بررسی لپ‌تاپ ایسوس Zenbook 14 OLED؛ رقیب شایسته مک‌بوک ایر M2

ذن‌بوک ۱۴ اینچی ایسوس یکی از مهم‌ترین لپ‌تاپ‌های چندسال اخیر است؛ نه به‌خاطر ذن‌بوک بودنش یا صفحه‌نمایش ۱۲۰ هرتزی OLED و وزن ۱٫۲ کیلوگرمی‌اش، به‌ این خاطر که همان حس‌وحالی را در ما به‌وجود می‌آورد که بیش‌از ۳ سال پیش با بررسی مک بوک پرو M1 تجربه کردیم؛ پس با من همراه باشید تا با بررسی Zenbook 14 OLED، عملکرد نخستین لپ‌تاپ بازار ایران با پردازنده‌ی نسل چهاردهمی Meteor Lake را زیر ذره‌بین قرار دهیم.

اگر چندسال گذشته را از دنیای فناوری دور نبوده باشید، احتمالا می‌دانید که اپل سال ۲۰۲۰ نخستین قدمش را برای مستقل‌شدن از اینتل برداشت و مک‌بوک پرو و مک‌بوک ایر ۱۳ اینچی را با تراشه‌ی اختصاصی M1 وارد بازار کرد؛ لپ‌تاپ‌هایی که از همان ابتدا با عملکرد بسیار خوب و شارژدهی عالی و بهره‌وری خیره‌کننده‌شان حسابی سروصدا به‌پا کردند و اینتل را نیز به دردسر بزرگی انداختند.

تماشا در یوتیوب

اینتل سه‌سال دست‌وپا زد تا بتواند سطح بهره‌وری پردازنده‌هایش را به سری M اپل برساند؛ از اواخر سال ۲۰۲۰ تا همین یکی دو ماه پیش، نسل‌های ۱۱، ۱۲ و ۱۳ یکی پس از دیگری روانه‌ی بازار شدند؛ اما هیچ‌کدام نتوانستند از نظر نسبت عملکرد به توان مصرفی، حتی با M1 رقابت کنند، چه رسد به نسل‌های بعدی این تراشه؛ اما به‌نظر می‌رسد که بالاخره بعد از سه‌سال قرار است تا آب خوشی از گلوی کاربران ویندوز پایین برود!

پردازنده‌های نسل چهاردهمی Core Ultra اینتل آغازگر جریانی در دنیای لپ‌تاپ‌های ویندوزی هستند که بیش‌از سه‌سال پیش برای نخستین‌بار اپل با تراشه‌های اختصاصی خود در لپ‌تاپ‌های مک به راه انداخت. اینتل می‌گوید پردازنده‌های میتیورلیک، بزرگ‌ترین تغییر در تاریخچه‌های ۴۰ ساله‌ی معماری پردازنده‌های این شرکت به‌حساب می‌آید.

پیش‌تر در مقاله‌ی «همه‌چیز درباره میتیور لیک؛ انقلاب اینتل در پردازنده‌های لپ‌تاپ با کاشی‌ها!» به‌طور مفصل راجع‌به معماری پردازنده‌های میتیورلیک صحبت کردیم؛ اما به‌صورت خلاصه باید یادآور شوم که مواردی مثل طراحی جزیره‌ای با کاشی‌های مجزای CPU و GPU، اضافه‌شدن واحد پردازش عصبی برای پردازش‌های AI، تمرکز روی بهبود عملکرد گرافیک یکپارچه، ارتقای بهره‌وری و صدالبته فرمت نام‌گذاری جدید، جزو مهم‌ترین تغییرات میتیورلیک درمقایسه‌با رپتورلیک به‌شمار می‌آیند.

ایسوس لپ‌تاپ Zenbook 14 OLED را با سه مدل از پردازنده‌های میتیورلیک شامل Core Ultra 5 125H و Core Ultra 155H و Core Ultra 185H عرضه می‌کند. این پردازنده‌ها در زمینه‌ی تعداد هسته‌های پرقدرت CPU، تعداد هسته‌های واحد پردازش گرافیکی (GPU) و فرکانس‌های پایه و بیشینه‌ی هسته‌ها، تفاوت‌هایی با هم‌دیگر دارند. ما مدل Core Ultra 7 را برای بررسی در اختیار داشتیم که به‌نوعی رقیب تراشه‌های پایه‌ی M1 و M2 و حتی M3 اپل به‌حساب می‌آید.

