بهترین و بدترین شکارچی در سلسله حیوانات کدام است؟

سلسله حیوانات پر از شکارچی و طعمه است و برخی از شکارچیان قاتلان استثنایی هستند. اما راه‌های زیادی برای به دست آوردن وعده غذایی و راه‌های زیادی برای تعریف این موضوع وجود دارد که چه چیزی شکارچی را موفق می‌سازد. پس کدام حیوان واقعا بهترین شکارچی است؟

به‌گفته‌ی مارک بلک، بوم‌شناس تکاملی در دانشگاه بریگم یانگ، این سوالی پیچیده است. او به لایوساینس گفت: «بوم‌شناسی و زیست‌شناسی تکاملی بسیار جالبی در این سوال ساده به هم گره خورده است. شکار چسبی است که همه چیز را در کنار هم نگه می‌دارد و به این شکل انرژی در طول اکوسیستم منتقل می‌شود.»

واضح‌ترین راه برای پرداختن به سوال مهارت شکار در نظر گرفتن دفعاتی است که حیوانی موفق می‌شود طعمه خود را به دست آورد. طبق این معیار، گونه‌هایی مانند شیر، ببر، گرگ و سایر شکارچیان بزرگ که ما بیشتر آن‌ها را با شکار مرتبط می‌دانیم، موفق‌ترین گونه‌ها نیستند. شیرها در حدود ۳۰ درصد موارد موفق به شکار طعمه می‌شوند، درحالی‌که نرخ موفقیت ببرها فقط حدود ۱۰ درصد است.

در عوض، این آسیابک‌ها هستند که عنوان بهترین شکارچی را به دست می‌آورند. این حشرات به همراه بستگانشان یعنی مگس‌های راهزن، دارای نرخ موفقیت ۹۷ درصد هستند و می‌توانند در روز صدها پشه را شکار کنند و بخورند. موفقیت آن‌ها تا حدی ناشی از بینایی فوق‌العاده‌شان است.

آسیابک‌ها و خویشاوندانشان دارای چشم‌های مرکب هستند که به آن‌ها دید حدود ۳۶۰ درجه می‌دهد و مغزشان می‌تواند اطلاعات حسی را با سرعت بالایی پردازش کند و به آن‌ها امکان پیش‌بینی محل حرکت طعمه را بدهد. از آنجایی که آسیابک‌ها می‌توانند بال‌های جلو و بال‌های عقب خود را مستقل از هم حرکت دهند، پروازکننده‌های ماهری هستند و حتی می‌توانند به عقب پرواز کنند.

تعاریف دیگری از موفقیت در شکار نیز وجود دارد. به‌طور معمول شکارچیان در دو دسته قرار می‌گیرند: حیواناتی که فعالانه طعمه خود را تعقیب و آن را شکار می‌کنند و حیواناتی که کمین می‌کنند تا طعمه را به چنگ آورند. ازنظر بازده مطلق، شاید چیزی شبیه پیتون بزرگ شایسته این عنوان باشد. بلک گفت: «مار بزرگی مانند پیتون می‌تواند جایی بنشیند و منتظر بماند و درنهایت وقتی جانور مناسب از راه رسید، آن را بگیرد. برای این مارهای بزرگ، این اتفاق ممکن است فقط دو سه بار در طول سال رخ دهد.»

راه دیگر برای پرداختن به سوال بهترین شکارچی می‌تواند درنظر گرفتن سازگاری به‌عنوان معیاری از مهارت باشد. جیسون فیشر، زیست‌شناس حیات وحش در دانشگاه ویکتوریا در کانادا می‌گوید کایوت‌ها برنده احتمالی هستند، زیرا می‌توانند به تنهایی یا به صورت گروهی شکار کنند و هر چیزی از موش گرفته تا بچه گوزن را بخورند. انعطاف‌پذیری کایوت‌ها به آن‌ها کمک کرده است در بیشتر زیستگاه‌ها ازجمله شهرها رشد کنند. درک این موضوع که چه منابعی در دسترسشان است و توانایی بهره‌برداری از آن‌ها، کایوت‌ها را به شکارچیان شگفت‌انگیزی تبدیل می‌کند.

از سوی دیگر، برخی از گونه‌ها به قدری مبتکر هستند که نمی‌توان آن‌ها را برنده درنظر نگرفت. ماهی تیرانداز که نوعی ماهی گرمسیری بومی جنگل‌های حرا در جنوب شرقی آسیا است، از زیر آب می‌تواند فاصله بین خود و حشره‌ای را که روی برگ نشسته است، تخمین بزند و سپس آب را به دقت روی آن پرتاب و طعمه‌ی نگون‌بخت را شکار کند. در فواصل ۶۵ سانتی‌متری یا کمتر، هدف‌گیری آن‌ها تقریبا ۱۰۰ درصد دقیق است.

اختاپوس‌ها نیز به‌طور مشابه در شکار خارج از زیستگاه طبیعی خود موفق هستند: این سفالوپودها علاوه بر استفاده از استتار، می‌توانند به دنبال طعمه خود برای مدت کوتاهی به خشکی بروند.

کدام حیوان بدترین شکارچی است؟ به‌گفته‌ی فیشر، از برخی جهات پاسخ به این سوال سخت‌تر است. هر گونه‌ای که شکار می‌کند، موفق است، زیرا می‌تواند خود را به‌عنوان یک جمعیت حفظ کند. اما ازنظر عجیب و غریب بودن، او به ولورین‌ (دَله یا راسوی بزرگ) رای می‌دهد که شکارچی محسوب می‌شود، اما در دوران کمبود به لاشه‌خواری روی می‌آورد. فیشر، با اشاره به اینکه ولورین‌ها با ظاهرشدن درمقابل طعمه و ترساندن و ایجاد صداهای بلند دست به شکار می‌زنند، گفت آن‌ها استراتژی عجیبی دارند و اساسا می‌گویند اگر این ترفند موثر واقع شد، خوب است، اگر هم نشد، شکار شانس من نیست.