علم از نگاه دوربین؛ بهترین تصاویر علمی سال ۲۰۲۵ به انتخاب مجله نیچر

در سالی که گذشت، علم فقط در آزمایشگاه‌ها و مقاله‌ها پیش نرفت، بلکه در قاب‌هایی ثبت شد که هر کدام داستانی از جهان پیرامون ما را روایت می‌کنند. نشریهٔ نیچر در مجموعه‌ای منتخب، بهترین تصاویر علمی سال ۲۰۲۵ را برگزیده است؛ عکس‌هایی که از اعماق اقیانوس‌ها و دل جنگل‌ها تا آسمان شب و آزمایشگاه‌ها، لحظه‌هایی چشمگیر از پیشرفت علمی، طبیعت و چالش‌های سیاره زمین را به تصویر می‌کشند. با ما همراه باشید تا مجموعه‌ای از این تصاویر خیره‌کننده را ببینید.

چتربازی با پرشی جسورانه، در برابر سطح خورشید به‌صورت یک سایهٔ کامل دیده می‌شود. پشت سر او لکه‌های تیرهٔ خورشیدی قرار دارند؛ جاهایی که میدان‌های مغناطیسیِ قوی اجازه نمی‌دهند گرما مثل همیشه به سطح برسد. گرفتن این عکس چشمگیر، ماه‌ها برنامه‌ریزی و هماهنگی دقیق لازم داشت و با یک تلسکوپ خورشیدیِ ویژه ثبت شد.

این تاردیگرید چیزی شبیه به کوچک‌ترین «خالکوبی» دنیا را روی بدنش دارد. پژوهشگران با استفاده از پرتو الکترونی، نقطه‌هایی را روی لایه‌ای از یخ که بدن جانور را پوشانده بود، حک کردند. این پرتو مادهٔ یخ را به ترکیبی تبدیل می‌کند که به پوست تاردیگرید می‌چسبد و وقتی بقیهٔ یخ تبخیر می‌شود، طرح باقی می‌ماند. به گفتهٔ پژوهشگران، دقت بسیار بالای این روش می‌تواند در مهندسی زیست‌پزشکی کاربرد داشته باشد. آن‌ها حالا در حال کار روی خالکوبی موجودات حتی کوچک‌تر، از جمله باکتری‌ها، با همین روش هستند.

در این تصویر میکروسکوپی، کلنی‌های جلبک ولووکس درون یک قطره آب شناورند. هر کرهٔ ولووکس از صدها تا هزاران سلول تشکیل شده که با همکاری هم کار می‌کنند و تصویری از آنچه شاید نخستین شکل‌های حیات چندسلولی بوده‌اند به ما می‌دهد. این عکس در مسابقهٔ عکاسی میکروسکوپی دنیای کوچک نیکون ۲۰۲۵، مقام دوم را به دست آورد.

این کلیهٔ انسانی که در آزمایشگاه ساخته شده، دانشمندان را قدمی به ساخت کلیهٔ مصنوعی واقعی نزدیک‌تر کرده است. درست شبیه کلیهٔ طبیعی، بخش‌های ریزِ تصفیه‌کننده دور لولهٔ مرکزی گرفته‌اند. وقتی این ساختارها به موش‌ها پیوند زده شدند، توانستند خون را تصفیه کنند و پروتئین‌ها را جذب کنند.

عکاسان توانستند در آسمان نیوزیلند، پدیدهٔ نادر معروف به «جن سرخ» را در اکتبر ثبت کنند. این پدیده ناشی از انفجارهای کوتاه انرژی الکتریکی در جو است که به سمت بالا حرکت می‌کنند و شکل‌های نامنظم و درخشانی ایجاد می‌کنند که فقط چند میلی‌ثانیه دیده می‌شوند.

حلزون دریایی Costasiella kuroshimae می‌تواند از جلبک تغذیه کند و کلروپلاست‌های آن را وارد سلول‌های خودش کند، جایی که نور خورشید را جذب و از طریق فتوسنتز انرژی تولید می‌کنند. این حلزون به خاطر اندام‌های حسی کنار سرش که شبیه گوش گوسفند هستند، به نام «گوسفند دریایی» شناخته می‌شود. این نمونه هنگام تخم‌گذاری به شکل مارپیچ توسط جیانکارلو مازارزه عکاسی شد و جزو عکس‌هایی بود که در مسابقه عکاسی بین‌المللی اقیانوس سال ۲۰۲۵ تقدیر شدند.

کرگدن‌های سیاه کنیا (Diceros bicornis) با تلاش‌های حفاظت محیط زیست از خطر انقراض نجات یافته‌اند، اما نگه‌داری آن‌ها کار سختی است. در این عکس که برندهٔ مسابقهٔ عکاسی حیات‌وحش ۲۰۲۵ شد، تیمی در حال درمان کرگدن بیمار است و مهارت و هماهنگی لازم برای دست‌کاری ایمن این حیوانات قدرتمند را حتی هنگام بیهوشی نشان می‌دهد.

این عکس از دو عنکبوت خرچنگی در حال جفت‌گیری، که توسط عکاس حیات‌وحش سندیپ گوها در سیلیگوری هند گرفته شده، تفاوت اندازهٔ نر و ماده را نشان می‌دهد: در بعضی گونه‌ها، ماده بیش از ۶۰ برابر بزرگ‌تر است. این عکس در مسابقهٔ London Camera Exchange Photographer of the Year امسال برنده شد.

