کشف نادر در دل کوهستان: تصویربرداری کمسابقه از لانه پلنگ برفی و تولههایش
در ارتفاعات دورافتادهی مغولستان، در مکانی که که صخرهها به پناهگاه آخرین بازماندگان گونهای گربهسان کمیاب تبدیل شدهاند، دو پژوهشگر با موفقیت از دو لانهی پلنگ برفی بازدید و پنج تولهی کوچک را از نزدیک بررسی و تصویربرداری کردهاند. این لحظهی نادر که برای معدود افرادی در جهان رخ میدهد، دریچهای بیسابقه به دنیای پنهان یکی از رمزآلودترین شکارچیان آسیا گشود؛ فرصتی که پژوهشگران برای حفاظت از آیندهی این گونهی درخطر، مدتها در انتظارش بودند.
بهگزارش نیوساینتیست، مأموریت میدانی پژوهشگران در ماههای ژوئن و ژوئیه انجام شد و از سال ۲۰۱۹ تاکنون، نخستین باری بود که تیمی پژوهشی توانست از لانهی پلنگ برفی در طبیعت بازدید کند. اوریان یوهانسون، پژوهشگر بنیاد پلنگ برفی، میگوید:
پیدا کردن لانهای همراه با تولهها تجربهای خارقالعاده است که فقط عدهی اندکی در دنیا آن را تجربه کردهاند. لانهها معمولاً در شکافها یا غارهای باریک پنهاناند و ما فقط یک فرصت برای شناسایی آنها داریم. اگر مادر زودتر بازگردد و ما موفق به مکانیابی نشویم، ناچاریم جستوجو را متوقف کنیم، چون بازگشت دوباره به منطقه باعث ایجاد اختلال جدی در رفتار حیوان میشود.
یوهانسون و بورن نیام، جنگلبان محلی، برای تعیین محل تقریبی لانهها از اطلاعات قلادههای GPS استفاده کردند که پیشتر روی ۲۰ پلنگ برفی ماده نصب شده بود. یوهانسون توضیح میدهد در منطقهی کوهستانی گوبی جنوبی، قلمرو معمول یک پلنگ برفی ماده چیزی حدود ۱۳۰ کیلومتر مربع است، بدون GPS عملاً شانسی برای پیدا کردن لانهها وجود ندارد. بااینحال، پژوهشگران حتی با کمک فناوری نیز ناچار بودند محدودههایی به وسعت ۶۰ هزار متر مربع را با دقت جستوجو کنند تا به مکان دقیق لانهها برسند.
پلنگ برفی (Panthera uncia) یکی از گونههای آسیبپذیر در فهرست سرخ اتحادیهی جهانی حفاظت از طبیعت است. برآوردها نشان میدهند تنها بین ۳٬۹۲۰ تا ۶٬۳۹۰ قلاده از این گونه در زیستگاههای طبیعی باقی ماندهاند.
پلنگ برفی در نواحی مرتفع آسیای مرکزی زندگی میکند و محدودهی پراکندگی آن، حدود دو میلیون کیلومتر مربع را در ۱۲ کشور از جمله چین، هند، قرقیزستان و روسیه دربر میگیرد. تهدیدهای اصلی این گونه شامل تخریب زیستگاه، شکار غیرقانونی و کشتار تلافیجویانه در واکنش به حملهی آنها به دامهای اهلی است.
- چرا یوزپلنگ سریعترین حیوان روی زمین است؟27 اسفند 02مطالعه '4
- مرگبارترین گربه جهان دراثر خویشاوندآمیزی درمعرض خطر انقراض است30 دی 02مطالعه '3
پژوهشگران با هدف دستیابی به درک بهتر از پویایی جمعیتی گونه، تلاش کردند به دادههای پایهایتری دست پیدا کنند. یوهانسون میگوید اگر بخواهیم روند جمعیتی هر گونهای را مدلسازی کنیم، باید بدانیم که زادآوری، مرگومیر و جابهجایی بین زیستگاهها چطور اتفاق میافتد.
بازدید از لانهها یکی از معدود راههای دستیابی به چنین اطلاعاتی است. یوهانسون تأکید میکند این تنها راهی است که میتوان به اطلاعاتی دربارهی اندازهی میانگین زایمان و نرخ بقای تولهها در پنج یا شش ماه اول زندگی دست یافت. تولهها در این دوره، هنوز پنهاناند و همراه مادرشان جابهجا نمیشوند. دادههایی که از چنین بازدیدهایی بهدست میآید، در شرایط عادی دردسترس نیست.
در نهایت، همهی اطلاعات بهدستآمده، به درک جامعتری از بومشناسی پلنگ برفی منجر میشود و نقشی حیاتی در تدوین راهکارهای مؤثر حفاظتی برای آیندهی این گونهی باشکوه ایفا میکند.