۱۱ تیر: تولد هانس آلبرشت بته، یکی از تأثیرگذارترین دانشمندان در ساخت بمب اتمی

۱۱۱ سال پیش در چنین روزی (۲ جولای ۱۹۰۶)، هانس آلبرشت بته در شهر استراسبورگ که در آن دوران جزو خاک آلمان محسوب می‌شد، چشم به جهان گشود. هانس در دوران جوانی دچار بیماری سل شد که این موضوع تأثیر زیادی بر آموزش وی گذاشت؛ ولی سرانجام با معالجه کامل به تحصیل خود در مقطع دبیرستان ادامه داد تا اینکه سرانجام توانست در سال ۱۹۲۴ وارد دانشگاه فرانکفورت شود.

در دانشگاه فرانکفورت هانس رشته شیمی را برگزید. با وجود این موضوع که هانس به مطالعه و علم عشق می‌ورزید، علاقه خود را در رشته شیمی و حتی ریاضیات نیافت. سرانجام هانس در کلاس پروفسور والتر گرلاخ، استاد فیزیک پیشرفته حاضر شد و مسیر زندگی علمی‌اش تغییر کرد. والتر گرلاخ استاد جوان فیزیک در دانشگاه فرانکفورت بود و از وی در حوزه‌ی مکانیک کوانتومی، آزمایش اشترن-گرلاخ به یادگار باقی مانده است. این دانشمند بزرگ که تکاپوی علم فیزیک را در دل هانس ایجاد کرده بود، در سال ۱۹۲۶ دانشگاه فرانکفورت را ترک کرد. بعد از آن کارل ماینر دیگر فیزیکدان دانشگاه فرانکفورت به هانس جوان توصیه کرد با توجه به علاقه‌ای که به علم فیزیک دارد، بهتر است دانشگاه فرانکفورت را به مقصد دانشگاه مونیخ ترک کند و فرصت تحصیل زیر نظر فیزیکدان و نظریه‌پرداز بزرگ آن زمان یعنی آرنولد یوهانس ویلهلم زومرفلد را به دست آورد. هانس بته در آوریل ۱۹۲۶ وارد دانشگاه مونیخ شد و زومرفلد به توصیه کارل ماینر وی را به‌عنوان دانشجو پذیرفت. هانس بته به‌سرعت استعداد خود را در علم فیزیک نشان داد و مورد تحسین زومرفلد قرار گرفت. او سرانجام توانست از دانشگاه مونیخ دکترای خود را در رشته فیزیک دریافت کند. بعد از فارغ‌التحصیلی به توصیه و کمک استادش زومرفلد، هانس توانست موقعیت تحقیقاتی مناسبی در دانشگاه کمبریج برای دوره فوق دکترای خود زیر نظر بنیاد راکفلر به دست آورد.

تحقیقات و تلاش‌های تخصصی هانس در حوزه علم فیزیک وی را در سال ۱۹۳۵ به سمت دانشگاه کرنل در آمریکا کشاند. هانس اطلاعی از این موضوع نداشت که استخدام وی در این دانشگاه بر اساس یک برنامه بلندمدت در دانشگاه به‌منظور راه‌اندازی واحد فیزیک اتمی صورت گرفته است. در واقع جذب هانس بته جزو یک برنامه بزرگ در این دانشگاه با حمایت دولت جهت سرمایه‌گذاری بر روی دانش هسته‌ای بود.

با شروع جنگ جهانی دوم هانس بته درخواست کرد در جنگ به دولت آمریکا کمک کند؛ ولی تا زمانی که شهروندی ایالت متحده آمریکا را دریافت نکرد، دسترسی به اطلاعات محرمانه و پروژه‌های تحقیقاتی برای وی ممنوع بود. زمانی که بته شهروندی ایالت متحده آمریکا را به دست آورد، از وی در بسیاری از پروژه‌های تحقیقاتی نظامی استفاده شد و این دانشمند فیزیک نبوغ خود را در این حوزه نشان داد.

