ASMR چیست و چرا میلیون‌ها نفر در دنیا مجذوب آن هستند

چهارشنبه ۱۳ مرداد ۱۴۰۰ - ۱۶:۰۰
مطالعه 21 دقیقه
سومین جستجوی محبوب در یوتیوب کلمه ASMR است؛ همان حس عجیب خوشایندی که برخی از افراد هنگام شنیدن یا تماشای چیزی در مغز خود احساس می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با این پدیده مرموز با این مقاله همراه شوید.
تبلیغات

میلیون‌ها نفر در دنیا به تماشای ویدئویی در یوتیوب نشسته‌اند که در آن زنی رو به دوربین، چیزی زمزمه می‌کند. این زن بدون اینکه کار خاصی انجام بدهد، فقط با صدایی آهنگین و آهسته زیر لب زمزمه می‌کند و دست‌هایش را به‌طور تصادفی در هوا تکان می‌دهد؛ اما میلیون‌ها نفر انگار افسون این ویدئو شده‌اند.

برای کسی که با این پدیده آشنا نیست،‌ واکنش این مخاطبان ممکن است عجیب و سؤال‌برانگیز باشد.

این دنیای ASMR است که با بیش از ۱۴ میلیون جستجو، سومین سرچ محبوب یوتیوب در دنیا است. در گوشه‌ای از اینترنت، ده‌ها یا شاید صدها سازنده ویدئو در حال نجوا کردن یا نقش‌آفرینی‌های پیچیده و داستان‌سرایی درباره سفر در زمان و شیاطین از خود فیلم می‌گیرند و میلیون‌ها بیننده را ساعت‌ها درگیر می‌کنند. 

اگر شما هنوز چیزی درباره پدیده ASMR یا «واکنش درونی اوج حسی» نشنیده‌اید، این مقاله شاید برایتان عجیب به نظر برسد و اگرچه برای آن دلیل علمی قطعی یافت نشده است، این حس واقعا وجود دارد و افراد بسیاری در دنیا آن را از راه‌های مختلف تجربه می‌کنند. 

البته شاید هم این حس را تجربه کرده باشید؛ اما نمی‌دانستید برای آن اسمی وجود دارد یا اینکه در تجربه آن تنها نیستید. برای آشنایی بیشتر با این پدیده عجیب اما خوشایند با این مقاله همراه باشید. 

ASMR چیست؟

asmr چیست

ASMR (ای اس ام آر) مخفف «Autonomous Sensory Meridian Response» به معنی «واکنش درونی اوج حسی» است و به حس لذت‌بخش و «سوزن سوزنی» در مغز اشاره دارد که برخی افراد در واکنش به تصاویر یا صداهای خاصی تجربه می‌کنند. افراد مختلف توصیف‌های گوناگونی هم از این حس دارند؛ اما طبق تجربه‌ای شخصی،‌ حس ASMR را می‌توان شبیه غنچه بزرگ گلی توصیف کرد که به‌آرامی در مغز باز می‌شود و گلبرگ‌های آن بافت‌های نرم مغز را قلقلک می‌دهند. گاهی این حس فقط در ناحیه مغز احساس می‌شود و گاهی تا شانه‌ها و ستون فقرات هم می‌رسد و احساس خوشایند آرامش‌بخشی به فرد دست می‌دهد. 

حس ASMR شبیه باز شدن غنچه گلی در مغز است

محرک‌های ASMR بسیارند و ممکن است برای هر فردی منحصر‌به‌فرد باشند؛ اما اغلب شامل فعالیت‌های آهسته، تکراری یا عادی مانند شانه کردن مو، تا کردن حوله، نجوا کردن یا با انگشت ضربه زدن به سطح می‌شوند. 

اگرچه ASMR اصطلاحی بسیار فنی به نظر می‌رسد، متأسفانه درباره علت وقوع آن تحقیقات زیادی انجام نشده و پایه علمی محکمی ندارد. این اصطلاح را اولین بار کاربری به نام جنیفر آلن در سال ۲۰۱۰ ابداع کرد و برای آن گروهی در فیسبوک به راه انداخت تا اطلاعات بیشتری در مورد این پدیده عجیب اما رایج جمع‌آوری کند. اصطلاح ASMR به‌سرعت مورد توجه و استفاده کاربران اینترنتی قرار گرفت، چون آن‌ها سرانجام کلمه‌‎ای برای اشاره به این حس خوشایند پیدا کرده بودند و می‌توانستند راحت‌تر درباره آن حرف بزنند.