ما لپ‌تاپ Zenbook 14 OLED را با ۳۲ گیگابایت رم پرسرعت LPDDR5X-7467 از شرکت SK Hynix و یک ترابایت SSD با رابط ۴ مسیره‌ی PCIe Gen 4.0 ساخت شرکت سن‌دیسک برای بررسی دراختیار داشتیم. سرعت خواندن و نوشتن SSD دستگاه را به‌ترتیب ۴۹۶۴٫۶۹ و ۳۲۹۲٫۹۹ مگابایت‌برثانیه به‌دست آوردیم که به نسبت برچسب قیمتی محصول و رابط PCIe Gen 4.0 خود SSD، سرعت چندان مطلوبی نیست.

اجازه بدهید کمی راجع‌به مشخصات فنی پردازنده‌ای صحبت کنیم که قدرت پردازشی Zenbook 14 OLED را تأمین می‌کند. پردازنده‌ی Core Ultra 7 155H را می‌توان به‌نوعی نسخه‌ای تضعیف‌شده از Core Ultra 9 185H، بالارده‌ترین عضو از خانواده‌ی نسل چهاردهمی میتیورلیک دانست؛ چرا که تمام مشخصات فنی از تعداد هسته‌ها گرفته تا واحد پردازش گرافیکی‌شان یکسان است، صرفا هسته‌های Core Ultra 7 با فرکانس بسیار پایین‌تری کار می‌کنند؛ تفاوتی که به کاهش مصرف تراشه نیز می‌انجامد.

تراشه‌‌های میتیورلیک از کاشی‌های Compute و Graphics و SoC به‌همراه IO تشکیل شده‌اند؛ کاشی Compute از هسته‌های پرقدرت (P Core) و بهینه (E Core) میزبانی می‌کند، کاشی Graphics نقش واحد پردازش گرافیکی را برعهده دارد، کاشی IO از مسیرهای ارتباطی تراشه شامل تاندربولت میزبانی می‌کند و کاشی SoC در دل خود هسته‌های بسیار کم‌مصرف برای پردازش‌های پس‌زمینه‌ای (LP E Cores)، واحد پردازش عصبی (NPU) و واحدهای ارتباط با نمایشگر و بلوک‌های ان‌کُد و دی‌کُد مدیا دارد؛ بنابراین CPU در دو کاشی و قرار گرفته و ترکیبی از سه نوع هسته است.

تراشه‌ی Core Ultra 7 155H از ۶ هسته‌ی P-Core و ۸ هسته‌ی E-Core و ۲ هسته‌ی LP E-Core به‌ترتیب فرکانس‌های پایه‌ی ۱٫۴ گیگاهرتز، ۹۰۰ و ۷۰۰ مگاهرتز و فرکانس‌های توربوی ۴٫۸، ۳٫۸ و ۲٫۵ گیگاهرتز به‌عنوان CPU استفاده می‌کند و در مجموع از پسِ پردازش هم‌زمان ۲۲ رشته‌ی پردازشی برمی‌آید؛ بنابراین صرفا هسته‌های پرقدرتِ P-Core از قابلیت مالتی‌تردینگ بهره می‌برند. کاشی Compute با لیتوگرافی ۷نانومتری Intel 4 تولید می‌شود.

کاشی Graphics در تراشه‌ی Core Ultra 7 155H از ۸ واحد رهگیری پرتو و ۸ هسته‌ی Xe شامل ۱۲۸ موتور Vector با فرکانس بیشینه‌ی ۲٫۲۵ گیگاهرتز قدرت می‌گیرد. اینتل به‌شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا در لپ‌تاپ‌هایی با حداقل ۱۶ گیگابایت رم به گرافیک یکپارچه‌ی Core Ultra 7 155H نام Intel Arc را نسبت دهند که یادآور کارت‌های گرافیک دسکتاپ سری Arc است. کاشی Graphics با لیتوگرافی ۵نانومتری N5 شرکت TSMC تولید می‌شود.

شرکت‌های تولیدکننده می‌توانند تراشه‌ی Core Ultra 7 155H را بسته به ظرفیت خنک‌کنندگی لپ‌تاپ‌هایشان، با توان طراحی حرارتی ۲۸ تا ۱۱۵ وات به‌کار بگیرند؛ بنابراین روی کاغذ، این تراشه هم برای اولترابوک‌های سبک و باریکی همچون ذن‌بوک، هم لپ‌تاپ‌های گیمینگ قدرتمند گزینه‌ی مناسبی خواهد بود.

