مروری بر سیر تکامل سرویس‌های پیام‌رسانی گوگل

به گزارش ورج، در طول ۱۵ سال گذشته گوگل بیش از ده سرویس پیام‌رسانی ارائه کرده که شامل تماس متنی، صوتی و ویدئویی است. هفته جاری این شرکت تمامی تجربه‌های پیشین خود را متمرکز کرده و آن‌ها را در قالب اپلیکیشن گوگل چت که در واقع ترکیبی از اتاق‌های مجازی به سبک اسلک و دیسکورد با پیام‌رسان متنی سنتی است، به دست کاربران سراسر جهان رسانده است.

با در نظر گرفتن تمام این مسائل، اولین سؤالی که در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد این است که آیا واقعا گوگل قصد دارد تا ابد به مسیر گیج‌کننده و ناکارآمد خود ادامه بدهد یا برنامه‌هایی جدی برای پیام‌رسان خود در سر دارد؟

قصد داریم در این مقاله، به‌طور خلاصه تمام سرویس‌های مهم حوزه پیام‌رسانی گوگل را که در طول‌ سال‌های مختلف ارائه شده است، بررسی کنیم:

ایمیل: جیمیل

خدمات پیام‌رسانی: گوگل تاک، گوگل پلاس هادل، گوگل هنگ اوت، گوگل الو، گوگل چت، به‌علاوه ویژگی‌های بی‌شمار چت تعبیه‌شده در سایر محصولات گوگل که در اینجا ذکر نخواهیم کرد.

خدمات RCS و پیام کوتاه: گوگل ویس، اپلیکیشن‌ پیام‌های (Messages) اندروید با تلفیق چت RCS

خدمات کنفرانس ویدیویی: گوگل تاک، گوگل ویس، گوگل پلاس هنگ اوت، گوگل دوئو، گوگل میت

نرم‌افزار‌های همکاری: گوگل ویو، گوگل پلاس سیرکل، گوگل داکس چت، گوگل چت

در این آشفتگی مشهود میان نام محصولات، دو مسئله اساسی وجود دارد:

• عشق آشکار گوگل به عرضه سرویس‌های جدید
• ناتوانی این شرکت در ترکیب محصولات زیر یک چتر

رقیبی مانند واتساپ می‌تواند نشان ‌بدهد که رویکرد مخالف به این مسئله چگونه می‌تواند باشد؛ یک سرویس چت متصل به شماره تلفن کاربر که امکان ارسال فیلم و صدا را نیز فراهم کرده است و همه قابلیت‌هایش توسط یک اپلیکیشن ارائه می‌شوند. رویکرد دیگر،  عملکرد اپل است که آدرس‌های ایمیل و شماره تلفن را به دو سرویس متصل می‌کند، iMessage برای متن و FaceTime برای صدا و تصویر. تمامی امکانات توسط همین دو اپ ارائه می‌شوند.

گوگل خدمات جدیدی ایجاد و آن‌ها را با قسمت‌های بیشتری از محصولات خود ادغام می‌کند. سپس سعی می‌کند شرایط را آماده و خدمات جدیدی عرضه کند که (در نهایت) جایگزین مجموعه قدیمی می‌شوند و چرخه را از نو آغاز می‌کنند. گوگل مدام در این چرخه قرار دارد؛ چرخه‌ای که در طول سال‌ها بارها تکرار شده است.

در ادامه چهار دوره پیام‌رسانی گوگل ذکر شده است:

آوریل ۲۰۰۴: نسخه بتای جیمیل منتشر شد. بدون شک جیمیل اولین محصول ارتباطی گوگل، نوید نوعی سرویس ایمیل را می‌داد که در آن کاربران مجبور به حذف ایمیل نیستند و می‌توانند پیام‌های قدیمی را به وسیله قدرت وب‌سایت اصلی گوگل جست‌وجو کنند. ابتدا تصور می‌شد این شوخی اول آوریل بوده است.

آگوست ۲۰۰۵: گوگل تاک راه‌اندازی و تلاش گوگل برای ورود به سرویس‌های پیام‌رسان آغاز شد. علاوه بر پیام‌رسانی فوری، تاک از طریق سرویس‌گیرنده دسکتاپ خود تماس صوتی نیز ارائه می‌داد. همچنین قرار بود تاک به‌عنوان بخشی از پیام‌رسان فوری به جیمیل اضافه شود. قسمت مذکور پس از یکپارچه‌سازی در پنجره چت جیمیل یافت می‌شد و کاربران آن را GChat می‌نامیدند.

نوامبر ۲۰۰۷: گوگل تاک پشتیبانی از چت‌های گروهی را دریافت کرد که به کاربران امکان داد در لحظه، چندین تماس برقرار کنند.

 اکتبر ۲۰۰۸: گوگل اندروید را برای تلفن‌های هوشمند معرفی و منتشر کرد. این سیستم‌عامل از هر دو گزینه گوگل تاک و اپلیکیشن معمولی پیام کوتاه پشتیبانی می‌کرد.

نوامبر ۲۰۰۸: گوگل تاک با گفت‌وگوی صوتی و تصویری به جیمیل اضافه شد.