هانس به یکی از اصلی‌ترین افراد در مرکز تحقیقاتی لوس آلاموس تبدیل شد. این مرکز تحقیقاتی سری، پروژه‌ای راه‌اندازی کرده بود که نتیجه آن جان هزاران نفر را در یک لحظه گرفت و مخوف‌ترین و قدرتمندترین سلاح ساخته بشر را عرضه کرد. پروژه معروف منهتن که تا سال‌ها بعد از جنگ جهانی دوم محرمانه باقی ماند؛ پروژه‌ای برای ساخت سلاح اتمی بود. ۱۶ جولای سال ۱۹۴۵ اولین آزمایش هسته‌ای بمب اتم با نام ترینیتی در نیومکزیکو با موفقیت انجام شد. با توجه به نتایج این آزمایش که موفقیت پروژه منهتن را تضمین می‌کرد، ترومن رئیس جمهور وقت آمریکا دستور ساخت دو نمونه دیگر از این سلاح وحشتناک را صادر کرد. با اینکه این آزمایش موفقیت‌آمیز بود، ولی کسی از آن اطلاع نداشت و اطلاعات آن به‌صورت محرمانه باقی ماند. دو بمب جدید با کد رمز پسر کوچک (Little Boy) و مرد چاق  (Fat Man) ساخته شد و ایالت متحده آمریکا از طریق آن‌ها جان هزاران نفر از افراد غیر نظامی را در شهرهای هیروشیما و ناکاساکی به صورتی کاملا غیر انسانی گرفت و این دو شهر را به‌طور کامل با خاک یکسان کرد تا پایان جنگ جهانی دوم که خود جان بسیاری را گرفته بود، با این جنایت جنگی آمریکایی‌ها تکمیل شود.

بعد از پایان جنگ جهانی دوم هانس بته به تحقیق در حوزه سلاح‌های هسته‌ای ادامه داد تا از وی به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین دانشمندان در خلق بمب‌ هیدروژنی یاد شود. در کنار این موضوع که وی یکی از تأثیرگذارترین خالقان بمب اتم و بمب‌های هیدروژنی شناخته می‌شود، تلاش‌های زیادی نیز برای جلوگیری از استفاده‌ی آن‌ها صورت داد. وی کمک‌های زیادی جهت ایجاد فشار به رئیس جمهور کندی و نیکسون کرد تا سرانجام در سال ۱۹۶۳ ایالات متحده‌ی آمریکا را مجبور به امضای پیمان عدم آزمایش سلاح‌های هسته‌ای و همچنین در سال ۱۹۷۲ امضای پیمان منع تولید موشک‌های ضد موشک بالستیک (سالت ۱) کرد.

تحقیقات هانس بته پایان‌ناپذیر بود. وی حتی در سن نودسالگی مقالات علمی منتشر می‌کرد. هانس در سن ۸۵ سالگی یکی از مقاله‌های معروف خود یعنی مشکل نوترینوی خورشیدی را ارائه کرد. زندگی این دانشمند بزرگ علم فیزیک که توانست جایزه نوبل سال ۱۹۶۷ را نیز کسب کند، از تحقیق در علم فیزیک به‌ویژه فیزیک هسته‌ای سرشار بود. این دانشمند بزرگ در ۶ مارس سال ۲۰۰۵ و در سن ۹۸ سالگی بعد از بیش از ۷۵ سال تحقیق مستمر در علم فیزیک چشم از جهان فروبست.

دیگر رویدادهای مهم ۱۱ تیر (۲ جولای)

۱۸۵۰ - ثبت پتنت ماسک ضد گاز به نام بنجامین جی لین

۱۸۹۷ - ثبت پتنت ارتباط تلگرافی بی‌سیم به نام گولیلمو مارکونی. این اختراع بعدها به رادیوی امروزی تبدیل شد.

۲۰۰۱ - رونمایی از بیت‌تورنت توسط برام کوهن در یک گروه یاهو

این مطلب در تاریخ ۱۱ تیر ۱۳۹۶ به‌روزرسانی شده است.