زرافه‌ها مبارزه عادلانه را ترجیح می‌دهند

جسیکا گرانویلر، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه منچستر در انگلستان که بلندقامت‌ترین پستانداران طبیعت را مطالعه می‌کند، می‌گوید زرافه‌ها زیاد مبارزه نمی‌کنند اما وقتی این کار را انجام دهند، باید مواظب باشید. او گفت: «جنگ بسیار نادر است، زیرا به‌شدت خشونت‌آمیز است».

وقتی نرهای بزرگسال مسن‌تر بر سر قلمرو یا جفت مبارزه می‌کنند، آسیکون‌های (زائده‌های شاخ‌مانند) آن‌ها با نیروی گردن‌های بلندشان به بدن رقیب ضربه می‌زند و می‌تواند بدن او را پاره کند، موجب جراحت شود و گاهی حتی موجب مرگ یکی از مبارزان شود.

اما برخی از انواع مبارزه‌های زرافه‌ها اهداف دیگری دارد. در مطالعه‌ای که ماه گذشته در مجله‌ی Ethology منتشر شد، خانم گرانویلر و همکارانش کشفیاتی را درمورد رفتار زرافه‌های نر در مبارزات تمرینی گزارش کردند که به زرافه‌ها کمک می‌کند تا سلسله مراتب اجتماعی را ایجاد کنند. آن‌ها نشان دادند این حیوانات از اعضای کوچک‌تر گله خود سوء‌استفاده نمی‌کنند، بلکه ضربه‌های سر خود را با نرهایی تمرین می‌کنند که دارای قد و قامت مشابه خود آن‌ها باشند، به گونه‌ای که برای انسان نیز ممکن است عادلانه یا جوانمردانه به‌نظر برسد. چنین یافته‌هایی می‌تواند به حفاظت از جمعیت رو به کاهش این حیوانات کمک کند.

هنگام تمرین مبارزه، زرافه‌های نر معمولا حریفی را انتخاب می‌کنند که به اندازه خودشان باشد.

خانم گرانویلر و همکارانش رفتار اجتماعی زرافه‌ها را در ذخیره‌گاه طبیعی رودخانه موگالاکونا در آفریقای جنوبی از نوامبر ۲۰۱۶ تا می ۲۰۱۷ بررسی کردند. آن‌ها جزئیات مبارزه‌ها را ثبت می‌کردند: اینکه در جهان زرافه‌ها چه کسی با چه کسی و چگونه مبارزه می‌کند. آن‌ها شگفت‌زده شدند که متوجه شدند زرافه‌ها مانند انسان‌ها در زمان نبرد می‌توانند اصطلاحا راست‌دست یا چپ‌دست باشند. حتی جوان‌ترین حیوانات نیز ترجیح واضحی نشان می‌دادند، گرچه برخلاف انسان‌ها، به‌نظر می‌رسید به‌طور مساوی بین این دو گروه تقسیم می‌شوند.

زرافه‌های بالغ‌تر نیز مبارزه می‌کردند اما در رقابت‌های خود زمان بیشتری را صرف فشار دادن گردن‌های خود به هم می‌کردند. به گمان خانم گرانویلر، این تعاملات ارزیابی‌هایی از سنجش قدرت همدیگر بدون متوسل شدن به جنگ‌های تمام عیار است.

او همچنین دریافت که نرها تقریبا همیشه به ترجیح رقیب در این مورد احترام می‌گذارند که از کدام طرف مبارزه می‌کند. برای مثال، اگر دو چپ دست با هم رو‌به‌رو می‌شدند، در موقعیت سر به دم با هم مبارزه می‌کردند. اگر یکی از رقیبان به سمت راست تمایل داشت و دیگری به سمت چپ، آن‌ها رو در روی هم قرار می‌گرفتند. خانم گرانویلر گفت: «نمی‌دانم که آیا این توافق دوطرفه است: به سمت من احترام بگذار و من هم به سمت شما احترام می‌گذارم. هرگز ندیدم نری در این زمینه دیگری را فریب دهد».

درک بهتر رفتار زرافه، ازجمله مبارزه‌های تمرینی آن‌ها می‌تواند به حفاظت از این حیوانات کمک کند.

درحالی‌که نبردها ممکن است عالانه باشد، گاهی‌اوقات داور هم داشت. نرهای بالغ مسن‌تر گاهی‌اوقات نبرد میان دو نر جوان‌تر را متوقف می‌کردند. شاید این نرها از همتایان خود مراقبت می‌کردند یا ممکن است در تلاش بودند تا مانع از این شوند که جوان‌ترها زیاد به خود مطمئن شوند.

مونیکا باند که در دانشگاه زوریخ سوئیس، پویایی اجتماعی زرافه‌ها را مطالعه می‌کند اما در مطالعه‌ی جدید درگیر نبود، گفت: «این راه هوشمندانه‌ای برای ایجاد سردرگمی درمیان نرهای دارای رتبه پایین‌تر است و هدف آن احتمالا حفظ سلطه و مالکیت ماده‌ها است. مانند بیشتر پستانداران، دنیای سختی برای نرها وجود دارد». خانم گرانویلر افزود: «احتمالا این روش برای گفتن این موضوع است که فراموش نکنید که من در این‌جا از همه قوی‌تر هستم».

دکتر باند گفت مطالعه به خوبی انجام شده است، اگرچه جمعیت نسبتا کوچکی مورد مطالعه قرار گرفته است و اعضای آن تاحدودی با هم خویشاوند بوده‌اند. رفتار نرهایی از جمعیتی با تنوع ژنتیکی بالاتر، ممکن است متفاوت باشد.

خانم گرانویلر گفت هرچه بیشتر درمورد رفتار زرافه‌ها بفهمیم، بهتر می‌توانیم این حیوانات را مدیریت کنیم. برای مثال آگاهی از این موضوع که نرها چگونه و چه زمانی ممکن است مبارزه کنند، می‌تواند اطلاعات مهمی برای نگهبانان باغ وحش یا پارک‌های طبیعی کوچک باشد.

دکتر باند افزود این نوع تعاملات اجتماعی همچنین می‌تواند به ما بیاموزد که چرا جمعیت‌ها ممکن است در مناطق خاصی کوچک‌تر یا بزرگ‌تر باشند و دانش مهمی برای درک این موضوع فراهم می‌کند که چرا جمعیت‌های زرافه در بسیاری از مناطق آفریقا درحال کم شدن است. او گفت:

اگر نرِ غالب، مالکیت ماده‌ها را در اختیار داشته باشد، اندازه مؤثر جمعیت بسیار کوچک‌تر از زمانی است که تمام نرهایی که ازنظر جنسی بالغ هستند، قادر به جفتگیری باشند. این رفتارها تعیین می‌کند که تنوع ژنتیکی نرها تا چه حد به نسل بعد منتقل می‌شود.