مارس ۲۰۰۹: گوگل ویس (Google Voice) منتشر شد. درواقع گوگل ویس نام تجاری جدیدی برای شرکتی به نام GrandCentral بود که گوگل در سال ۲۰۰۷ آن را خرید. این سرویس به کاربران اجازه می‌داد برای شماره تلفنی ثبت‌ نام کنند که می‌تواند پیام‌های متنی و تماس را از طریق رایانه‌ی شخصی و تلفن ارسال و دریافت کند. گوگل ویس و گوگل تاک خدمات جداگانه‌ای هستند.

می ۲۰۰۹: گوگل ویو (Google wave) در Google I/O معرفی شد. ویو که چشم‌انداز بزرگی برای آینده ارتباطات اینترنتی بود، ایمیل و چت را به‌عنوان سرویس‌های گروه‌بندی‌شده با کاربران مختلف می‌شناخت؛ اما گوگل یک سال بعد توسعه آن را متوقف کرد. گوگل ویو هیچ‌وقت به بهره‌برداری کلی نرسید و اکنون ویو به‌عنوان پیش‌درآمد اپلیکیشن‌های پیام‌رسان تیمی مانند اسلک شناخته می‌شود.

فوریه ۲۰۱۰: گوگل باز (Google Buzz) منتشر شد. این گزینه جدید سرویس میکروبلاگی مانند توییتر بود که در داخل جیمیل ارائه می‌شد؛ اما همچنین می‌توانست پیام‌های خصوصی را برای گروه‌های کوچک ارسال کند. این سرویس در سال ۲۰۱۱ متوقف شد تا جای خود را به +Google بدهد.

آوریل ۲۰۱۰: گوگل، چت را به گوگل داکس (Google Docs) اضافه کرد. ویژگی جدید چت به گونه‌ای طراحی شده بود که به ویرایشگران فایل اجازه می‌داد هنگام ویرایش با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. گوگل داکس از سایر سرویس‌های گفت‌وگوی گوگل جدا بود.

 آگوست ۲۰۱۰: گوگل ویس با جیمیل ادغام شد و به کاربران آن‌ها اجازه داد با گسترش ویژگی تماس صوتی گوگل تاک، مستقیماً از جیمیل با شماره تلفن‌های معمولی تماس بگیرند.

آوریل ۲۰۱۱: گوگل، چت ویدیویی زنده را به اندروید اضافه کرد و تماس صوتی و اینترنتی گوگل تاک را به تلفن همراه آورد.

ژوئن ۲۰۱۱: گوگل پلاس (+Google) منتشر شد. این سرویس ظاهراً رویکرد گوگل برای سلطه بر رسانه‌های اجتماعی مانند فیسبوک بود. گوگل همچنین دو سرویس پیام‌رسان خود، پیام متنی گروهی هادل (Huddle) برای گوشی‌ها و هنگ اوت برای ویدیوی گروهی را وارد آن کرد.

این اولین قسمت از چرخه پیام‌رسانی گوگل است؛ حتی اگر گوگل نام تجاری و استراتژی خود را نهایی کند، معرفی سرویس‌های جدید دو سال طول می‌کشد.

جولای ۲۰۱۲: گوگل، هنگ اوت را به جیمیل اضافه کرد و آن را نسخه «مدرن‌تر» ویژگی تماس ویدیویی این سرویس ایمیل که پیش‌تر با گوگل تاک ارائه می‌شد، خواند. سپس با شروع اضافه شدن هنگ اوت به دیگر سرویس‌ها، شاهد شروع شدن چرخه دوم بودیم.

باید به این مسئله اشاره کرد که هنگ اوت هنگام انتشار اولیه، سرویس پیام کوتاه تلفیقی نداشت.

سپتامبر ۲۰۱۴: با ادغام گوگل ویس در هنگ اوت، تلاش‌های گوگل برای سیستم پیام‌رسان منسجم ادامه پیدا کرد و پشتیبانی از پیامک ارائه شد.

آوریل ۲۰۱۵: گوگل فای (Google Fi) به‌عنوان بخشی از پروژه فای (Project Fi) عرضه شد. طرح گوشی هوشمند گوگل با هنگ اوت ادغام شد؛ اما از آن‌جایی که دو سرویس مختلف در کنار یکدیگر وجود داشتند، در نهایت گوگل ویس مشکلات متعددی پدید آورد.

ژوئن ۲۰۱۶: گوگل تاک برای اندروید و جیمیل (بر خلاف آنچه اکثر مردم می‌گفتند، هنوز به‌طور رسمی GChat یا گوگل چت نام‌گذاری نشده بود) متوقف شد و این نشان‌دهنده پایان سرویس پیام‌رسان اصلی گوگل بود.

می ۲۰۱۶: گوگل چرخه خود را دوباره در Google I/O 2016 آغاز کرد. این شرکت در رویداد مذکور الو (Allo)، اپلیکیشن ارسال و دریافت پیام کوتاه جدید و دوئو (Duo)، اپلیکیشن چت ویدیویی را معرفی کرد. هر دو از آن‌ها از هنگ اوت جدا بودند و همین مسئله باعث شد بار دیگر برای کاربران سردرگمی ایجاد شود.