حس ASMR چگونه است؟

حس asmr

افرادی که پدیده ASMR را تجربه کرده‌اند آن را به شکل احساس خوب سوزن سوزن شدن در پوست سر توصیف می‌کنند. این احساس لذت‌بخش از واکنش به صداها یا تصاویر خاصی ایجاد می‌شود که به آن‌ها محرک‌های ASMR می‌گویند. در همان حال که فرد به گوش دادن به یا تماشای ویدئویی حاوی محرک‌های ای اس ام آر مشغول است، احساس سوزن سوزن شدن و باز شدن غنچه گلی به‌آرامی در بدن او از سر و شانه‌ها تا ستون فقرات، کمر، بازوها و پاها پخش می‌شود.

حس ASMR اغلب آرامش‌بخش و بسیار خوشایند توصیف شده و از آنجایی که محرک‌های آن برای افرادی که این تجربه را نداشته‌اند، بسیار منحصر‌به‌فرد و گاهی عجیب به نظر می‌رسد، ممکن است درباره این پدیده تصورات نادرستی وجود داشته باشد. 

به گفته صاحب کانال یوتیوب Gentle Whispering با بیش از ۲ میلیون عضو که ویدئوهای ASMR منتشر می‌کند، واکنش افراد به محرک‌های ASMR ممکن است در روزهای مختلف و بسته به حالت روحی‌شان متفاوت باشد؛ مثلا یک روز نسبت به تماشای ویدئوهای نقش‌آفرینی واکنش نشان می‌دهند و روز دیگر نسبت به صدای خش‌خش ورق زدن کتاب. 

علاوه بر این، اگر بیش از حد در معرض یک محرک خاص قرار بگیرید، ممکن است بعد از مدتی حساسیت خود را نسبت به آن از دست بدهید. به همین خاطر تولیدکنندگان محتوای ASMR باید هر بار ایده جدیدی برای ساخت ویدئوهای خود در نظر بگیرند تا مخاطبان همچنان این حس قلقلک‌دهنده خوشایند را تجربه کنند. 

کارکرد ASMR چگونه است؟

کارکرد asmr

نحوه عملکرد ای اس ام آر (ASMR) از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخییا شاید بهتر است بگوییم اکثر مردم، اصلا آن را تجربه نمی‌کنند. از طرفی در مورد ASMR تحقیقات کافی انجام نشده و آنچه ما تاکنون از آن می‌دانیم،‌ بر اساس داستان‌هایی است که دیگران از تجربه‌های شخصی خود در اینترنت منتشر کرده‌اند. به همین خاطر هیچ کس به‌طور یقین نمی‌داند کارکرد ASMR چگونه است و اصلا چرا چنین پدیده‌ای وجود دارد و تجربه آن نیازمند داشتن چه ویژگی‌هایی است. 

افراد پدیده ASMR را از طریق محرک‌های مختلفی تجربه می‌کنند. برخی از تماشای ویدئوهایی که در آن‌ها شخصی در حال زمزمه است یا در حال انجام کارهای بی‌نهایت معمولی مانند پاشیدن آب از بطری، ضربه زدن به سطح با انگشت، هم زدن یک کاسه سوپ یا مچاله کردن کاغذ است، دچار حس لذت‌بخش ASMR می‌شوند؛ درحالی‌که برخی دیگر سراغ ویدئوهای نقش‌آفرینی با سناریوهای پیچیده‌تری می‌روند که در آن‌ها شخصی مثلا نقش آرایشگر یا پزشک را بازی می‌کند.

در کل به نظر می‌رسد تجربه ASMR چنان طیف وسیعی دارد و محرک‌های آن چنان از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند که تحقیق دقیق علمی در مورد آن دشوار است و نمی‌توان نحوه عملکرد آن را به‌طور مشخصی توصیف کرد. 

حساسیت به ASMR را از کجا می‌توان متوجه شد؟

اکثر مردم در دوران کودکی و قبل از ۱۰ سالگی متوجه می‌شوند که می‌توانند پدیده ASMR را تجربه کنند، اگرچه ممکن است اولین تجربه ASMR در بزرگسالی نیز رخ بدهد. اگرچه برخی از ویدئوهای ASMR میلیون‌ها بازدید دارند و طبق گزارش ahrefs، واژه «asmr» سومین جستجوی محبوب یوتیوب به شمار می‌رود، هنوز مشخص نیست این پدیده چقدر در دنیا همه‌گیر است.

