آثار تغییرات اقلیمی انسانی حداقل تا ۵۰ هزار سال آینده پابرجا خواهد ماند
در سال ۲۰۰۰، کلمهی «آنتروپوسن» بهصورت بداهه توسط پاول کروتزن، شیمیدان برندهی جایزه نوبل مطرح شد و بهطور گستردهای موردتوجه قرار گرفت. دوره آنتروپوسن پیشنهاد کروتزن برای آغاز یک عصر زمینشناسی جدید و نماد زمینی بود که بهدست تأثیرات بشریت صنعتی دگرگون شده است.
ایدهی عصر زمینشناسی جدیدی که انسان خلق کرده، سناریوی نگرانکنندهای است. آنتروپوسن اکنون واژهای رایج است، اما در سال ۲۰۰۰ هنوز در حد یک ایدهی بدیع بود. کروتزن در حمایت از ایدهاش به نشانههای بسیاری در زمین اشاره کرد: جنگلزدایی کلان، رشد قارچگونهی سدسازی، صید بیشازحد، افزایش انتشار گازهای گلخانهای و چرخهی نیتروژن سیارهای که تحتتأثیر مصرف کود است.
در مورد خود تغییرات اقلیمی، زنگهای هشدار بهصدا درآمده بود. میانگین دمای سطح جهان از اواسط قرن بیستم حدود نیم درجه افزایش یافته؛ اما برای مرحلهی میانیخچالی عصر یخبندان در حد معمول بود. در میان سیل عظیم مشکلات نوظهور، تغییرات اقلیمی به آینده سپرده شد. اکنون کمی بیش از دو دهه بعد، آن آینده فرا رسیده است. تا سال ۲۰۲۲، دمای کره زمین نیم درجهی دیگر نیز افزایش یافت و در سال ۲۰۲۳، شاهد شکستهشدن تمامی رکوردهای آبوهوایی تاریخ بودیم.
زمین با ادامهیافتن روند فعلی، در قرنهای آینده گرمای بیشتری را تجربه خواهد کرد
تا شهریور ماه امسال، میانگین دمای جهانی بهمیزان ۱٫۵ درجهی سانتیگراد از میانگین پیشاز توسعهی صنعتی فراتر رفت. این رقم در محدودهی گرمایش تعیینشده توسط کنوانسیون سازمان ملل (UNFCCC) در توافقنامهی پاریس است. با جهش ناگهانی گرما، آتشسوزیهای جنگلی و سیلهای بیسابقهای بهوجود آمد که توسط سایر اقدامات انسانی تشدید شد.
افزایش ناگهانی و بیسابقهی دما تا حدی بهدلیل افزایش بیسابقهی انتشار گازهای گلخانهای است. وقتی کروتزن در مکزیک سخنرانی میکرد، سطح دیاکسید کربن جو تقریبا ۳۷۰ بخش در میلیون (ppm) بود. این مقدار اکنون درحدود ۴۲۰ ppm است و هر سال نزدیک به دو واحد افزایش مییابد.
- ۱۲ ماه گذشته گرمترین دوران ثبتشده در تاریخ سیاره بوده است22 آبان 02مطالعه '2
- آیا گرمایش جهانی پس از دستیابی به کربن خنثی ادامه خواهد داشت؟2 آذر 02مطالعه '3
همچنین آبشدن یخهای دریا که ابتدا از شمالگان و در دو سال گذشته از اطراف جنوبگان آغاز شد، درحال تأثیرگذاری بر گرمایش جهانی است؛ زیرا یخها یا آینههای منعکسکنندهی گرما به جَو از بین میروند. همچنین، افزایش بیشازحد متان موجود در جَو که از افزایش پوشش گیاهی پوسیده در تالابهای گرمسیری منشأ میگیرد، به گرمترشدن زمین میانجامد.
گرمایش زمین اکنون به سطح گرمای آخرین مرحلهی میانیخچالی رسیده است و با تداوم این روند، زمین در قرنهای آینده گرمای بیشتری را تجربه خواهد کرد. مطالعهی جدیدی درمورد تأثیرات گرمایش زمین بر یخهای جنوبگان نشان میدهد که سطح آب دریا در قرانهای آینده چندین متر بیشتر میشود؛ زیرا گرما در اقیانوسها منتشر میشود و یخسارهای قطبی را تضعیف میکند. اگر انتشار دیاکسیدکربن هم کاهش یابد، همچنان انتشار گازهای گلخانهای درحال افزایش است. در نتیجه، اثرات اقلیمی عمیقتر میشود.
تثبیت انتشار کربن خنثی و دستیابی به انتشار صفر خالص مهمترین گام برای نجات زمین است
برای آنکه ببینیم این تغییرات چه تاثیراتی در مقیاس زمانی زمینشناسی خواهند داشت، باید از دریچهی آنتروپوسن نگاه کنیم. یک ماشین سیارهای متعادل با تغییرات منظم، چندهزار سال به دور مدار زمین چرخیده و الگوهای گرما و سرما را برای میلیونها سال کاملاً تحتکنترل داشه است. اکنون، این ماشین ناگهان توسط یک تریلیون تن دیاکسیدکربن که در کمتر از یک قرن به جَو جذب شده، تحتتأثیر قرار گرفته است.
مدلسازی سیستم زمین نشان میدهد که الگوی اقلیمی زمین جدیداً بهطور ناگهانی مختل شده است و تأثیر این تغییرات برای حداقل ۵۰ هزار سال (و شاید حتی بیشتر) در زمین باقی خواهد ماند. بخش بزرگی از تغییرات اساسی و جبراننشدنی سیاره با برخیاز رویدادهای بزرگ تغییرات اقلیمی در تاریخ زمین مقایسه میشود.
تثبیت انتشار کربن خنثی و «دستیابی به انتشار صفر خالص» اولین و مهمترین گام برای نجات زمین است. برای بازیابی نوع آبوهوای بهینه برای بشریت و تداوم حیات در زمین، باید کربن از جَو و سیستم اقیانوسی خارج شده و به زیر زمین بازگردد.