نحوه بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید چگونه خواهد بود؟

در ایران مانند بسیاری از کشورهای دیگر، شیوع ویروس کرونا به تغییر سبک زندگی منجر شده و خواه‌ناخواه این تغییر سبک در تمام جنبه‌های زندگی مشهود است؛ به‌همین‌دلیل، بازگشایی مدارس در کشور و فرایند آن متفاوت از سال‌های قبل خواهد بود. در سال تحصیلی پیش رو، فعالیت رسمی مدارس کشور طبق مصوبه‌ی ستاد ملی مدیریت کرونا و شیوه‌نامه‌ی جدید بازگشایی مدارس، از ۱۵ شهریور برگزار می‌شود. بازگشایی مدارس در سال جدید هیچ شباهتی به روزها و هفته‌های اول تحصیلی در سال‌های گذشته نخواهد داشت؛ زیرا عملا روند آموزش تغییر کرده و باتوجه‌ به اپیدمی کرونا، آموزش‌ها منوط به رعایت شرایط و ضوابط هستند و به‌صورت حضوری یا غیرحضوری برگزار خواهند شد.

در شیوه‌نامه‌ی بازگشایی مدارس که وزارت آموزش‌و‌پرورش منتشر کرده، تعطیلی پنجشنبه‌ها لغو شده و بر آموزش دروس به دانش‌آموزان به‌شکل حضوری یا مجازی تأکید شده است. همچنین در این شیوه‌نامه، اعلام شده که جمع ساعات برنامه‌ریزی‌شده، حضوری، نیمه‌حضوری، غیرحضوری و تراکمی معلمان نباید کمتر از ساعات تعهدها برای تدریس اعم از موظف و غیرموظف در هر هفته باشد. در این آیین‌نامه ذکر شده که به‌دلیل شرایط زرد و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، کلاس‌های فوق‌برنامه را به دو گروه باید تقسیم کرد و والدین همان هزینه‌ی قبل از تقسیم کلاس‌ها را بپردازند.

براساس شیوه‌نامه‌ی اعلام‌شده‌ی سازمان آموزش‌و‌پرورش، لازم است که تعداد دانش‌آموزان و معلمان زیر یک سقف کاهش پیدا کند؛ بنابراین، دانش‌آموزان باید براساس فاصله‌ی اجتماعی تأکید‌شده در دستورالعمل‌های بهداشتی گروه‌بندی شوند.

برنامه‌های آموزشی مورد تأیید و نظارت آموزش‌و‌پرورش از قرار زیر است:

• آموزش حضوری در کلاس و مدرسه
• آموزش در بستر شبکه‌ی اجتماعی دانش‌آموزان
• آموزش در مدرسه‌ی تلویزیونی ایران
• آموزش تجمیعی همراه‌با ارسال بسته‌های یادگیری خودآموز سیستم‌های مدیریت یادگیری ویژه‌ی مدارس خاص

در این شیوه‌نامه به حضور مستمر و فعال مدیر و تمام همکاران در شبکه‌ی آموزش دانش‌آموزی شاد به‌عنوان بخشی از محیط کار مجازی تأکید شده است. کادر مدرسه نیز مسئول شناسایی، ثبت‌نام، آموزش و نگه‌داری تمام دانش‌آموزان مدرسه و عضویت آن‌ها در شبکه‌ی شاد هستند. مدیر مدرسه نیز برنامه‌ریزی و نظارت و کنترل لازم برای ثبت‌‌نام دانش‌آموزان و نوآموزان و استفاده از خدمات ارائه‌شده در سامانه‌ی آموزشی دانش‌آموز شاد را انجام می‌دهد.