ایسوس برای لپ‌تاپ‌های خانواده‌ی ذن‌بوک، نرم‌افزاری تحت‌عنوان MyASUS توسعه داده است که به‌نوعی هاب مدیریت دستگاه به‌شمار می‌آید. به‌کمک MyASUS می‌توانید به‌روزرسانی‌های سفت‌افزاری (Firmware) و نرم‌افزاری را دریافت کنید و پروفایل‌های عملکردی یا پروفایل‌های نمایشگر را تغییر دهید. تعدادی قابلیت مبتنی‌بر AI مانند حذف نویز میکروفون هم در همین نرم‌افزار در دسترس‌تان قرار دارد.

ایسوس پروفایل‌های عملکردی را در بخشی از نرم‌افزار MyASUS با عنوان Fan Profile و در سه حالت Whisper mode (کم‌سروصداترین حالت ممکن)، Standard mode (حالت پیش‌فرض و مناسب کاربری‌های روزمره) و Performance mode (مناسب کاربری‌های سنگین) دراختیارتان می‌گذارد. ایسوس می‌گوید حالت Performance صرفا مناسب حالتی است که دستگاه به برق متصل باشد.

ما در بررسی پیش‌ رو عملکرد لپ‌تاپ را در سناریوهای مختلف شامل وضعیت متصل به برق و جدا از پریز برق و با حالت‌های Performance و Standard زیر ذره‌بین قرار دادیم تا دید مناسبی از توانایی‌های اولترابوک نسل چهاردهمی و گران‌قیمت ایسوس داشته باشید.

مایه‌ی تعجب نیست که ایسوس در اولترابوک ظریف و باریکش، تراشه‌ی Core Ultra 7 155H را با TDP حدود ۲۸ وات به‌کار گرفته باشد؛ اما با این محدوده‌ی TDP، می‌توان انتظار چه عملکردی را از ZenBook 14 OLED داشت؟

با نگاهی به همین بنچمارک‌های ابتدایی می‌توان نکات جالبی را متوجه شد. ذن‌بوک ۱۴ با تراشه‌ی Core Ultra 7 155H در پردازش‌های تک‌هسته‌ای حدود ۱۰ درصد از نسل گذشته با تراشه‌ی Core i7-1360P ضعیف‌تر ظاهر می‌شود؛ اما درمقایسه‌با تراشه‌های M1 و M2، گاهی تراشه‌ی اینتل با اختلافی ۵ تا ۱۰ درصدی پیش می‌افتد [بنچمارک رندرگیری] و گاهی با اختلاف ۱۰ درصدی از رقیب اپلی جا می‌ماند [بنچمارک توان محاسباتی].

وقتی کل هسته‌ها درگیر رندرگیری یا محاسبات شوند، تراشه‌ی اینتل عملکرد درخشان‌تری را درمقایسه‌با تراشه‌‌های اپل به‌نمایش می‌گذارد؛ در این شرایط Core Ultra 7 به‌لطف تعداد هسته‌های بیشتر و معماری به‌روزترش، با اختلاف ۵۰ تا ۶۰ درصدی [بنچمارک رندرگیری] یا ۳۰ تا ۵۰ درصدی [بنچمارک توان محاسباتی] تراشه‌های M1 و M2 را از پیش‌رو برمی‌دارد؛ البته بازهم درمقایسه‌با نسل پیشین، بهبود کم‌فروغ‌ترِ ۲۵ درصدی را شاهد هستیم.

به‌نظر می‌رسد امسال اینتل بخش عمده‌ای از تمرکزش را روی بهبود عملکرد گرافیک یکپارچه‌ی تراشه‌هایش معطوف کرده است؛ در تست‌های ما گرافیک یکپارچه‌ی Core Ultra 7 155H هم در تست‌های توان محاسباتی، هم در تست‌های شبیه‌ساز بازی، نسل پیشین‌اش را با اختلاف خیره‌کننده‌ی ۱۰۰ درصدی، از پیش رو برداشت.

اگر تصور می‌کنید که عملکرد بسیار خوب گرافیک یکپارچه‌ی Core Ultra 7 صرفا به بنچمارک‌ها محدود می‌شوند، باید بگویم که در اشتباه هستید. پردازنده‌ی گرافیک یکپارچه‌ی اینتل اکنون در وضوح Full HD و تنظیمات گرافیکی مدیوم از پس اجرای بازی‌های AAA نیز برمی‌آید. تصور اینکه روزی با اولترابوک باریک و سبکی مثل ذن‌بوک و گرافیک یکپارچه‌ی اینتل بتوان بازی‌هایی همچون Forza Horizon 5 یا Cyberpunk 2077 را بازی کرد، تا همین پارسال بسیار بعید به‌نظر می‌رسید.