اگر هنوز نمی‌دانید که قادر به تجربه ASMR هستید یا خیر، برای شروع می‌توانید ویدئویی را که در زیر آمده تماشا کنید که حاوی محرک‌هایی شنیداری است. این مدل محرک‌ها از محرک‌های نقش‌آفرینی یا توجه که تصویری است، رایج‌تر هستند و افراد بیشتری نسبت به آن‌ها واکنش نشان می‌دهند. اگر محرک خود را در این ویدئو پیدا نکردید، ناامید نشوید. برای تجربه ASMR محرک‌های بسیاری وجود دارد که با رایج‌ترین آن‌ها در ادامه آشنا خواهید شد. همچنین می‌توانید عبارت «asmr» را در یوتیوب جستجو و ویدئوهای مختلف را تماشا کنید تا سرانجام به محرک مختص خودتان برسید. 

تماشای ویدئو در یوتیوب

چندین یوتیوبر ASMR که خود را ASMRtist می‌نامند (ترکیبی از ASMR و Artist به معنی هنرمند) دارای کانال‌هایی با چند میلیون عضو و ویدئوهایی با چند میلیون بازدید هستند. به محض پیدا کردن محرکی که این حس خوشایند را در شما ایجاد می‌کند، می‌توانید ویدئوهای بیشتری در مورد آن تماشا کنید یا محرک‌های دیگر را هم امتحان کنید. افراد می‌توانند نسبت به چندین محرک حساس باشند.  

برای بهبود کیفیت تجربه ASMR بهتر است ویدئوها را در محیطی آرام و ساکت و با هدفون گوش بدهید.  

رایج‌ترین محرک‌های ASMR 

محرکهای asmr

یک گشت‌و‌گذار سریع در اینترنت شما را با دریایی از ویدئوهای مختلف ASMR روبه‌رو می‌کند که هر یک از آن‌ها بر پایه یک یا چند محرک خاص ساخته شده است. در این فهرست ۱۱ مورد از رایج‌ترین محرک‌های ASMR را معرفی می‌کنیم که با جستجوی عبارت انگلیسی آن‌ها در یوتیوب می‌توانید ویدئوهای مربوط به آن را تماشا کنید:‌

نجوا کردن (whispering)

بدون شک رایج‌ترین محرک ASMR شنیدن زمزمه و نجوا است و در اکثر ویدئوهای ASMR حضور دارد. برخی از سازندگان این ویدئوها به جای زمزمه کردن به‌صورت خیلی ملایم صحبت می‌کنند؛ اما در کل صدای ملایم تقریبا برای اکثر افرادی که می‌توانند پدیده ASMR را تجربه کنند، این حس قلقلک‌کننده را ایجاد می‌کند. اگر می‌خواهید محرک خود را پیدا کنید، از ویدئوهایی که در آن با صدای آرام چیزی را زمزمه می‌کنند، شروع کنید. 

ضربه زدن (tapping)

این محرک شامل صدای ضربه به سطح با ناخن‌های بلند یا سر انگشتان برای ایجاد صدای لطیف‌تر است. بسیاری از سازندگان ویدیو در انتخاب نوع سطحی که به آن ضربه می‌زدند، بسیار خلاقانه عمل می‌کنند تا صدای ایجاد شده متفاوت شود. 

لمس فیزیکی (physical touch)

شاید شما جزو آن دسته افرادی هستید که مثلا وقتی برای کوتاه کردن مو به آرایشگاه می‌روید و ماشین سر روی موهایتان حرکت می‌کند یا شانه لای موهایتان کشیده می‌شود، احساس خوشایند ASMR به شما دست می‌دهد. حتی می‌توانید از ماساژور سر استفاده کنید و ببینید آیا شما نیز نسبت به محرک‌های لمسی حساس هستید یا خیر. جالب است بدانید برخی از افراد حتی از تماشای ویدئوهایی که در آن فردی در حال شانه کردن موهایش است نیز ASMR را تجربه می‌کنند.

