نورپردازی هوشمند؛ هر آنچه برای استفاده از لامپ هوشمند باید بدانید

لامپ هوشمند به لامپی گفته می‌شود که می‌توان آن را به وسیله اپلیکیشن، دستور صوتی و حسگرهای حرکتی کنترل و برنامه‌ریزی کرد. لامپ‌های هوشمند می‌توانند در قالب یک سیستم نورپردازی هوشمند ازطریق اتصال به یکدیگر، به روتر وای-فای و به دیگر دستگاه‌های هوشمند مثل گوشی یا تبلت که به روتر وای-فای متصل هستند، تحت کنترل شما قرار بگیرند. اگر با مفهوم خانه‌ی هوشمند آشنایی داشته باشید، سیستم نورپردازی هوشمند و لامپ هوشمند برای شما چندان چیز جدیدی نیست؛ اما ممکن است تصور کنید نورپردازی هوشمند فقط ابزاری لوکس و بدون کارایی واقعی است. شاید لوکس بودن این سیستم‌ها دور از واقعیت نباشد؛ اما لامپ‌های هوشمند راندمان بسیار بالا و مصرف برق بسیار پایینی دارند و می‌توانند امنیت منزل شمار را بالا ببرند. اگر ایده‌ای برای استفاده از سیستم نورپردازی هوشمند در منزل خود ندارید، ما در اینجا ضمن معرفی لامپ‌های هوشمند و سیستم‌های نورپردازی هوشمند، چندین کاربرد این سیستم‌ها را به شما معرفی می‌کنیم. 

منظور از نورپردازی هوشمند استفاده از رابط‌ کاربری دیجیتال برای خاموش و روشن کردن لامپ‌ یا تنظیم نور آن‌ است. این رابط‌ کاربری دیجیتال می‌تواند با صدای شما یا اتصال ازطریق وای-فای یا بلوتوث به گوشی، تبلت یا لپ‌تاپ شما کنترل شود. سیستم‌های نورپردازی دیجیتال تنها بخشی از سیستم‌های هوشمند متنوعی هستند که می‌توان از آن‌ها در منازل و دیگر ساختمان‌ها استفاده کرد. به‌عنوان یک مثال ساده از چنین سیستم‌هایی می‌توان به سیستم‌های سرمایشی، گرمایشی و تهویه مطبوع هوشمند اشاره کرد که قابلیت کنترل ازطریق وای-فای دارند.

در سیستم‌های نورپردازی هوشمند می‌توانید میزان روشنایی لامپ‌ها را تعیین کنید و اگر لامپ‌ها LED-های رنگی داشته باشند، می‌توانید رنگ نور را نیز مشخص کنید. تنظیم میزان روشنایی و رنگ نور لامپ‌های هوشمند به شما این امکان را می‌دهد تا در هر شرایطی نور مطلوب خود را انتخاب کنید. برای مثال می‌توانید برای تماشای فیلم از یک ترکیب و شدت نوری و در هنگام ناهار از یک ترکیب نوری دیگر استفاده کنید.

 سیستم‌های نورپردازی هوشمند این قابلیت را دراختیار شما قرار می‌دهند تا حالت‌های نوری مختلف را سفارشی‌سازی کنید و در هنگام نیاز، تنها نوع نوری که می‌خواهید به زبان آورید یا آن را ازطریق یک اپلیکیشن روی گوشی خود انتخاب کنید. به‌عنوان مثال شما می‌توانید یک ترکیب و شدت نور را به‌عنوان نور رمانتیک تعریف و در هنگام نیاز آن را فعال کنید.

ممکن است این سرال برایتان پیش بیاید که در هنگام ورود به اتاق یا خروج از آن چگونه یک لامپ هوشمند را خاموش یا روشن می‌کنید. همان‌طور که در بالا گفتیم، تعدادی گزینه پیش روی شما است. بعضی از لامپ‌های هوشمند را فقط می‌توان ازطریق اپلیکیشن مربوطه کنترل کرد. دیگر لامپ‌های هوشمند نیازمند حسگرهای هوشمند فعال‌شونده با صدا مثل Echo ،Google Home و Apple’s HomePod هستند. بااین‌حال، اکثر لامپ‌های هوشمند، هم توسط صدا و هم توسط اپلیکیشن مربوطه قابل کنترل هستند.