خوشبختانه پیشرفت عملکرد تراشه‌های جدید اینتل صرفا به بازی و بنچمارک‌ها محدود نیست و حتی در کاربری‌های حرفه‌ای نیز شاهد بهبود وضعیت عملکردی Core Ultra 7 در لپ‌تاپ Zenbook 14 OLED هستیم.

ذن‌بوک ۱۴ به‌لطف تراشه‌ی Core Ultra 7 155H در نرم‌افزار فتوشاپ تا ۱۰ درصد بهتر از مک‌بوک پرو M1 و M2 عمل می‌کند و نسل گذشته را نیز با اختلاف ۳۵ درصدی از پیش‌رو برمی‌دارد.

عملکرد ذن‌بوک جدید در نرم‌افزار پریمیر پرو بیش‌از ۴۰ درصد از نسل گذشته بهتر است و حتی مک‌بوک پرو M1 را نیز با اختلاف بیش‌از ۱۰ درصد از پیش‌رو برمی‌دارد؛ اما از مک‌بوک پرو M2 با اختلاف ۲۰ درصدی جا می‌ماند. دقت کنید که این لپ‌تاپ نیز درست‌مانند رقبای اپلی‌اش در بهترین حالت می‌تواند گزینه‌ای کارراه‌انداز در تدوین ویدیوهای 1080p باشد، نه بیشتر.

نکته‌ی جالب‌توجه برای ما عملکرد ذن‌بوک ۲۰۲۴ در اجرای کدهای پایتون بود؛ درحالی‌که نسل‌های گذشته‌، حتی لپ‌تاپ‌های گران‌قیمت با پردازنده‌های سری H اینتل هم از مک‌بوک M1 در این زمینه جا می‌ماندند، اکنون پردازنده‌ی ۲۸ واتی Core Ultra 7 155H حدود ۲۰ درصد سریع‌تر از M1 عمل می‌کند و چنانچه از ساب‌سیستم لینوکس (WSL) به‌جای محیط پاورشل برای کد زدن استفاده کنید، برتری ذن‌بوک به ۴۰ درصد هم می‌رسد.

گذشته از بحث عملکرد دستگاه در بنچمارک‌ها و استفاده‌های حرفه‌ای، باید وضعیت سیستم خنک‌کننده را در استفاده‌های بسنجیم که به‌طور مداوم، پردازنده را تحت فشار قرار می‌دهند.

ما برای ارزیابی وضعیت پردازنده‌ی مرکزی (CPU)، لپ‌تاپ را به‌طور مداوم و به‌مدت ۳۰ دقیقه، تحت بار پردازشی چندهسته‌ای قرار دادیم. این آزمایش را در دو حالت متصل به برق و جدا از پریز برق (Plugged/UnPlugged) با پروفایل عملکردی Performance mode انجام دادیم.

همان‌طور که در نمودارهای بالا مشاهده می‌کنید، لپ‌تاپ در آزمون استرس زومیت، چه در حالت متصل به برق، چه جدا از پریز برق، CPU را با فرکانس یکسان و توان مصرفی مشابه به‌کار می‌گیرد؛ صرفا در حالت متصل به برق، CPU پرش‌های لحظه‌ای بلندتری را به فرکانس‌های بالاتر دارد و در لحظات ابتدایی نیز به‌مدت کسری از ثانیه به توان مصرفی بالاتر (۶۰ وات در برابر ۵۳ وات) دست می‌یابد.

گذشته از توان مصرفی و فرکانس، دمای داغ‌ترین هسته‌ی CPU نیز به‌جز در لحظات ابتدایی که به حدود ۱۰۷ درجه‌ی سلسیوس می‌رسد، در باقی لحظات، زیر ۹۰ درجه‌ی سلسیوس باقی می‌ماند. در طول آزمون استرس، فن دستگاه نیز با صدای اندکی کار می‌کند و دمای خود دستگاه نیز به سطح آزاردهنده‌ای نمی‌رسد.

در سه‌سال گذشته، اپل همواره در بحث بهره‌وری و نسبت عملکرد به توان مصرفی، دست بالاتر را داشت؛ اما اینتل امسال حداقل در بخشی از ماجرا وضعیت را به نفع خودش تغییر داده است.