با اعلام آموزش‌و‌پرورش، سامانه‌ی شبکه‌ی شاد تنها بستر غیرممنوع کلاس‌های اینترنتی است و از آن به‌منظور انجام فعالیت‌ها و تکالیف درسی نوآموزان یا دانش‌آموزان، با نظارت و هدایت والدین و ارائه‌ی بازخورد معلمان استفاده می‌شود. البته وزیر آموزش‌و‌پرورش اعلام کرده است که به‌دلیل ناتوانی تمام والدین برای تهیه‌ی ابزار هوشمند، الزامی برای پیوستن به شبکه‌ی شاد وجود ندارد و برای این دسته از افراد بسته‌‌ی خودآموز آموزشی تهیه خواهد شد.

بااین‌همه، به‌نظر نمی‌رسد شیوه‌های اعلامی برای سال تحصیلی جدید چندان متفاوت از سال پیش باشند. به‌علاوه باتوجه‌به ذات متغیر ویروس کرونا، مشخص نیست چه زمانی یک منطقه وارد وضعیت زرد و قرمز می‌شود و همین موضوع می‌تواند آشفتگی را در برنامه‌ریزی‌های درسی به‌وجود آورد. همچنین، مدت زمان ۳۵دقیقه‌ای که برای حضور در پلتفرم شاد مشخص شده، نمی‌تواند نیازهای آموزشی دانش‌آموزان را پوشش دهد.

در حوزه‌ی ضدعفونی مدارس، ۱۰ وظیفه تعریف شده که در یکی از آن‌ها ضدعفونی مستمر کلاس‌ها و سرویس‌های بهداشتی و محیط مدارس باید با مشارکت اولیا و نهادهای مسئول انجام شود. این در حالی است که در بسیاری از استان‌ها و شهرها، والدین توانایی خرید مواد ضدعفونی‌کننده برای مصارف شخصی را نیز ندارند. درضمن منظور آموزش‌وپرورش از نهادهای مسئول مبهم است و این کلی‌گویی‌ها و محول‌کردن وظایف برعهده‌ی مردم نتیجه‌ای جز بی‌برنامگی و نافرجامی در اداره‌ی مدارس ندارد.

این در حالی است که بیش از ۶۰ درصد دروس رشته‌های این دو شاخه، عملی برگزار می‌شود و به حضور در کارگاه‌های آموزشی نیاز دارد. همین امر احتمالا باعث می‌شود که برخی مدیران و معلمان فنی‌و‌حرفه‌ای و کار‌ودانش تدریس برخی دروس را طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده ناممکن بدانند و از آموزش‌ آن‌ها صرف‌ نظر کنند.

این شیوه‌نامه برعکس ادعای مدیران آموزشو‌پرورش، از ارائه‌ی خلاقیت و راهکار برای آموزش در دوره‌ی کرونا نیز بی‌بهره است؛ زیرا ایده‌ها همان چیزهایی است که در فروردین و اردیبهشت مطرح شد و بازهم همه‌ی وظایف و برنامه‌ریزی‌ها بر دوش معلمان و والدین افتاده است و برای خود وزارتخانه هزینه‌ای ندارد. به‌دنبال انتشار این شیوه‌نامه، معاون برنامه‌ریزی و نظارت ستاد فرمان‌دهی مقابله با کرونا در تهران نیز جلساتی با آموزش‌و‌پرورش به‌منظور تصمیم‌گیری درباره‌ی نحوه بازگشایی مدارس در ترم پاییز در تهران برگزار و مخالفت خود را با بازگشایی حضوری مدارس و دانشگاه‌ها در پاییز اعلام کرد.

در همین زمینه، سخن‌گوی آموزش‌و‌پرورش تهران نیز با اشاره به وضعیت قرمز شهر تهران، بازگشایی مدارس را منوط به قرمزنبودن وضعیت تا زمان آغاز سال تحصیلی (۱۵ شهریور) دانست. وی اضافه کرد در‌غیراین‌صورت تمام کلاس‌ها در تمامی پایه‌های تحصیلی (به‌جز کلاس‌اولی‌ها) تا اطلاع ثانوی به‌صورت غیرحضوری برگزار خواهد شد و مدرسه‌ای باز نمی‌شود.