دانشمندان در برزیل ماشین زمانی ساخته‌اند که دی‌اکسید کربن را به تاج درختان جنگل می‌فرستد تا شرایط هوای آینده را شبیه‌سازی کند. هدف این پروژه بررسی نحوهٔ سازگاری اکوسیستم با تغییرات اقلیمی است. این آزمایشگاه نزدیک به بلم قرار دارد، جایی که اجلاس COP30 تغییرات اقلیمی در نوامبر برگزار شد.

این تصویر خیره‌کننده از سحابی تریفید (بالا سمت راست) و سحابی لاگون از صدها عکس گرفته شده با دوربین دیجیتال ۳۲۰۰ مگاپیکسلی (بزرگ‌ترین دوربین جهان) در رصدخانه ورا سی. روبین در شیلی که در سال ۲۰۲۵ آغاز به کار کرد، ساخته شده است.

لس‌آنجلس در کالیفرنیا در ژانویه با یکی از مرگبارترین و ویران‌کننده‌ترین آتش‌سوزی‌های تاریخ خود روبه‌رو شد. آتش به محله‌ها سرایت کرد و هزاران ساختمان را به خاکستر تبدیل کرد. پژوهشگران می‌گویند تراکم بالای ساختمان‌ها و بادهای شدید از عوامل گسترش سریع آتش بوده‌اند. تغییر ناگهانی آب و هوا، جهش شدید از شرایط خیلی مرطوب به خیلی خشک هم ممکن است در این رویداد نقش داشته باشد. آتش‌سوزی‌های شهری مشابه احتمالاً با گرم‌تر شدن زمین در آینده رایج‌تر خواهند شد.

دو ابر دایره‌ای زیبا هنگام غروب توسط گدازه‌های آتشفشان ویارریکا در شیلی روشن شده‌اند. این صحنه توسط فرانسیسکو نگرونی عکاسی شد؛ عکاسی که به طور منظم برای رصد فعالیت این آتشفشان به آنجا سفر می‌کند.

ویراستاران نشریه نیچر برای مجموعه امسال تصاویر علمی، هرکدام عکسی را انتخاب کردند که برایشان معنی خاصی داشت.

لیزی براون (ویراستار رسانه‌ای) می‌گوید: این عکس برندهٔ رقابت عکس‌های کمدی حیات‌وحش نیکون ۲۰۲۵ نظر مرا جلب کرد و واقعاً مرا خنداند. در تصویر، دو قورباغهٔ سبز نر (Lithobates clamitans) برای تصاحب قلمرو با هم می‌جنگند. این عکس توسط گریسون بل، عکاس ۱۳ سالهٔ بااستعداد گرفته شد و او آن را با عنوان خلاقانهٔ «تعمید اجباری» نام‌گذاری کرده است.

جسیکا هالت، ویراستار رسانه‌ای، می‌گوید: از میان هزاران عکسی که امسال دیدم، این عکس از خرچنگ کوچکی روی مرجان صورتی یکی از تصایر مورد علاقه‌های من بود. این تصویر خیره‌کننده توسط جید هوکسبرگن گرفته شده و در بخش هنرهای زیبا مسابقه عکاسی از اقیانوس امسال، به مرحلهٔ نهایی رسید. پیدا کردن چنین موجود کوچک و به‌خوبی استتار شده‌ای نشان‌دهندهٔ دقت و دید خلاقانهٔ عکاس است و دیدن این عکس برای من لحظه‌ای شاد و تازه در میان تصاویر سنگین امسال بود.

تام هاوتون، ویراستار ارشد رسانه‌ای، می‌گوید: تضاد غیرمنتظرهٔ این تصویر برایم جالب بود: قارچی تنها در پیش‌زمینه در برابر سه آنتن رادیوتلسکوپ KAT-7 که دیگر فعال نیستند، در پارک ملی میرکات آفریقای جنوبی. ترکیب‌بندی عکس هم شباهت‌ها و هم تفاوت‌های این سازه‌ها را نشان می‌دهد و به خوبی نشان‌دهندهٔ دقت و نگاه خلاقانهٔ عکاس AFP، مارکو لانگاری است.

آگنسه آبرواسچی، ویراستار ارشد رسانه‌ای، می‌گوید: درحالی‌که آتش‌سوزی‌ها محله‌های بالای سومین شهر بزرگ یونان را درگیر کرده‌اند، مردی در نزدیکی پاتراس در یونان، موتور خود را از تپه‌ای خاکی پایین می‌برد و در همان حال یک گوسفند را در آغوش گرفته است. این عکس در اواخر بعدازظهر میانهٔ ماه اوت توسط ثاناسیس استاوراکیس، گرفته شد. قاب عکس شدت صحنه را به تصویر می‌کشد و به واقعیت گسترده‌تر هم اشاره دارد: افزایش خسارت آتش‌سوزی‌ها در جنوب اروپا و قهرمانی خاموش کسانی که حاضر نیستند حیوانات را رها کنند و جان خود را نجات دهند.

آملیا هنیگ‌هاوزن، ویراستار رسانه‌ای، می‌گوید: به عنوان ویراستار عکس، هر روز با انواع تراژدی روبه‌رو می‌شوم، اما این عکس فراموش‌نشدنی بود. صورت آرام و رفتار خونسرد تنبل در مقابل حصار سیم خارداری که به آن چنگ زده است، نشان می‌دهد که دنیای طبیعی همچنان برای زندگی تلاش می‌کند. در سراسر جهان، بسیاری از زیستگاه‌های وحشی در حال نابودی هستند و این عکس یادآوری است برای همه که در محافظت از منابع زمین خلاق‌تر عمل کنیم.