دفترچه‌ راهنمای استفاده از لامپ‌های هوشمند را به‌دقت مطالعه کنید. نحوه عملکرد لامپ‌های هوشمند برندهای مختلف با یگدیگر اندکی تفاوت دارد و در دفترچه راهنما به شما گفته می‌شود که اپلیکیشن آن محصول را از کجا می‌توانید دانلود کنید و چگونه لامپ‌های خود را به حسگر صوتی هوشمند یا دیگر لوازم جانبی متصل کنید.

البته لامپ‌های هوشمند دارای کلیدهای معمولی هم هستند و وقتی که روتر شما خاموش است یا برحسب عادت کلید را فشار می‌دهید، لامپ هوشمند خاموش یا روشن می‌شود. البته دقت داشته باشید که اگر این کلید در حالت خاموش قرار داشته باشد، برق به لامپ نمی‌‌رسد و نمی‌توانید لامپ را با صدا یا اپلیکیشن روشن کنید.

سیستم‌ نورپردازی هوشمند نیازمند لامپ‌های هوشمند ماست. معمولا در این سیستم‌ها لامپ‌های هوشمند ازطریق شبکه‌های بی‌سیم مش (mesh wireless networks) به یکدیگر متصل هستند. در این شبکه‌ها هر لامپ هوشمند به‌صورت بی‌سیم به نزدیک‌ترین لامپ هوشمند در همسایگی‌اش متصل می‌شود. این شبکه به وسیله‌ی یک هاب متصل به روتر کنترل می‌شود. بدین ترتیب، کل شبکه مش ازطریق روتر به دستگاه‌های هوشمند دیگر مثل تلفن همراه، تبلت یا لپ‌تاپ متصل می‌شود. البته بسیاری از سیستم‌های نورپردازی هوشمند نیازمند هاب نیستند و مستقیما به روتر وصل می‌شوند.

نصب یک لامپ هوشمند کار بسیار ساده‌ای است. برای این کار کافی است لامپ قبلی را از سرپیچ خارج و لامپ هوشمند را به‌جای آن نصب کنید. با این کار لامپ هوشمند همانند یک لامپ معمولی توسط کلید، خاموش و روشن می‌شود. برای اینکه بتوانید از قابلیت‌های هوشمند این لامپ‌ها استفاده کنید، باید آن‌ها را به شبکه وای-فای خانگی خود وصل کنید.

همان‌طور که در بالا گفتیم، بعضی از لامپ‌های هوشمند برای اتصال به شبکه وای-فای خانگی شما نیازمند هاب نیستند و خیلی ساده می‌توانید پس از نصب آن‌ها و قرار دادن کلید در وضعیت روشن، ازطریق وای-فای به این لامپ‌ها متصل شوید و با استفاده از اپلیکیشن مخصوص لامپ، آن را کنترل کنید.

بااین‌حال بعضی لامپ‌های هوشمند نیازمند هاب هستند. یک هاب هوشمند همانند پلی بین لامپ هوشمند و روتر وای-فای خانگی شما عمل می‌کند. تنها کاری که باید انجام دهید، متصل کردن هاب به روتر وای-فای است. پس از آن می‌توانید با استفاده از اپلیکیشن مربوطه، لامپ هوشمند را تحت کنترل داشته باشید. شما می‌توانید ازطریق بلوتوث نیز به لامپ‌های هوشمند وصل شوید.

بعضی از سیستم‌های نورپردازی هوشمند دارای حالت کنترل دور از خانه هستند که به شما اجازه می‌دهد زمانی‌که در منزل حضور ندارید، لامپ‌های هوشمند را تحت کنترل داشته باشید. شاید این سؤال برایتان پیش بیاید که چه استفاده‌ای می‌توان از این قابلیت کرد؟ تصور کنید شما منزل را ترک و فراموش کرده‌اید که لامپ‌های منزل را خاموش کنید. با استفاده از حالت کنترل دور از خانه می‌توانید لامپ‌ها را خاموش کنید تا علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف برق، در عمر مفید لامپ‌های هوشمند که قیمت پایینی ندارند صرفه‌جویی کرده باشید. مورد دیگری از کاربرد این قابلیت، خاموش و روشن کردن لامپ‌ها در زمانی است که چند روزی در منزل حضور ندارید و با خاموش و روشن کردن لامپ‌ها می‌توانید سارقان را فریب دهید تا تصور کنند شما در منزل حضور دارید. اگر دوستان شما با سیستم نورپردازی هوشمند آشنایی نداشته باشند، با قابلیت کنترل دور از خانه به‌سادگی می‌توانید آن‌ها را محض شوخی، دست بیاندازید!