پردازنده‌ی مرکزی (CPU) در دلِ Core Ultra 7 155H حین انجام پردازش‌های چندهسته‌ای در بازه‌های زمانی بسیار کوتاه، به توان مصرفی حدود ۶۵ وات نیز می‌رسد؛ اما توان مصرفی آن به‌صورت پایدار در محدوده‌ی ۲۶ تا ۲۹ وات نوسان می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود تا بهره‌وری آن ارتقای چشم‌گیری درمقایسه با نسل گذشته داشته باشد و حتی با M1 و M2 نیز برابری کند.

تراشه‌ی اینتل هرچه در پردازش‌های چندهسته‌ای، خیره‌کننده ظاهر می‌شود، در پردازش‌های تک‌هسته‌ای کماکان فاصله‌ی چشم‌گیری با تراشه‌های اپل دارد. در این شرایط، توان مصرفی Core Ultra 7 155H در محدوده‌ی ۲۲ تا ۲۴ وات قرار می‌گیرد؛ درحالی‌که توان مصرفی تراشه‌ی اپل حدود ۶ تا ۸ وات است و اختلاف عملکرد دو تراشه نیز چندان متفاوت نیست؛ بنابراین شاهد ضعف ۷۰ درصدی بهره‌وری تراشه‌ی اینتل در پردازش‌های تک‌هسته‌ای نسبت به تراشه‌های اپل هستیم.

برای آنکه وضعیت عملکردی سیستم خنک‌کننده در پردازش‌های مداوم گرافیکی را بسنجیم با پروفایل عملکردی Performance mode و در دو حالت Plugged و UnPlugged، پردازنده‌ی گرافیکی Core Ultra 7 155H را به‌مدت ۲۰ دقیقه تحت فشار پردازشی مداوم قرار دادیم.

پردازنده‌ی گرافیکی Core Ultra 7 155H در حالت Plugged به‌صورت پایدار حدود ۱۸ وات و در حالت UnPlugged حدود ۱۶ تا ۱۷ وات مصرف می‌کند و فرکانس گرافیک نیز به‌ترتیب در محدوده‌ی ۱۹۰۰ و ۱۷۰۰ مگاهرتز در نوسان است.

گرافیک دستگاه درمقایسه‌با CPU رفتار تهاجمی‌تری دارد؛ به‌طوری که در حالت Plugged، دمای داغ‌ترین نقطه‌ی آن به‌صورت پیوسته افزایش پیدا می‌کند و به حدود ۱۰۰ درجه‌ی سلسیوس می‌رسد؛ اما در حالت UnPlugged، دمای گرافیک در محدوده‌ی ۹۰ درجه‌ی سلسیوس باقی می‌ماند.

در پردازش‌های مداوم گرافیکی، دمای بدنه، به‌خصوص ناحیه‌ی بالای کیبورد دستگاه به حدود ۴۵ درجه‌ی سلسیوس می‌رسد؛ البته در مجموع، دما آن‌قدری بالا نمی‌رود که کار کردن با دستگاه دشوار باشد، هرچند که صدای فن در پردازش‌های سنگین GPU کمی‌ بالاتر از شرایطی است که CPU تحت‌فشار قرار می‌گیرد.

گذشته از وضعیت‌های تحت‌فشار، ذن‌بوک در استفاده‌های عادی و روزمره، حس‌وحالی شبیه با مک‌بوک‌های اپل دارد؛ بدین‌مفهوم که دستگاه داغ نمی‌شود، به‌ندرت صدای به‌گوش می‌رسد و مهم‌تر اینکه، عملکرد دستگاه چه در حالت متصل به برق، چه جدا از پریز برق، کم‌وبیش هم‌سطح است؛ مشکلی که چندین و چندسال گریبان‌گیر لپ‌تاپ‌های ویندوزی بود.

لپ‌تاپ ۱۴ اینچی Zenbook 14 OLED انرژی موردنیازش را به‌کمک باتری ۷۵ وات‌ساعتی‌اش تأمین می‌کند؛ این باتری با توجه به توان طراحی حرارتی ۲۸ واتی پردازنده‌ی دستگاه، ظرفیت مطلوبی به‌حساب می‌آید؛ به‌ویژه که تغییرات صورت‌گرفته در معماری پردازنده‌های Core Ultra، بهره‌وری آن‌ها را به‌طرز چشم‌گیری بهبود داده است.

ذن‌بوک ۱۴ در حالت آماده‌به‌کار مصرف بسیار پایینی دارد؛ به‌طوری‌که چنانچه دستگاه را شب‌هنگام با شارژ ۱۰۰درصدی از پریز برق جدا کنید، تا صبحِ فردا حداکثر ۴ تا ۵ درصد از شارژ باتری لپ‌تاپ کم می‌شود.

