر اساس یافته‌ها، جهش‌های انقراض دریایی کاپیتانین هم‌زمان با دوره‌ی کمبود اکسیژن گسترده موسوم به آنوکسی بود. در این دوره سطح اکسیژن ضعیف‌تر شد که برای برخی جانوران مضر بود.

بر اساس ایزوتوپ‌های کربنی به‌دست‌آمده در سنگ‌ها، پدیده‌ی آنوکسی همچنین همزمان با تغییرات عظیم در چرخه‌ی کربنی بود. ایزوتوپ‌های اکسیژن هم نشان‌دهنده‌ی گرمایش جهانی در هر دو جهش انقراضی بودند؛ اما سؤال اینجاست که عامل این تحول محیطی چه بود؟

پژوهشگرها، ترکیبی شیمیایی به نام دیبنزوفوران را کشف کردند که در فرسایش خاک نقش‌ داشته است. بر اساس داده‌ها، فرسایش خاک زیاد، نشان‌دهنده‌ی فروپاشی پوشش گیاهی روی خشکی‌ها در زمان انقراض جمعی بوده است. احتمالا همین مسئله به انوکسیا انجامیده است؛ بنابراین رویدادهای فرسایشی خاک به محرومیت اکسیژن آب‌های دریا و مرگ‌ومیر انبوه جانوران نزدیک به ساحل انجامیده‌اند.

یکی از یافته‌های شگفت‌انگیز، کشف ماده‌ی شیمیایی کرونن در سنگ‌هایی بود که در انقراض جمعی اواخر پرمین شکل گرفته بودند. این ماده ارتباط مستقیمی با آتش‌سوزی‌ جنگل‌ها و فروپاشی اکوسیستم آن زمان دارد.

افزایش آتش‌سوزی‌ها، اقلیم را در معرض خشکسالی قرار داد. استان آذرین امیشان یکی از محرک‌های اولیه‌ی خرابی محیطی بود. این استان زمین‌شناختی که در چین قرار دارد، حاصل سیل‌های ماگمایی مکرر و فوران‌های آتشفشانی دوره‌ی کاپیتانین بود. فوران آتشفشانی یکی از معیارهایی است که معمولا در اغلب رویدادهای انقراض جمعی دیده می‌شود. برای مثال می‌توان به منطقه‌ی آتشفشانی تله‌های سیبری اشاره کرد که به عاملی اصلی انقراض اواخر پرمین تبدیل شد، یا استان ماگمایی اطلس مرکزی که انقراض جمعی اواخر تریاس را رقم زد. تمام این فوران‌ها مقدار قابل توجهی گاز کربن دی‌اکسید و سولفور را در فضا آزاد کردند و با باران اسیدی و جیوه به پوشش گیاهی و لایه‌ی اوزون آسیب زدند.

در نتیجه، فوران‌های آتشفشانی اقلیم را مختل کردند و سیلاب را به وجود آوردند. در نهایت، گرمایش جهانی به بارش بیشتر باران و در نتیجه فرسایش خاک شدید انجامید.

به باور پژوهشگرها، کاپیتانین مانند الگویی بازگشتی در اغلب رویدادهای انقراض جمعی دیده می‌شود. تمام این رویدادها به فعالیت‌های آتشفشانی عظیم و گرمایش جهانی ربط دارند. در این رویدادها معمولا آنوکسیا رخ داده و مانند الگویی در کل تاریخ تکرار شده است.

به عقیده‌ی برخی دیگر از پژوهشگرها، انقراض‌های کاپیتانین انطباق چندانی با الگوی فوق ندارند. آن‌ها حدس‌هایی درباره‌ی زمان‌بندی بحران زیستی و فعالیت آتشفشانی دارند. به‌طورکلی، پژوهش‌های بیشتری برای حل این ابهامات لازم است.

تغییرات اقلیمی به مرگ انبوه درختان و خشکسالی می‌انجامند؛ مناطق مرده‌ی اقیانوسی هم هرچند نسبت به انقراض کاپیتانین کمتر هستند، امروز رو به افزایش‌اند. پیامد‌های از بین‌رفتن جنگل‌ها، سیل و فرسایش خاک را به‌ویژه تابستان امسال بر اثر سیل‌های گل‌آلود در کشورهایی مثل ایالات متحده، ژاپن، هند، چین، ترکیه، کوبا، ایتالیا، اسپانیا، شیلی، برزیل، ساحل عاجل و بسیاری از مناطق دیگر جهان شاهد بودیم.

الگوی مشترکی در میان کل انقراض‌های جمعی دیده می‌شود که شامل مواردی مثل فوران‌های آتشفشانی، سیلاب، فرسایش خاک، کاهش اکسیژن اقیانوس‌ها و از بین رفتن جنگل‌ها است. کاپیتانین یکی از رویدادهای انقراض جمعی مربوط به ۲۶۰ میلیون سال پیش بود که تحت‌الشعاع انقراض جمعی اواخر پرمین قرار گرفت. با این‌حال پژوهشگرها الگوی مشترک این رویداد با دیگر رویدادهای انقراضی را پیدا کردند.

با وجود کاهش فوران‌های آتشفشانی، امروز بشر سرعت تغییرات اقلیمی را با روش‌های دیگری مثل مصرف سوخت‌های فسیلی افزایش داده است و عامل باران‌های سیل‌زا و همچنین از بین رفتن جنگل‌ها در سراسر جهان شده است.