مارس ۲۰۱۷: گوگل اعلام کرد نام هنگ اوت به Hangouts Chat تغییر کرده است. این شرکت همچنین هنگ اوت میت (Hangouts Meet) را راه‌اندازی کرد؛ یک اپلیکیشن ویدئوکنفرانس سازگار با سازمان‌ها که بعداً به سلاح گوگل در برابر Zoom تبدیل شد. انتظار می‌رفت الو و دوئو به‌عنوان گزینه‌های جایگزین هنگ اون انتخاب شوند.

 ژوئن ۲۰۱۷: سرانجام GChat متوقف شد. گوگل همچنین برای اینکه بتواند هنگ اوت را در جایگاه بهتری برای رقابت با اسلک قرار بدهد، پشتیبانی از پیام کوتاه را از آن حذف کرد.

آوریل ۲۰۱۸: گوگل سرمایه‌گذاری در الو را متوقف کرد و در عوض روی RCS متمرکز شد؛ استاندارد جدیدی که وظیفه جایگزینی پیامک را داشت. امکان RCS در اندروید هیچ ارتباطی با گوگل تاک (که معمولاً به آن GChat می‌گویند) و Hangouts Chat نداشت؛ اما گوگل به‌طور گیج‌کننده‌ای از عبارت «سرویس‌های گفت‌وگو» برای اشاره به آن استفاده می‌کرد.

دسامبر ۲۰۱۸: گوگل اعتراف کرد که در حال غیر فعال کردن الو است.

می ۲۰۱۹: گوگل الو را غیر فعال کرد.

با تمرکز پیام‌رسانی اپلیکیشن گوشی گوگل بر RCS، این شرکت به هنگ اوت به‌عنوان سرویس جدید وب خود برای برقراری ارتباط بازگشت؛ اما با شروع همه‌گیری ویروس کرونا، ابزارهای ارتباطی سازمانی مانند اسلک و Zoom در مرکز توجه قرار گرفتند؛ نه‌فقط برای شرکت‌ها، بلکه برای زندگی روزمره مردم که برای معاشرت، شرکت در جلسات درسی و موارد دیگر از آن‌ها استفاده می‌کنند.

مارس ۲۰۲۰: سرویس Hangouts Meet به‌عنوان گزینه جدید کنفرانس ویدیویی گروهی به حساب‌های شخصی گوگل اضافه شد.

آوریل ۲۰۲۰: سرویس Hangouts Chat (که به‌آرامی شبیه اسلک و دیسکورد شده بود) به گوگل چت تغییر نام داد. این مسئله نشان‌دهنده بازگشت انواع نام چت گوگل است. البته انتشار آهسته آن به این معنی بود که هنوز هنگ اوت در پنجره مرورگر جیمیل بعضی کاربران وجود داشت.

آوریل ۲۰۲۰: سرویس Hangouts Meet به گوگل میت تغییر نام داد.

ژوئن ۲۰۲۱: گوگل چت در دسترس همه کاربران قرار گرفت و اعلام شد که Rooms به Spaces تبدیل می‌شوند. Spaces مشابه اتاق اسلک یا دیسکورد کار می‌کند و مکانی مرکزی برای بحث‌های گروهی بزرگ‌تر است.

گوگل راه‌ زیادی پیموده است؛ اما با راه‌اندازی Workspace و گوگل چت برای کاربران غیر سازمانی، تقریبا مشاهده استراتژی گوگل امکان‌پذیر است.

• جیمیل برای بخش ایمیل وجود دارد.
• «چت» سیستم پیام‌رسانی به سبک GChat / Hangouts برای مکالمه‌های لحظه‌ای و چت‌های گروهی است.
• Spaces همان اتاق‌های به سبک اسلک هستند که برای مکالمه‌های بزرگ‌تر و پایدارتر تعبیه شده‌اند.
• Meet برای گپ‌های ویدیویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پس از سال‌ها تلاش گوگل برای دستیابی به خدمات خود در کنار فناوری‌های مخابراتی مانند پیام کوتاه و RCS، فضای این بخش شلوغ شده است و هیچ پایانی برای آن دیده نمی‌شود. رسیدن به سرویس اختصاصی برای پیامک اتفاق خوبی برای گوگل است؛ اما مشخص نیست آیا این شرکت واقعاً می‌تواند از پس آن برآید.

حتی اگر RCS رقیب قدرتمندی برای پیام کوتاه باشد، به هیچ وجه به گوگل چت مبتنی بر وب متصل نمی‌شود. همچنین در قسمت تماس‌های ویدئویی، هنوز مشخص نیست گوگل دوئو به چه علت در دسترس است؛ زمانی که Hangouts Meet به انتشار گسترده رسیده و هر دوی این اپلیکیشن‌های دقیقا یک وظیفه دارند.

اکنون در سال ۲۰۲۱ هستیم و امیدواریم گوگل در نهایت بتواند ایده‌های خود برای سرویس‌های پیام‌رسانی را منسجم‌تر از همیشه ارائه بدهد. نظر شما همراهان زومیت درباره سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف این شرکت چیست؟