اینتل امسال موتور Decode ویدیوها و خروجی نمایشگر را از کاشی GPU جدا کرده و به کاشی کم‌مصرف SoC انتقال داده است؛ بدین‌ترتیب هنگامی که در حال تماشای فیلم یا ویدیو هستید، کاشی GPU به‌طور کامل خاموش می‌شود و همین موضوع به بهبود چشم‌گیر شارژدهی دستگاه حین پخش ویدیو می‌انجامد؛ من ویدیوی 720p معیار زومیت را با روشنایی ۲۰۰ نیت نمایشگر، نرخ نوسازی ۱۲۰ هرتز و پروفایل عملکردی Performance به‌مدت ۱۷ ساعت و ۲۵ دقیقه پخش کردم؛ نتیجه‌ای که ذن‌بوک ۱۴ را از دسته‌ی لپ‌تاپ‌های ویندوزی جدا می‌کند و در سطح مک‌بوک‌های اپل قرار می‌دهد.

شارژدهی عالی ذن‌بوک ۱۴ تنها به پخش ویدیو محدود نمی‌شود، این لپ‌تاپ در کاربری‌های روزمره با روشنایی ۲۰۰ نیت، نرخ نوسازی ثابت ۱۲۰ هرتز و پروفایل عملکردی Performance، به‌مدت ۹ ساعت و ۹ دقیقه به‌طور مداوم شارژدهی می‌کند که نتیجه‌ی تحسین‌برانگیزی به‌حساب می‌آید.

ایسوس همراه ذن‌بوک ۱۴ شارژری جمع‌وجور با توان ۶۵ وات ارائه می‌دهد که از طریق درگاه USB-C لپ‌تاپ را شارژ می‌کند؛ ضعف این شارژر، فقدان قابلیت جداشدن کابل USB-C از آداپتور است.

اگر تصور می‌کنید که تمام جذابیت‌های ذن‌بوک ۲۰۲۴ به عملکرد بسیار خوب و شارژدهی مثال‌زدنی‌اش بازمی‌گردد، باید که سخت در اشتباه هستید!

لپ تاپ ایسوس طراحی بسیار مینیمال و جذابی دارد. کل بدنه‌ی دستگاه به‌طور یکپارچه از آلومینیوم ساخته شده و بسیار مستحکم است و با وجود چنین استحکامی، وزن لپ‌تاپ صرفا به ۱٫۲ کیلوگرم و ضخامت آن به ۱۴٫۹ میلی‌متر می‌رسد و همین موضوع ذن‌بوک ۱۴ اینچی را به گزینه‌ای جذاب برای کسانی بدل می‌کند مدام در حال جابه‌جایی هستند.

روی درِ لپ‌تاپ خطوط موربی دیده می‌شوند که در عین سادگی، به جذابیت دستگاه افزوده‌اند. ذن‌بوک ۱۴ اینچی در دو رنگ خاکستری و آبی به‌فروش می‌رسد. ما رنگ آبی را برای بررسی دراختیار داشتیم که در عینِ زیبایی‌اش، یکی از ضعف‌های طراحی لپ‌تاپ را به‌‌همراه دارد: بدنه‌ی لپ‌تاپ در رنگ آبی به‌سادگی چربی و اثرانگشت کاربر را به‌خود می‌گیرد و از زیبایی دستگاه می‌کاهد.

در کنار جذب لکه و چربی دست، ضعف دیگر طراحی ذن‌بوک از نظر من، حس توخالی‌بودن آن است؛ به‌نظر می‌رسد که طراحان ایسوس برخلاف شرکت‌هایی مثل اپل یا اچ‌پی [در سری اسپکتر] بدنه‌ی دستگاه را از یک بلوک آلومینیوم تراش نداده‌اند و از ورق‌های باریک آلومینیومی در ساخت بدنه استفاده کرده‌اند، همین موضوع باعث می‌شود تا تراکم بدنه‌ی لپ‌تاپ و حس‌وحالش به‌اندازه‌ی مک‌بوک بالا و پریمیوم نباشد.

با اینکه ضخامت لپ‌تاپ از ۱۵ میلی‌متر تجاوز نمی‌کند؛ اما مهندسان ایسوس توانسته‌اند در همین بدنه‌ی باریک، پورت‌های کارراه‌اندازی را جا دهند. سمت راست دستگاه از درگاه‌های HDMI 2.1، دو USB-C با پشتیبانی از تاندربولت ۴ و استانداردهای DisplayPort و PowerDelivery و یک جک کمبوی صدا میزبانی می‌کند؛ اما در سمت چپ، تنها شاهد پورت USB 3.2 Type-A با پهنای باند ۵ گیگابیت‌برثانیه هستیم.