البته امکانات سیستم‌های نورپردازی هوشمند بسیار بیشتر از این‌ها است و می‌توانید با نصب لوازم جانبی مختلف، امکانات بیشتری به آن‌ها اضافه کنید. برای مثال می‌توان روی این سیستم‌ها، چشمی‌های حساس به تاریکی یا حسگرهای حساس به حرکت نصب کرد و در بعضی از موارد می‌توان سیستم نورپردازی هوشمند را به یک سیستم IFTTT (خلاصه‌شده عبارت If This Then That به‌معنی «اگر این شرط برقرار بود سپس آن کار را انجام بده») متصل نکرد تا ازطریق سفارشی‌سازی دستورهای پیچیده، در شرایط خاص به‌صورت خودکار نورپردازی تنظیم شود و نیازی به دستور شما نباشد. به‌عنوان مثال می‌توانید به سیستم نورپردازی خود دستور بدهید مثلا با یک نور خاص، کاهش میزان اکسیژن محیط را به شما هشدار دهد.  

 در این بخش می‌خواهیم کارهایی که می‌توانید با سیستم‌های نورپردازی هوشمند انجام دهید، به شما نشان دهیم. اگر یک سیستم نورپردازی هوشمند در منزل خود دارید ولی نمی‌دانید چگونه می‌توانید بیشترین استفاده را از آن ببرید، مطالبی که در ادامه خواهند آمد، راهنمای خوبی برای شما هستند.

هر سیستمی که نام هوشمند را یدک می‌کشد حتما دارای قابلیت برنامه‌ریزی زمانی است. برای دادن یک برنامه زمانی به سیستم نورپردازی هوشمند، اولین چیزی که نیاز دارید، اپلیکیشن رسمی سخت‌افزارهایی است که در این سیستم به کار رفته‌اند.

در محیط کاربری اپلیکیشن مربوطه به‌دنبال گزینه‌های برنامه‌ریزی زمانی (Scheduling) بگردید و قطعا گزینه‌ای را پیدا خواهید کرد که بتوانید ازطریق آن به لامپ‌های هوشمند خود دستور بدهید تا در زمان‌های خاصی روشن یا خاموش شوند. در بعضی از سیستم‌ها می‌توان زمان خاموش و روشن شدن لامپ‌ها را با زمان طلوع و غروب آفتاب تنظیم کرد. فراموش نکنید که برای استفاده از این قابلیت، باید به اپلیکیشن مربوطه اجازه دهید تا به داده‌های موقعیت مکانی شما دسترسی داشته باشد.

اگر اپلیکیشن سیستم نورپردازی هوشمند شما از قابلیت‌هایی در این حد پیشرفته پشتیبانی نمی‌کند، می‌توانید از یک سیستم IFTTT که پیش‌تر به شما معرفی کردیم، استفاده کنید. سیستم‌های IFTTT سخت افزارهایی هستند که آن‌ها را به سیستم نورپردازی هوشمند متصل می‌کنید تا دستورالعمل‌های پیچیده شخصی‌سازی‌شده را به‌صورت خودکار اجرا کند.

هیچ کس دوست ندارد زمانی‌که به خانه باز می‌گردد با اتاقی تاریک روبه‌رو شود. از سوی دیگر، روشن گذاشتن لامپ‌ها به‌نوعی اصراف در برق و عمر مفید لامپ‌های هوشمند گران‌قیمت است. شما می‌توانید اپلیکیشن سیستم نورپردازی هوشمند را برای یافتن قابلیت روشن شدن لامپ‌ها در هنگام ورود به منزل جست‌وجو کنید و اگر چنین قابلیتی در اپلیکیشن مربوطه پیدا نکردید، می‌توانید یک سیستم IFTTT روی سیستم نورپردازی هوشمند نصب کنید. به‌عنوان مثال، داده‌های GPS گوشی شما می‌تواند ازطریق اپلیکیشن یا IFTTT، لامپ‌های منزل شما را روشن کند.

