فعالان اکوسیستم فناوری در پردیس سامیت: برای عبور از بحران، باید از رقابت به همکاری و اعتماد بازگردیم
در نشست تخصصی «لحظه اعتماد» فعالان حوزه استارتاپ، سرمایهگذاری و فناوری تأکید کردند که عبور از فضای رقابت و بازگشت به همکاری جمعی، تنها با بازسازی اعتماد میان بازیگران ممکن است؛ اعتمادی که بهگفته آنان، در بحرانهای اخیر اقتصاد دیجیتال آسیب دیده است.
نخستین پنل از سلسله نشستهای «لحظه» با حضور چهرههایی از شرکتهای فناور و انجمنهای نوآوری در نهمین پردیس سامیت برگزار شد. در این نشست، کیوان جامهبزرگ (معاون توسعه راهبردی فناپ)، مهدی محمدی (رییس انجمن مدیریت فناوری و نوآوری)، محمدحسین سجاد نیری (رییس هیاتمدیره انجمن سرمایهگذاری جسورانه ایران) و صبا مرتضوی (مدیرعامل هتل و تور اسنپتریپ) درباره ابعاد مختلف اعتماد، همکاری و تابآوری در زیستبوم نوآوری کشور سخن گفتند.
کیوان جامهبزرگ: بحران، محرک بازسازی اعتماد است
کیوان جامهبزرگ، معاون توسعه راهبردی فناپ، در ابتدای سخنانش گفت: «یک تیم، مجموعهای از آدمهایی نیست که فقط با هم همکاری میکنند، بلکه افرادی هستند که به هم اعتماد دارند. وزن اعتماد در کار گروهی و تیمی بسیار مهم است. وقتی بحرانی اتفاق میافتد، آدمها بهخاطر حس ناامنی هم که شده، مجبور میشوند به سمت اعتماد پناه ببرند.»
او با اشاره به شرایط اخیر فناپ افزود: «در شش ماه گذشته ما تحریم فناپ و حملات زیرساختی به بانکها را تجربه کردیم و همه اینها محرکهایی بودند تا اعتماد در تیم ما بازسازی شود. هرچقدر بحران همهگیرتر باشد، اعتماد در یک مارکت بیشتر میشود و کار ممکن است تا جایی پیش برود که شرکتها به رقبای خود هم اعتماد کنند و باهم همکاری کنند.»
جامهبزرگ همچنین تأکید کرد: «اما واقعیت تلخی وجود دارد؛ ما بلد نیستیم به هم اعتماد کنیم و لزوماً همه این موارد به موفقیت منجر نمیشود، چراکه ممکن است اتحادها نیز شکننده باشند. موضوع اعتماد و همکاری دو بحث متفاوت است؛ اعتماد لازمه زیست اجتماعی است و این موضوع در ایران ضعیف است.»
او ادامه داد: «شرکت یا بنگاه اقتصادی برای انتفاع ذینفعان تأسیس میشود و اگر سوددهی داشته باشد، همکاری مطلوب است و در غیر این صورت همکاری میتواند مطلوب نباشد. اگر شرایط ناپایدار هم در شرکتها باشد، اساساً همکاری ضعیف میشود.»
جامهبزرگ با بیان این که «بیزینسهای دیجیتال بنیادشان بر داده و دادهمحوری است» اضافه کرد: «متاسفانه شفافیت در کشور نداریم و به همین دلیل در این زمینه ضعف داریم. در ایران شرکتها فقط اگر در بورس باشند و بهخاطر الزام، دیتای مالی خود را منتشر میکنند و در غیر این صورت هیچ شرکتی این کار را نمیکند.»
او معتقد است که ما اساساً چیزی به اسم بیگدیتا در کشور نداریم که بتوان به آن دسترسی داشت و بر پایه آزمون و خطا پیرامون آن محصولی تولید کرد. در ایران هیچ مکانیزمی درباره در اختیار قرار دادن دیتاها وجود ندارد و قانونی در این مورد نداریم.