ذن‌بوک ۱۴ از کیبورد جزیره‌ای استفاده می‌کند؛ کلیدها چینش استاندارد و فاصله‌ی مناسبی از هم دارند. عمق حرکتی کلیدها به ۱٫۴ میلی‌متر می‌رسد و فیدبک آن‌ها مطلوب و کم‌صدا ارزیابی می‌شود؛ ذن‌بوک ۱۴ یکی از بهترین تجربه‌های تایپی را ارائه می‌دهد که در چند وقت اخیر داشته‌ایم. ظرف مدت‌زمان کوتاهی می‌توانید به تایپ‌کردن با کیبورد دستگاه عادت کنید.

ترک‌پد ذن‌بوک ۱۴ شیشه‌ای است، مساحت مناسبی دارد و از درایورهای پرسیژن مایکروسافت نیز پشتیبانی می‌کند. عملکرد ترک‌پد را بسیار دقیق و نرم و بازخورد مکانیزم کلیک‌های چپ و راست را نیز مناسب ارزیابی می‌کنیم؛ اما امیدوار هستیم که ایسوس سال آینده به جمع تولیدکنندگان انگشت‌شماری بپیوندد که از مکانیزم هپتیکی مشابه مک‌بوک برای ترک‌پد دستگاه‌هایشان استفاده می‌کنند.

یکی از ضعف‌های طراحی ذن‌بوک ۱۴ به فقدان پوشش شیشه‌ای روی پنل نمایشگر و حاشیه‌های پلاستیکی دورتادور پنل بازمی‌گردد. این حاشیه‌های پلاستیکی از حس‌وحال پریمیوم دستگاه کم می‌کنند؛ البته ایسوس می‌گوید در مدل مجهز به نمایشگر لمسی، از پوشش شیشه‌ای گوریلا گلس برای محافظت از پنل استفاده می‌کند؛ ما نسخه‌ی غیرلمسی را برای بررسی دراختیار داشتیم.

در حاشیه‌ی بالایی نمایشگر هم انبوهی از روزنه‌ها را برای دوربین وب‌کم و حسگر تشخیص چهره را شاهد هستیم که با توجه به پلاستیکی‌بودن حاشیه‌ها، به‌وضوح به‌چشم می‌آیند و بر ظاهر دستگاه تأثیر منفی می‌گذارند. ایسوس برای حفاظت از حریم خصوصی کاربر، یک اسلایدر نیز در نظر گرفته است که به‌صورت فیزیکی، روی وب‌کم را می‌پوشاند.

وضعیت نه‌چندان خوشایند حاشیه‌های پلاستیکی ذن‌بوک را نمایشگر OLED خیره‌کننده‌اش جبران می‌کند. دستگاه از پنل 3K یا ۱۸۰۰ × ۲۸۸۰ پیکسل OLED با نرخ نوسازی ۱۲۰ هرتز و پشتیبانی از HDR بهره می‌برد که رنگ‌های فوق‌العاده جذاب و دقیقی تولید می‌کند، فضاهای رنگی را بسیار عالی پوشش می‌دهد، روشنایی بسیار خوبی دارد و کنتراست فوق‌العاده بالایی را به‌نمایش می‌گذارد.

ذن‌بوک ۱۴ در اندازه‌گیری‌های من به حداکثر روشنایی بسیار خوبِ ۵۱۲ نیت در استفاده‌های روزمره و روشنایی بسیار عالی ۷۸۸ نیت هنگام پخش ویدیوهای HDR دست یافت. حداقل روشنایی دستگاه نیز به ۰٫۲۷ نیت رسید که برای استفاده در تاریکی مقدار مناسبی به‌حساب می‌آید.

پنل‌های OLED معمولا برای دستیابی به روشنایی پایین از فناوری PWM استفاده می‌کنند؛ بدین‌مفهوم که پیکسل‌ها با سرعت بالایی روشن و خاموش می‌شوند و چنانچه این سرعت از حدی بالاتر نباشد، باعث بروز سردرد در کاربر خواهد شد. ایسوس برای رفع مشکل، پیشنهاد می‌کند که برای دستیابی به روشنایی‌های کم، اسلایدر روشنایی را در تنظیمات ویندوز روی ۶۰ درصد قرار دهید و با قابلیت OLED Flicker Free Dimming در نرم‌افزار MyASUS، روشنایی دستگاه را تنظیم کنید.