توجه کردن (personal attention)

محرک توجه شاید یکی از عجیب‌ترین اما در عین حال رایج‌ترین محرک‌های ASMR باشد. محرک توجه تا حدی با لمس فیزیکی هم‌پوشانی دارد؛ اما مقوله‌ای کاملا جدا در نظر گرفته می‌شود. گاهی همین که نگاه کسی به شما معطوف باشد و هنگام گوش دادن به حرف‌هایتان تمام توجهش را به شما بدهد، کافی است تا حس ASMR را تجربه کنید. 

ورق زدن (page turning)

برخی از ویدئوهای ASMR فردی را در حال کتاب خواندن نشان می‌دهد و تمرکز ویدئو بر صدایی است که هنگام ورق زدن کتاب ایجاد می‌شود. مطالعه برای بسیاری از افراد فعالیت آرامش‌بخشی است و گاهی تماشا کردن کسی که دارد کتاب می‌خواند و گوش دادن به صدای خش‌خش کاغذ هنگام ورق زدن می‌تواند حس ASMR را ایجاد کند. 

حرکات دست (hand movements)

ویدئوهای محرک‌های تصویری اغلب فردی را نشان می‌دهد که دست‌های خود یا چراغ قوه‌ای روشن را جلوی دوربین تکان می‌دهد. این محرک‌ها نسبت به محرک‌های شنیداری از محبوبیت کمتری برخوردار هستند؛ اما به این دلیل در این فهرست قرار گرفته‌اند که از محرک‌های دیگر بسیار متفاوت هستند. بسیاری از افراد می‌توانند محرک مختص خود را در این فهرست پیدا کنند؛ اما اگر شما تمام آن‌ها را امتحان کرده و هنوز به نتیجه نرسیده‌اید، می‌توانید سراغ محرک‌های تصویری بروید. 

یکی از محبوب‌ترین ویدئوهای محرک تصویری، Zen Garden است و تماشای آن می‌تواند حتی برای افرادی که به این محرک واکنش نشان نمی‌دهند، آرامش‌بخش باشد. 

نقش‌آفرینی (Roleplay)

در بسیاری از ویدئوهای ASMR افرادی را می‌بینید که در حال اجرای سناریوهای مختلفی از جمله ویزیت دکتر، کوتاه کردن مو یا حتی فرار از دست زامبی‌ها هستند. این ویدئوها می‌توانند تجربه شخصی‌تر و جذاب‌تری را برای افزایش حس ASMR ایجاد کنند. 

خوردن (Eating)

اگرچه بسیاری از افراد از تماشای غذا خوردن دیگران منزجر می‌شوند، برخی دیگر حس ASMR را تجربه می‌کنند. شاید برایتان عجیب باشد اما صداهای مربوط به خوردن مثل جویدن و هورت کشیدن یا حتی صداهای مربوط به آشپزی کردن گاهی محرک‌های ASMR هستند.

تمرکز کردن (Concentration)

تماشای کسی که تمام حواسش را معطوف به انجام کاری کرده، برای برخی از بیننده‌ها می‌تواند محرک ASMR باشد. یک مثال معروف برنامه «لذت نقاشی» است که در آن باب راس هنگام نقاشی منظره‌های زیبا تمام حواسش را به نقاشی داده و در کنارش، با لحن آرامی با بینندگان صحبت می‌کند. 

ماساژ (Massage)

ماساژ بهترین فعالیت برای آرام کردن اعصاب است. حتی اگر نمی‌توانید آن را به‌صورت فیزیکی تجربه کنید، تماشا کردن ویدئوهای ماساژ می‌تواند در کنار محرک توجه، لمس فیزیکی و صدای آرام، حس ASMR را در شما ایجاد کند. بهترین ماساژ هم برای تجربه ASMR ماساژ صورت است.

مچاله کردن یا فشردن (Crinkling/Squishing)

در بعضی ویدئوهای ASMR افرادی را می‌بینیم که در حال مچاله کردن کاغذ، بسته‌بندی‌های پلاستیکی، فویل یا نایلون‌های حبابدار هستند. در بین این موارد، شن جادویی چسبان و تیله‌های پر شده از آب هم از محبوبیت زیادی برخوردار هستند. اگرچه برخی از این موارد به عنوان اسباب‌بازی کودکان در نظر گرفته می‌شوند، افراد در تمامی سن‌ها به همان اندازه از بازی کردن با آن‌ها لذت می‌برند.