یکی از روش‌های استفاده از سیستم‌های نورپردازی هوشمند، گروه‌بندی لامپ‌ها بر اساس اتاق یا ناحیه است. برای مثال، می‌توانید تمامی لامپ‌های اتاق خواب را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید تا درست در نیمه‌شب خاموش شوند یا اینکه در ساعات ۱۰ صبح تا چهار بعد از ظهر، شدت نور تمامی لامپ‌های پذیرایی منزل شما تا ۵۰ درصد کاهش یابد.

در هر صورت شما می‌توانید گروه‌هایی برای لامپ‌های هوشمند تعریف کنید تا هر گروه به‌صورت یک واحد هماهنگ و مستقل از سایر گروه‌ها عمل کند و برنامه‌ای زمانی برای هر گروه به‌صورت جداگانه تعریف کنید.

همان‌طور که پیش از این گفتیم، می‌توانید برای هر وضعیتی، نورپردازی خاصی تعریف کنید. به‌عنوان مثال، نورپردازی مناسب برای تماشای فیلم با نورپردازی مناسب برای مطالعه کردن یا نورپردازی مناسب برای زمان شام متفاوت است.

برای این کار می‌توانید از اپلیکیشن سیستم نورپردازی هوشمند استفاده کنید. با استفاده از این اپلیکیشن می‌توانید شدت روشنایی، رنگ و دمای رنگ نور را تنظیم کنید. این امکان وجود دارد که برای هر وضعیت خاص یک نورپردازی مطلوب تعریف کنید تا تنها با یک دستور ساده، نور منزل شما با وضعیت تطابق پیدا کند.

جالب است بدانید که می‌توان از سیستم‌های نورپردازی هوشمند برای تأمین امنیت منزل استفاده کنید. شما می‌توانید حسگرهای حساس به نور متصل به سیستم نورپردازی هوشمند منزلتان را در اطراف منزل و جای‌جای آن نصب کنید تا هرگونه تحرکی در منزلتان را به اطلاع شما برسانند. به‌علاوه، روشن شدن لامپ‌ها با نزدیک شدن سارق به منزل، می‌تواند او را فراری دهد.

برای این کار می‌توانید از سیستم‌های IFTTT استفاده کنید. این سیستم‌ها می‌توانند تعداد زیادی حسگر حرکتی یا دیگر انواع حسگرهای امنیتی را به سیستم نورپردازی شما متصل کنند.

حالت تعطیلات (Vacation mode) یکی دیگر از قابلیت‌های امنیتی سیستم‌های نورپردازی هوشمند است. زمانی‌که قرار است مدتی طولانی به منزل خود بازنگردید، با فعال کردن این حالت می‌توانید کاری کنید که لامپ‌های هوشمند منزل شما به‌طور تصادفی خاموش و روشن شوند تا سارقین تصور کنند کسی در منزل حضور دارد و بی خیال سرقت از منزل شما شوند.    

 از آن جایی که تمامی لامپ‌های هوشمند از نوع LED (دیود ساطع‌کننده نور) هستند، می‌توان انتظار داشت که نسبت به لامپ‌های رشته‌ای قدیمی بیشتر عمر کنند. از آن جایی که راندمان LED حدود ۹۰ درصد بیش از لامپ‌رشته‌ای است، مصرف برق آن پایین‌تر است و این ویژگی همراه‌با قابلیت کنترل هوشمند سبب می‌شود که مصرف برق سیستم‌های نورپردازی هوشمند نسب به سیستم‌های نورپردازی معمولی بسیار کمتر باشد.   