در آزمایش‌های من، نمایشگر ذن‌بوک ۱۴ توانست ۸۹٫۶ درصد از فضای بسیار وسیع AdobeRGB و ۹۹٫۷ درصد فضای رنگی DCI P3 و ۱۰۰ درصد فضای sRGB را پوشش دهد. دقت نمایشگر در تولید رنگ‌ها نیز مثال‌زدنی بود؛ به‌طوری که خطای نمایش رنگ‌ها در فضای رنگی sRGB به عدد خیره‌کننده‌ی ۰٫۶ و در فضای DCI P3 به عدد بسیار عالیِ ۱٫۳ رسید.

پنل‌های OLED در استفاده‌های بلندمدت در خطر مواجهه با مشکل Burn-in یا به زبان ساده، سوختگی تصویر هستند. ایسوس پیشنهاد می‌دهد که برای کم‌کردن احتمال بروز Burn-in، تسک‌بار ویندوز را نیمه‌شفاف کنید یا آن را در وضعیت Auto-Hide قرار دهید. ضمن اینکه قابلیت نوسازی پیکسل‌ها نیز در نرم‌افزار MyASUS در دسترس قرار دارد.

در مجموع چه اهل وب‌گردی باشید، چه از نرم‌افزار فتوشاپ برای ویرایش عکس و خلق‌های طرح‌های گرافیکی استفاده کنید، چه علاقه‌مند به تماشای فیلم باشید، در هر صورت نمایشگر ذن‌بوک راضی‌تان خواهد کرد.

ایسوس نمایشگر جذاب ذن‌بوک را با اسپیکرهای استریوی توانمندی نیز همراه کرده است که به‌دست شرکت Harmon/Kardon کوک شده‌اند، صدا را به‌سمت زیرِ لپ‌تاپ پرتاب می‌کنند، صدای بلند و شفافی تولید می‌کنند و از فناوری صدای فراگیر Dolby Atmos نیز پشتیبانی می‌کنند.

ذن‌بوک ۱۴ اینچی ۲۰۲۴ یکی از بهترین اولترابوک‌های چندسال گذشته به‌شمار می‌آید؛ در حال حاضر مدل Core Ultra 7 155H با ۳۲ گیگابایت رم، یک ترابایت SSD و صفحه‌نمایش ۱۲۰ هرتزی OLED و 3K با قیمت حدود ۷۵ میلیون تومان به‌فروش می‌رسد که تقریبا با قیمت مک‌بوک ایر M2 با ۸ گیگابایت رم و ۵۱۲ گیگابایت SSD برابری می‌کند. از سال‌ها پیش علاقه‌مندان ویندوز به‌دنبال اولترابوک باکیفیتی بودند که بتواند تجربه‌ی مشابهی با مک‌بوک ایر در اختیارشان بگذارد. در حال حاضر ذن‌بوک ۲۰۲۴ حداقل در بازار ایران، نزدیک‌ترین گزینه به چیزی است که این دسته از افراد می‌خواهند.

ذن‌بوک ۱۴ در استفاده‌های روزمره با شارژدهی عالی، عملکرد سریع و خنک‌کننده‌ی کم‌سروصدایش، حس‌وحالی مشابه مک‌بوک‌های اپل دارد. این اولترابوک در تست‌های زومیت نظیر فتوشاپ و اجرای کدهای پایتون پابه‌پای مک‌بوک ایر M2 می‌آمد، در تدوین ویدیوهای FHD در سطح مک‌بوک ایر M1 عمل می‌کرد، در حالت متصل به برق و متکی به باتری، عملکرد یکسانی به‌نمایش می‌گذاشت و باتری ۷۵ وات‌ساعتی‌اش پاسخ‌گوی یک روز کاری کامل بود.

پردازنده‌های میتیورلیک اینتل به بازار رخوت‌گرفته‌ی لپ‌تاپ‌های ویندوزی تلنگری زدند و رقابت با مک‌بوک‌های اپل را کمی جدی‌تر کردند. امیدوارم که این روند در چندماه آینده با پردازنده‌های Arrow Lake و صدالبته با تراشه‌های Snapdragon X Elite کوالکام ادامه‌دار باشد؛ چرا که رقابت جدی‌تر و بیشتر در نهایت به نفع مصرف‌کننده خواهد بود.

عکاس: هادی غنی‌زادگان