پدیده ASMR چگونه کشف شد؟

داستان asmr

داستان کشف پدیده ASMR می‌‎توانست داستان هر کدام از ما باشد؛ اما قرعه به نام دختری به اسم جنیفر آلن افتاد که درباره این حس عجیب و خوشایندی که گاهی در پوست سرش احساس می‌کرد، بسیار کنجکاو بود. برای جنیفر این حس مانند موج گرمی بود که از پوست سرش شروع می‌شد، در طول ستون فقراتش حرکت می‌کرد و حسی شبیه قدردانی و کامل بودن به جا می‌گذاشت. جنیفر عاشق این حس بود؛ اما نمی‌دانست علت آن چیست. او نُه سال تمام در اینترنت به دنبال جواب بود تا اینکه در سال ۲۰۰۹ بالاخره جستجوی او به وب‌سایت SteadyHealth رسید که کاربری در پستی با عنوان «حس عجیبی که خوشایند است»‌ از تجربه‌ای مشابه صحبت کرده بود و از کاربران دیگر خواسته بود دلیل آن را توضیح دهند. 

اگرچه هیچ کس توضیحی برای آن نداشت، بسیاری آن را شبیه «جرقه‌ای نقره‌ای» در سر یا حس مورمور شدن در پوست سر که به‌صورت موج‌هایی بالا و پایین می‌شوند،‌ توصیف کرده بودند. بسیاری هم‌عقیده بودند که این حس بسیار خوشایند است. محرک‌های آن هم از تماشای فردی که مشغول پر کردن فرمی بود تا گوش دادن به صدای نجوا یا حتی تماشای باب راس در حال نقاشی منظره در تلویزیون متغیر بود.  

به مرور زمان بحث در این فروم بالا گرفت و افراد بیشتری تجربه‌های شخصی خود از این حس خوشایند را به اشتراک گذاشتند. ویدئوهایی هم که تماشا می‌کردند نوعی نرمی و لطافت خاصی در بر داشت که توصیف آن دشوار بود. برخی خواستار تشکیل گروه پژوهشی بودند تا بتوانند بهتر این حس را درک کنند. برخی هم نسبت به پیامدهای اجتماعی آن نگران بودند. نکند این نوعی بیماری باشد؟ به هر حال، لذت به‌ندرت بدون پیامد است. 

آلن در این بحث‌ها بسیار فعال بود و تصمیم گرفت خود قدم اول را برای تحقیق درباره این موضوع بردارد. او به این نتیجه رسید که تا زمانی که این حس سوزن سوزنی اسم علمی نداشته باشد، توجه هیچ انجمن علمی را به خود جلب نخواهد کرد. 

سرانجام در سال ۲۰۱۰، نام «Autonomous Sensory Meridian Response» (واکنش درونی اوج حسی) با مخفف ASMR را برای آن انتخاب کرد. «Autonomous» چون حسی با منشأ درونی بود؛ «Sensory» که خب بدیهی است، چون نوعی حس است؛ «Meridian» به معنی اوج و همچنین اشاره به مسیرهایی که در اعتقاد طب سنتی چینی، انرژی زندگی در آن‌ها جریان دارد؛ و «Response» برای نشان دادن این نکته که این حالت دائمی نیست و در اثر واکنش به مجموعه‌ای از محرک‌ها از جمله نجوا کردن، آدامس جویدن و ضربه زدن با انگشت ایجاد می‌شود. 

آلن عنوان ASMR را در وب‌سایت SteadyHealth  به بحث گذاشت و اعلام کرد گروه ASMR را در فیسبوک به راه انداخته است. کاربران به این گروه هجوم بردند و به‌زودی از گوشه و کنار دنیا عضو این گروه شدند. در این گروه فیسبوک کاربران ویدئوهای ASMR به اشتراک می‌گذاشتند که اغلب شامل زن‌های ناشناسی بود که با صدای بسیار آرام صحبت می‌کردند. یکی از اولین ویدئوهای این‌چنینی Whisper 1 - hello نام داشت که در آن زنی با صدای بسیار کم چیزی را زمزمه می‌کرد. این ویدئو در سال ۲۰۰۹ در یوتیوب پست شده بود؛ اما چون عنوان ضعیفی داشت، نتوانست در الگوریتم‌های یوتیوب خود را بالا بکشد. البته حالا به لطف عنوان ASMR می‌توان این مدل ویدئوها را به‌راحتی در یوتیوب پیدا کرد. 