مهدی محمدی: لحظه اعتماد، لحظه درک نیاز به همکاری است
در ادامه، مهدی محمدی، رییس انجمن مدیریت فناوری و نوآوری گفت:
«لحظه اعتماد، لحظهای است که یک سازمان میفهمد نیازمند همکاری و درک متقابل است. در دوران بحران، فرهنگ مردم از نهادهای حاکمیتی جلوتر و بهتر است و کسبوکارهای خصوصی بهتر هوای همدیگر را دارند تا حمایتهای دولتی که بخواهد اثرگذار باشد.»
او با مرور تجربههای گذشته افزود: «در دهه نود شمسی یکسری کارآفرین مثل دیجیکالا و اسنپ جرات کردند و اکوسیستم استارتاپی را رشد و گسترش بخشیدند. امروزه دولت از این فضا بسیار دور است و کاری کرده که همه این کارآفرینان به سمت محافظهکاری بروند و بیاعتمادی به وجود بیاورد.»
محمدی تأکید کرد: «اساساً یک آرامش نسبی که در مملکت وجود داشته باشد، فضای اقتصادی بهتری شکل میگیرد؛ مثل دوران خاتمی، دوران اول هاشمی و دوران اول روحانی که اتفاقاتی در اقتصاد ایران رخ داد. در اکوسیستم استارتاپی یا نگاه "بقا" وجود دارد یا نگاه "تسلطگرایانه" که هر نوع نگاه، رفتارهای متفاوتی از خودشان بروز میدهند.»
محمدی باور دارد نهادهایی که از جنس تشکل هستند عملا نقش پلتفرم اعتماد را بازی میکنند و باید اعتماد مشترک بین اعضای یک انجمن یا تشکل ایجاد کنند: »باید یک زمین بیطرف و زبان مشترک ایجاد کنند و همچنین زبان گویای بازیگران حوزه در تعامل با دولت هم باید باشند.»
محمدحسین سجاد نیری: اعتماد ترکیبی از اعتماد و بیاعتمادی است
در ادامه نشست، محمدحسین سجاد نیری، رییس هیاتمدیره انجمن ویسی گفت:
«لحظه اعتماد آن لحظهای است که انسان تصمیم میگیرد برای حمل یک بار یا دغدغه، فرد یا افرادی را شریک خودش کند. اعتماد در دنیای کسبوکار و زندگی اجتماعی ترکیبی از اعتماد و بیاعتمادی است. شروع حرکت سرمایهگذاری پیرامون اعتماد است اما وقتی وارد فضاهای حقوقی قرارداد میشویم، سرمایهگذاران معمولاً یکسری امتیازات میگیرند که انگار اعتماد کاملی وجود ندارد. اساساً فکر میکنم تمام ساحت زندگی انسان ترکیبی از اعتماد و بیاعتمادی است.»
او در ادامه افزود: «تصمیمات بیشتر از آنکه عاقلانه باشند، حسی هستند. افراد بزرگی مثل جف بزوس هم میگویند اکثر تصمیمهای درستی که در زندگی گرفتهاند، بر اساس حس بوده است. من تصور میکنم لحظه اعتماد برای کسبوکارها بیشتر یک موضوع حسی است و باید اول به خودمان اعتماد کنیم.»
صبا مرتضوی: جذب کاربر با همکاری جمعی منافات ندارد
در بخش دیگری از این پنل، صبا مرتضوی، مدیرعامل هتل و تور اسنپتریپ گفت: «لحظه اعتماد در کسبوکار یعنی رهبر مجموعه باید اعتمادی را در تیم و سایر ذینفعان تزریق کند و اعتماد جمعی را بسازد. جذب کاربر مغایر با همکاری جمعی نیست و دغدغه اصلی ما بزرگ کردن سایز صنعت گردشگری آنلاین است.»
او با اشاره به وضعیت بازار گردشگری افزود: «اگر به آمارهای جهانی نگاه کنیم، بیش از ده درصد از GDP دنیا سهم سفر است، اما در ایران این سهم کمتر از پنج درصد است و دغدغه ما افزایش سفر کردن در ایران است. پروازها در جهان حدود ۷۰ درصد بهصورت آنلاین رزرو میشوند، در حالیکه در ایران این عدد بهزحمت به ۵۰ درصد میرسد. بزرگ کردن کیک برای همه بازیکنان صنعت مهم است و در نهایت برای این کار نوعی رفاقت بین همه رقبا هم وجود دارد.»