لامپ‌های هوشمند به سه دسته کلی لامپ‌های استاندارد، لامپ‌های شمعی و لامپ‌های متمرکز (Spotlight) تقسیم‌بندی می‌شوند. لامپ‌های استاندارد دارای سرپیچ‌ سرنیزه‌ای (E-27)، لامپ‌های شمعی دارای سرپیچ‌ پیچی کوچک (SES) و لامپ‌های متمرکز دارای سرپیچ‌ GU10 هستند.

 همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، لامپ‌های هوشمند از نوع LED هستند که نسبت به لامپ‌های رشته‌ای معمولی، برق کمتری مصرف می‌کنند. توان یک لامپ هوشمند متمرکز یا شمعی ۹/۵ یا ۵/۵ وات است. این در حالی است که لامپ‌های رشته‌ای حداقل ۵۰ وات هستند.

لامپ‌های هوشمند می‌توانند سفید یا رنگی باشند. ساخت لامپ‌های رنگی دشوارتر و بنابراین، قیمت آن‌ها کمی بیشتر است. لامپ‌های هوشمند سفید، همانند LED-های معمولی دارای دو نوع سفید گرم با یک رنگ متمایل به زرد و شبیه لامپ‌های رشته‌ای و سفید سرد به یک رنگ شبیه مهتابی هستند.

خیلی‌ها برند چینی شیائومی را با گوشی‌های هوشمندش می‌شناسند؛ اما جالب است بدانید که شیائومی یکی از برندهای برتر در زمینه تولید لوازم هوشمند خانگی است. در این بخش می‌خواهیم دو سری از لامپ‌های هوشمند شیائومی را به شما معرفی کنیم.

یکی از ارزان‌ترین لامپ‌های هوشمند موجود در بازار، لامپ‌های سری Mi LED شیائومی هستند که در سال ۲۰۱۹ و با قیمت ۲۰ دلار وارد بازار شدند. این لامپ‌ها را می‌توان با اپلیکیشن Mi Home شیائومی که دارای نسخه‌های اندروید و iOS است و نیز با Amazon Alexa و Google Assistant کنترل کرد.

با استفاده از دستور صوتی یا با اپلکیشنی که روی گوشی یا تبلت خود نصب می‌کنید، قادر هستید نور لامپ‌های هوشمند Mi LED را کم و زیاد، آن‌ها را خاموش و روشن و یکی از ۱۶ میلیون رنگ آن‌ها را انتخاب کنید ! البته لامپ‌های هوشمند سفید Mi LED با نصف قیمت لامپ‌های رنگی موجود هستند.  این لامپ‌ها راندمان بسیار بالا و مصرف انرژی بسیار پایینی دارند و به‌راحتی بیش از ۲۰ سال عمر می‌کنند.

لامپ‌های سری Yeelight همانند لامپ‌های Mi LED شیائومی از ۱۶ میلیون رنگ مختلف پشتیبانی می‌کنند و شدت نور آن‌ها قابل کم و زیاد کردن است. این لامپ‌ها بدون نیاز به هاب به روتر وای-فای منزل شما متصل می‌شوند.

شما می‌تواند با استفاده از اپلیکیشن‌هایی مثل Apple HomeKit، الکسا، Google Assistant و سیری این لامپ‌ها را به‌صورت صوتی کنترل کنید. قیمت این لامپ‌ها کمی گران‌تر از لامپ‌های هوشمند سری Mi LED است.

این مسئله به دو عامل بستگی دارد؛ اول اینکه آیا پول برای شما مسئله است و دوم اینکه قصد چه استفاده‌ای از این سیستم‌ها دارید. اگر پول برای شما مهم است، لامپ‌های LED غیر هوشمند با قیمتی خیلی پایین‌تر از لامپ‌های هوشمند، راندمانی مشابه به آن‌ها دارند و خرید آن‌ها بسیار منطقی‌تر است؛ اما از نظر قابلیت، به هیچ وجه قابل مقایسه با لامپ‌های هوشمند نیستند. اگر پول برای شما مسئله مهمی نیست، هزینه کردن برای نصب یک سیستم نورپردازی هوشمند در منزل کاملا ارزشش را دارد؛ زیرا محیط زندگی شما را به جایی راحت‌تر و  لذت‌بخش‌تر تبدیل خواهد کرد. به‌علاوه این سیستم‌ها می‌توانند امنیت منزل شما را بالا ببرند.