تماشا کنید: لحظه فروپاشی رصدخانه آرسیبو
روز پنج‌شنبه، بنیاد ملی علوم (NSF) ویدئو حیرت‌انگیزی منتشر کرد که لحظه‌ی سقوط سکوی معلق ۹۰۰ تنی رصدخانه‌ی آرسیبو روی بشقاب ۳۰۵ متری آن را نشان می‌دهد. تلسکوپ رادیویی آرسیبو به بنیاد ملی علوم (NSF) ایالات متحده‌ی آمریکا متعلق بود و مدیریتش را نیز مؤسسه‌ی فضایی فلوریدا برعهده داشت. در تصاویر منتشرشده‌ی بنیاد ملی علوم، صحنه‌ی افتادن سکوی معلق روی بشقاب تلسکوپ فضایی از دو نمای مختلف نشان داده می‌شود: یکی از نمای هوایی که یکی از پهپادهای ناظر مؤسسه‌ی فضایی فلوریدا گرفته و دیگری از نمایی که از مرکز نظارت این رصدخانه فیلم‌برداری شده است.
سقوط غیرمنتظره‌ی سکوی معلق رصدخانه در حالی روی داد که تنها چند هفته قبل مقام‌های بنیاد ملی علوم اعلام کرده بودند که به‌دلیل خسارات وارده به این تلسکوپ رادیویی قصد دارند آن را کنترل‌شده تخریب کنند. شرکت مشاوره‌ی مهندسی تورنتون توماستتی، پیمان‌کار بنیاد ملی علوم، پس از ارزیابی‌هایش در ۱۹ نوامبر (۲۹ آبان) اعلام کرده بود چنانچه تأسیسات همین‌طور به حال خود رها شوند، در آینده‌ای نزدیک فروخواهند پاشید.
بدین‌ترتیب، مقام‌های بنیاد ملی علوم تصمیم گرفته بودند با تخریب کنترل‌شده به‌کمک مواد‌منفجره، پیش از وقوع سانحه‌ای دلخراش، رصدخانه را تخریب کنند. بنیاد ملی علوم در حال برنامه‌ریزی برای تخریب کنترل‌شده‌ی این تأسیسات بود و گفت اولویتش ایمنی و مهار یا کاستن آسیب‌های زیست‌محیطی و ارزیابی خسارات وارده است. بااین‌حال، پیش از اجرایی‌شدن این برنامه، حادثه‌ای موجب سقوط سکوی معلق ۹۰۰ تنی این رصدخانه روی بشقاب آن شد. طبق گزارش‌های رسیده به تأیید بنیاد ملی علوم، خوشبختانه به هیچ‌کدام از کارکنان رصدخانه آسیبی نرسیده است.
رصدخانه‌ی آرسیبو سال ۱۹۶۳ در گودالی طبیعی در پورتوریکو ساخته شد و در زمان ساخت، بزرگ‌ترین تلسکوپ تک‌بشقابی جهان به‌حساب می‌آمد. بااین‌حال، در سالی که با پنجاه‌وهفتمین سالگرد ساختش مصادف بود، اتفاقات ناخوشایند زیادی برایش رخ داد. دی سال گذشته، زلزله‌ای در منطقه رخ داد که خسارت فراوانی به رصدخانه‌ی آرسیبو زد. پس‌از‌آن و اواخر مرداد امسال، یکی از رشته‌کابل‌های اصلی این تلسکوپ رادیویی پاره شد و روی بشقاب افتاد و شکافی چند‌ده‌متری به‌وجود آورد. سرانجام و اواسط آبان، یکی دیگر از رشته‌کابل‌های اصلی پاره شد که وظیفه‌ی پشتیبانی از برج تلسکوپ را برعهده داشت تا مقام‌های بنیاد ملی علوم به این نتیجه برسند که مرمت و بازسازی این تلسکوپ رادیویی دیگر امکان‌پذیر نیست.
رصدخانه‌ی آرسیبو که تقریبا شش دهه فعال بود، در فیلم‌های سینمایی مختلفی به تصویر کشیده شده است؛ از‌جمله در یکی از صحنه‌های مهیج فیلم «چشم طلایی (۱۹۹۵)» از مجموعه‌فیلم‌های جیمز باند با بازی پیرس برازنان و نیز صحنه‌هایی از فیلم «تماس (۱۹۹۷)» با بازی جودی فاستر. بااین‌حال، میراث حقیقی رصدخانه‌ی آرسیبو کشف‌های علمی بسیارش بود. این تلسکوپ رادیویی عظیم‌الجثه به اکتشاف تَپ‌اخترها یاری رساند و به دانش ستاره‌شناسان از سیاره‌ی عطارد افزود، سیاره‌های فراخورشیدی را رصد و انفجارهای رادیویی سریع را کشف کرد.
نظرات