گردن‌درازترین دایناسور تاریخ، گردنی ۶ برابر زرافه داشت
مطالعه‌ی جدید نشان می‌دهد که طولانی‌ترین گردن ثبت‌شده در تاریخ، ۱۵٫۱ متر و متعلق به یکی از دایناسورهای عصر ژوراسیک بوده است. این عدد، بیشتر از ۶ برابر طول گردن یک زرافه و حدود ۳ متر نیز بیشتر از طول یک اتوبوس مدرسه است.
براساس این مطالعه که ۱۵ مارس در ژورنال دیرین‌شناسی سیستماتیک منتشر شد، این ساروپود گردن‌دراز که به Mamenchisaurus sinocanadorum معروف است، حدود ۱۶۲ میلیون سال پیش، در دوران ژوراسیک و منطقه‌ی خودمختار ایغور سین کیانگ امروزی در شمال غربی کشور چین زندگی می‌کرد.
اندرو مور، دیرینه‌شناس دانشگاه استونی بروک نیویورک و نویسنده‌ی اصلی مطالعه، در رابطه با این دایناسور می‌گوید: «گردن دراز، این حیوان را مانند سایر ساروپودها به جوینده‌ای کارآمد تبدیل می‌کرد که می‌توانست قبل از حرکت به سوی مقصد بعدی برای تأمین سوخت موردنیاز این بدن عظیم‌الجثه، نقطه‌ای غنی از پوشش گیاهی پیدا کند.»
- دایناسورهای گردن‌دراز احتمالاً گردنی بلندتر از حد تصور داشتند12 اسفند 00مطالعه '4
- فسیل اجداد ماقبل تاریخ زرافه می‌تواند راز تکامل گردن دراز این حیوان را آشکار کند14 خرداد 01مطالعه '4
کشف فسیل M. sinocanadorum توسط محققان به سال ۱۹۸۷ برمی‌گردد؛ البته یافته‌های آن‌ها چیزی جز تعدادی مهره‌ی گردن، یک استخوان فک و دنده‌های گردنی نبود. بااین‌حال همین یافته‌های اندک نیز کافی بود تا دیرینه‌شناسان اطلاعات مفید و جدیدی را درباره‌ی دایناسوری که مدت‌ها پیش مرده بود، به‌دست آورند. به‌گفته‌ی مور، تمام ساروپودها گردن درازی داشته‌اند؛ اما مامنکیسورها برجسته‌تر از سایر گونه‌ها بوده‌اند و نسبت گردن آن‌ها به بدنشان، بزرگ‌تر از دیگر جانداران تاریخ حیات زمینی بوده است.
مور در ادامه‌ی صحبت‌های خود می‌گوید که پس از M. sinocanadorum، دایناسور گردن‌دراز بعدی Xinjiangtitan shanshanesis نام دارد. این دایناسور، نوعی مامنکیسور با گردنی به طول ۱۳٫۴ متر بوده است.
مور و همکارانش تعداد کمی از مهره‌های باقی‌مانده از M. sinocanadorum را با اسکلت کامل‌تر نزدیک‌ترین خویشاوند ساروپود این حیوان مقایسه کردند. براساس اظهارات مور، تجزیه‌وتحلیل‌های آن‌ها ثابت می‌کنند که M. sinocanadorum تعداد ۱۸ مهره در گردن خود داشته است؛ چراکه پسرعموهای نزدیک این حیوان که اسکلت کامل‌تری از آن‌ها کشف شده، همگی ۱۸ مهره در ناحیه‌ی گردن داشته‌اند. این تیم با تمرکز روی بستگان نزدیک این دایناسور که گردن مشابهی داشتند، مقیاس خود را افزایش داد.
M. sinocanadorum به‌گونه‌ای تکامل یافت که با کم‌کردن وزن گردن خود، بتواند آن را محکم نگه دارد. سی‌تی‌اسکن مهره‌های دایناسورها نشان می‌دهد که ۷۷ درصد حجم این حیوانات غول‌پیکر از هوا تشکیل شده بود؛ درست مانند اسکلت‌های سبک لک‌لک‌های امروزی.
به گزارش لایو ساینس، محققان دریافته‌اند که این حیوانات برای محافظت از گردن خود درمقابل آسیب‌های مختلف، از دنده‌هایی به‌طول ۴ متر در طول گردنشان بهره می‌بردند. این دنده‌ها که شباهت بسیاری به دنده‌های سایر ساروپودها داشتند، مانند میله‌هایی در دو طرف گردن و روی هم قرار گرفته بودند.
هنوز مشخص نشده است که چرا این حیوان در جریان تکامل، صاحب چنین گردن درازی شده است؛ اما به‌گفته‌ی مور این موضوع احتمالاً باعث شده که M. sinocanadorum در جست‌وجوی غذا عملکرد کارآمدتری داشته باشد. علاوه‌براین داشتن گردن دراز به این گیاه‌خوار غول‌پیکر کمک کرده است تا گرمای اضافی بدن خود را با افزایش سطح آن دفع کند؛ همان‌طور که گوش‌های بزرگ فیل نیز به این حیوان در خنک‌کردن بدنش کمک می‌کنند.
به‌عقیده‌ی مایک تیلور که یکی از همکاران پژوهشی گروه علوم زمین در دانشگاه بریستول بریتانیا است، مطالعه‌ی اخیر یک پژوهش بسیار هیجان‌انگیز به‌شمار می‌رود. تیلور در این مطالعه شرکت نداشته؛ اما قبلاً مطالعات بسیاری درمورد گردن ساروپودها داشته است. تیلور درمورد نتایج این پژوهش می‌گوید: «خنده‌دار است که بشر تا چند دهه‌ی پیش تصور می‌کرد بلندترین گردن در حیوانات، حدود ۹ متر و متعلق به غول‌زرافه‌ها، مامنکیسورها و باروسورها بوده است؛ اما اکنون شواهد محکمی در مورد گردن‌هایی داریم که حداقل نیم برابر یا حتی بلندتر از گردن این حیوانات بوده‌اند.»
به‌عقیده‌ی تیلور، ساروپودها صاحب شگفت‌انگیزترین ساختار در زیست‌شناسی هستند؛ چراکه علاوه‌بر دست‌وپنجه نرم‌کردن با چالش مکانیکی بالا نگه‌داشتن چنین گردن درازی، چالش‌های دیگری مانند تنفس با این گردن دراز، گردش خون در آن، عصب‌دهی، انتقال غذا از آن، تنظیم دما و بسیاری از مشکلات دیگر نیز داشته‌اند.
نظرات