سربازان رومی محافظ دیوار هادریان از انگل‌های روده‌ای رنج می‌بردند

زندگی سربازان رومی که در حدود قرن سوم میلادی از دیوار هادریان در بریتانیا محافظت می‌کردند، چندان آسان نبوده است. ویستن هیو اودن شاعر برجسته انگلیسی-آمریکایی در شعر خود با عنوان «غم‌های دیوار رومی» شرایط سخت آن دوران را تجسم کرده و از باد و باران سرد، شپش و سرمای شدیدی سخن گفته که سربازان را عذاب می‌داده است. اکنون پژوهشی تازه نشان می‌دهد که آن سربازان از تهوع مزمن و دوره‌های اسهال نیز که عاملش عفونت‌های انگلی بوده، رنج می‌بردند.

باستان‌شناسان با مطالعه بقایای کرم‌های روده‌ای در مدفوع باستانی، اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت و سبک زندگی مردم گذشته به دست می‌آورند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۲، نمونه‌هایی از خاک جمع‌آوری شده از یک توالت سنگی در ویلایی لوکس از قرن هفتم پیش از میلاد نزدیک اورشلیم، وجود تخم چهار گونه کرم انگلی شامل کرم شلاقی، کرم‌های گوشت خوک یا گاو، کرم لوله‌ای و کرم سنجاقی را نشان داد.

همان سال، پژوهشگرانی از دانشگاه کمبریج و دانشگاه بریتیش کلمبیا بقایای یک کوزه سفالی رومی از یک ویلای رومی قرن پنجم در سیسیل را تحلیل کردند و تخم‌های کرم‌های روده‌ای معمول در مدفوع را یافتند. این شواهد نشان می‌دهد کوزه مورد مطالعه احتمالاً به عنوان توالت شخصی استفاده می‌شده است.

مطالعات پیشین نشان داده‌اند که مقایسه مدفوع‌های باستانی بین جوامع شکارچی–گردآورنده و کشاورز، تغییرات رژیم غذایی، الگوهای سکونت و ساختار اجتماعی را همزمان با ظهور کشاورزی آشکار می‌کند. مقاله جدید به بررسی رسوبات جمع‌آوری شده از فاضلاب دژ رومی وین‌دولاندا می‌پردازد که در جنوب دیوار دفاعی هادریان واقع شده است.

وجود دژ ویران‌شده نزدیک دیوار هادریان در منابع تاریخی نیز ثبت شده است. ویلیام کمیدن، مورخ انگلیسی در سال ۱۵۸۶ ویرانه‌ها را توصیف کرد و در طول ۲۰۰ سال بعد، بازدیدکنندگان از محل بازدید و حمام نظامی و محراب‌هایی را در آن پیدا کردند.

کاوش‌های جدی باستان‌شناسی از دهه ۱۹۳۰ آغاز شد و محوطه هادریان برای «لوح‌های وین‌دولاندا» که از قدیمی‌ترین اسناد دست‌نویس بریتانیا هستند، مشهور شد. این لوح‌ها شامل نامه‌های شخصی، گزارش‌های نظامی و فهرست‌های سربازان‌اند و زندگی روزمره مردم و سربازان رومی را در حدود دو هزار سال پیش نشان می‌دهند. شرایط خاص خاک محوطه باعث شده تا چوب و مواد آلی روی لوح‌ها به خوبی حفظ شوند.

تحلیل رسوبات نشان داد که ۲۸ درصد نمونه‌ها حاوی تخم کرم گرد یا کرم شلاقی بودند. این کرم‌ها معمولاً به دلیل بهداشت ضعیف و تماس با مدفوع از طریق غذا یا آب منتقل می‌شوند. نمونه‌ای از دژ قرن اول میلادی نیز حاوی این کرم‌ها بود. پژوهشگران با روش‌های بیومولکولی، همچنین آثار نوعی پروتوزوآی میکروسکوپی به نام ژیاردیا لامبلیا را پیدا کردند. این یافته‌ها نشان می‌دهد سربازان رومی به‌طور مرتب از اسهال و سوءتغذیه رنج می‌بردند.

حتی داشتن توالت عمومی و سیستم فاضلاب نتوانست مانع انتقال انگل‌ها شود. ماریسسا لجِر، یکی از نویسندگان مقاله و پژوهشگر دانشگاه کمبریج، می‌گوید: «گرچه رومی‌ها از وجود کرم‌های روده‌ای آگاه بودند، پزشکان آن‌ها راه مؤثری برای درمان عفونت یا کمک به افراد مبتلا به اسهال نداشتند؛ بنابراین علائم می‌توانست ادامه یابد و شدیدتر شود. این عفونت‌های مزمن احتمالاً سربازان را ضعیف می‌کرد و توانایی انجام وظایف نظامی را کاهش می‌داد.»

پژوهش در ژورنال Parasitology منتشر شده است.