دانشمندان پروتئین انسانی را کشف کردند که از تکثیر ویروس Zika و مرگ سلولی جلوگیری می کند

دانشمندان بالاخره متوجه شدند که ویروس زیکا دقیقا با بدن انسان چکار می‌کند. یافته‌های جدید توضیح می‌دهد که چرا وقتی این ویروس تا این حد آثار مخربی روی بد انسان دارد، تا ماه‌ها شیوع آن در بدن قابل شناسایی نیست. 

مطالعه جدیدی که در این زمینه صورت گرفته نشان می‌دهد که نه تنها این ویروس به طور مستقیم به سراغ سلول‌های پیش ساز مغز می‌رود و مانع حدود ۲۰ درصد از آن‌ها برای تشکیل سلول‌های عصبی جدید می‌شود بلکه این کار را بدون این که سیستم ایمنی بدن متوجه شود انجام می‌دهد و برای هفته‌ها در مغز تکثیر می‌شود. 

خبر خوب این است که با فهم بهتر این که این ویروس چطور در بدن انسان شیوع پیدا می‌کند، دانشمندان مرکز پزشکی تگزاس راهی برای مبارزه با آن پیدا کرده‌اند.

مطالعات نشان داده‌اند که پروتئین کوچکی با نام  IFITM3 که بطور طبیعی در بدن تولید می‌شود می‌تواند توانایی ویروس Zika را در عفونی کردن سلول‌های مغز هم در انسان و هم در موش‌ها کاهش دهد و حتی می‌تواند از مرگ سلول‌های آلوده شده با ویروس هم جلوگیری کند. 

آبراهام برس- یکی از اعضای تیم تحقیقاتی در این زمینه می‌گوید:

این کار نشان دهنده اولین نما از نوع دفاع سلول‌های ما در برابر حملات ویروس زیکا است. نتایج مطالعات ما نشان می‌دهند که ویروس زیکا نقطه ضعفی دارد که می‌توانیم از آن برای جلوگیری یا توقف شیوع ویروس استفاده کنیم. 

از زمانی که صحبت در رابطه با این ویروس آغاز شده، شاهد شیوع کُند ولی مداوم این ویروس بوده‌ایم  و حالا شاهد ۵۲ کشور شامل برزیل، کوبا، گینه نو و فیلیپین هستیم که این ویروس به یکباره از آن‌ها سر در آورده است. 

کشورهایی مثل امریکا، بریتانیا و استرالیا هم نمونه‌هایی از مسافران برگشتی به خود را شناسایی کرده‌اند و امریکا به تازگی تولد دومین کودک مبتلا به این ویروس را تایید کرده است.

از سوی دیگر دانشمندان بالاخره موفق شده‌اند تا مکانیزم بیولوژیکی که ویروس Zika  را به Microcephaly (اختلال عصبی نادر و ویرانگری که باعث می‌شود نوزادان جمجمه‌ها و مغزهای کوچکی داشته باشند) مرتبط می‌کند، پیدا کنند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) در ماه آوریل اعلام کرد که این ویروس دلیل تولد نوزادان معیوب در کشورهای تحت تاثیر این ویروس است. 

حالا احتمالا پاسخی برای این اپیدمی که طی ۱۲ ماه گذشته امریکا و کشورهای حوزه اقیانوس آرام را درنوردیده است داریم و آن هم این است که این ویروس در تمام این مدت در بدن‌های ما پنهان بوده است. 

این تیم پس از کار روی ویروس dengue و سایر ویروس های مرتبط با زیکا،‌ به مدارکی دست یافت که نشان می‌داد IFITM3 می‌تواند جلوی تکثیر ویروس در سلول‌های سالم را بگیرد؛ بنابراین سطح این پروتئین را در موش و انسان افزایش دادند تا مشاهده کنند چطور بر میزان سرایت ویروس زیکا تاثیر می‌گذارد. 

در هر دو مورد، محققان متوجه شدند که مقادیر بیشتر IFITM3 غشای سلول را تغییر دادند و با سخت‌تر کردن آن، ویروس را برای ورود به آن به زحمت انداختند. اگر سلول‌ها مقادیر کمتری IFITM3 داشتند در این صورت ویروس‌ها به راحتی وارد سلول شده و به تکثیر می‌پرداختند. در تصویر سمت چپ شیوع زیکا را در حالتی که سلول‌ها را آلوده کرده مشاهده می‌کنید و تصویر سمت راست زمانی است که مقادیر IFITM3 بیشتر شده است در این حالت همان مقدار ویروس وجود دارد با این تفاوت که جلوی تکثیر آن‌ها گرفته شده است.

جورج ساویدیس از اعضای این تیم تحقیقاتی می‌گوید:

در نتیجه ما می‌بینیم که IFITM3 به سلول‌های ما اجازه می‌دهد تا ویروس‌ها را در خود قرنطینه کنند و از تکثیر این ویروس‌ها و سرایتشان به سلول‌های همسایه جلوگیری می‌کنند. ما فکر می‌کنیم این امر حتی میزان مرگ و میر سلول‌ها بواسطه ویروس زیکا را نیز کاهش می‌دهد.

بنابراین از این صحبت‌ها به چه نتیجه‌ای می‌رسیم؟ تاثیر این پروتئین تنها روی سلول‌های انسانی و موشی امتحان شده که در محیط آزمایشگاه پرورش یافته‌اند ولی نیاز است که این پروتئین‌در مناطق اصلی شیوع این ویروس نیز تست شود تا بتوانیم در رابطه با ساخت واکسنی علیه ویروس زیکا هیجان زده شویم. 

برس در نهایت معتقد است:

داده‌های زیادی توسط ما و دیگران در این زمینه نشان می‌دهد که IFITM3 تاثیر زیادی در جلوگیری از بسیاری از ویروس‌های نوظهور نظیر dengue، Zika و Ebola داشته است. حالا با داشتن نتایج اخیر خود در رابطه با ویروس Zika‌، حالا حتی موضوع مهم‌تر این است که ببینیم IFITM3 چطور این ویروس‌ها را مهار می‌کند و این که چطور از این دانش برای جلوگیری و حتی درمان این ویروس اقدام کنیم.