آن موقع که آلن تازه وب‌سایت SteadyHealth را پیدا کرده بود، تنها ۱۲ کانال زمزمه در یوتیوب وجود داشت. سه سال بعد، این رقم سه برابر شد. سپس صفحه ویکی‌پدیا ASMR ایجاد شد و این ژانر ویدئو را محبوب‌تر از پیش کرد. تا سال ۲۰۱۵، دیگر نیازی به گروه ASMR نبود، چون اینترنت حالا پر از محتوای مربوط به این پدیده بود. آن روزی که آلن دنبال نام‌گذاری این حس عجیب بود، نمی‌توانست روزی را پیش‌بینی کند که اسم انتخابی او منجر به ایجاد شکل جدیدی از سرگرمی یا حتی چیزی فراتر از سرگرمی شود. 

پایه علمی پدیده ASMR

تحقیقات ASmr

ASMR شاید اصطلاحی علمی به نظر برسد؛ اما ابداع‌کننده آن هیچ پیش‌زمینه علمی نداشته و آن را صرفا بر اساس تجربه شخصی خود و صدها کاربر دیگر توصیف کرده است. اگرچه این اصطلاح در سال ۲۰۱۰ ایجاد شد،‌ محققان تازه شروع به بررسی این پدیده کرده‌اند و در این زمینه هنوز مطالعات کافی انجام نشده است. اما آن تعداد اندک مطالعه‌ای که صورت گرفته همه بر این باور هستند که علت تجربه پدیده ASMR احتمالا به نوع ساختار مغز انسان مربوط می‌شود. 

یکی از اولین مطالعات بررسی شده در زمینه ASMR که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، به هم‌پوشانی این پدیده با حس‌آمیزی اشاره کرده است. حس‌آمیزی (synesthesia) نوعی حالت عصبی است که در آن چندین حس مختلف هم‌زمان تحریک می‌شوند و این حالت برای همه پیش نمی‌آید؛ مثلا فردی که حس‌آمیزی را تجربه می‌کند ممکن است بگوید می‌تواند رنگ‌ها را بشنود یا صداها را مزه کند؛ مثلا فردی نابینا هنگام شنیدن صدای ترومپت رنگ قرمزی در جلوی چشمانش تجربه می‌کند. طبق مطالعه‌ای، تنها ۲ تا ۴ درصد جمعیت پدیده حس‌آمیزی را تجربه کرده‌اند، درحالی‌که ۶ درصد افرادی که ASMR را تجربه کرده‌اند، دچار حس‌آمیزی نیز شده‌اند. 

در مطالعه دیگر، محققان با انجام اسکن ام‌آر‌آی روی شرکت‌کنندگان سعی کردند ببینند آیا این فرایند ترکیب تجربیات حسی ممکن است در مغز نشأت بگیرد. محققان وقتی شرکت‌کنندگان با تجربه ASMR را با گروه کنترل مقایسه کردند، متوجه شدند آن‌هایی که ASMR را تجربه کرده‌اند در بخش‌هایی از مغز خود پیوندهای بیشتر و در بخش‌هایی، به‌خصوص بین لوب پیشانی و نواحی حسی، پیوندهای کمتری دارند. این کاهش پیوند ممکن است باعث آسان‌تر شدن تجربه ارتباطات حسی-عاطفی هنگام مواجهه با محرک‌های ASMR شود.

استیون نوولا، متخصص مغز و اعصاب بالینی در دانشکده پزشکی دانشگاه ییل، ​​در مقاله‌ای در که در سال ۲۰۱۲ در وبلاگ NeuroLogica منتشر کرده بود، مبنای علمی محتملی را برای این تجربه پیشنهاد کرده است:

شاید ASMR نوعی تشنج باشد. تشنج گاهی اوقات می‌تواند لذت‌بخش باشد و در واکنش به محرک‌های مختلفی ایجاد می‌شود. یا شاید ASMR فقط راهی برای فعال کردن واکنش لذت است. مغز مهره‌داران اساسا برای تجربه لذت و درد یا همان بازخورد رفتاری مثبت و منفی، ساخته شده است. ما برای انجام کارها و تجربه چیزهایی که احتمال زنده ماندن ما را افزایش می‌دهند، احساس لذت‌بخشی دریافت می‌کنیم و در مقابل برای اجتناب از رفتارهای مضر و دریافت هشدار نسبت به خطر و آسیب،‌ درد یا حس منفی تجربه می‌کنیم. در طول دوره تکامل، مجموعه پیچیده‌ای از بازخوردهای پاداش و انزجار در ما انسان‌ها ایجاد شده است.حالا به این موضوع تنوع عصبی را نیز اضافه کنید؛‌ این نکته که مغز همه ما انسان‌ها کلون یا کپی یکدیگر نیست، بلکه از هر نظر ممکن است از همدیگر متفاوت باشد. ما طیف وسیعی از چیزهای لذت‌بخش و منزجرکننده را تجربه می‌کنیم و حتی افراد و خرده‌فرهنگ‌هایی وجود دارند که چیزهایی که از نظر آن‌ها لذت‌بخش است با آنچه عموم مردم فکر می‌کنند، متفاوت است. 

مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۵ اینطور نتیجه گرفت که برخی از محرک‌های رایج ASMR از جمله نجوا کردن، حرکات آهسته و صدای خش‌خش می‌توانند حالت روحی افراد را بهبود بخشند و حتی علائم درد را تسکین دهند. 

اولین مطالعه رسمی ASMR که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، اینطور نتیجه‌گیری کرد که محرک‌های این پدیده در چهار دسته‌بندی کلی قرار می‌گیرند:

نجوا و زمزمه (۷۵ درصد)، توجه به مخاطب (۶۹ درصد)، صداهای ترد و خش‌دار (۶۴ درصد) و حرکات آرام و آهسته (۵۳ درصد).

نوع محرک

 

درصد شرکت‌کنندگان که به آن واکنش نشان دادند

نجوا کردن

۷۵ درصد

توجه به مخاطب

 ۶۹ درصد

صداهای خش‌دار (فویل، ضربه با ناخن…)

۶۴ درصد 

حرکات آهسته

۵۳ درصد

حرکات تکراری

۳۶ درصد 

تماشای لبخند

۱۳ درصد 

صدای هواپیما

۳ درصد

صدای جاروبرقی

۲ درصد 

صدای خنده

۲ درصد 

با تمام این‌ها، پایه علمی پدیده ASMR هنوز به اندازه کافی قوی نیست و بسیاری از جوانب آن مبهم است.

ویژگی‌های شخصیتی افرادی که ASMR را تجربه می‌کنند

محققان در تلاش‌اند تفاوت‌های شخصیتی افرادی که ASMR را تجربه می‌کنند، با آن‌هایی که توانایی تجربه این پدیده را ندارند، پیدا کنند. به‌طور کلی، نتایج مطالعات نشان می‌دهد افرادی که ASMR را تجربه می‌کنند، تمایل بیشتری به سمت تجربیات مجذوب‌کننده و غرقه شدن در انجام کاری را دارند. 

این افراد از امتیاز بالایی در ویژگی شخصیتی «تمایل به تجربه کردن»‌ برخوردار هستند که نشان‌دهنده قوه تخیل، کنجکاوی فکری و علاقه به هنر و زیبایی است. این افراد همچنین احساس همدلی و شفقت بیشتری را تجربه می‌کنند و بیشتر از دیگران قادرند خود را در تخیل و داستان‌سرایی غرق کنند. 

ساخت ویدئوهای ASMR

ساخت ویدیو asmr

برای برخی از تولید‌کنندگان محتوا، ویدئوهای ASMR راهی برای نشان دادن خلاقیت‌های هنری‌شان است. در واقع این افراد خود را ASMRtist به معنی هنرمندان ASMR می‌نامند. یکی از اهداف بزرگ این افراد پیدا کردن محرک‌های جدید است تا بتوانند محتوای جدید تولید کنند و به محض اینکه این محرک جدید پیدا می‌شود، ناگهان بسیاری از ASMRtist-ها شروع به ساختن ویدئو با آن مضمون می‌کنند. 

ساخت این ویدئوها می‌تواند بسیار زمان‌بر باشد؛ مثلا ماریا، صاحب کانال Gentle Whispering، می‌گوید برای ساخت ویدئو باید حساب همه چیز را داشته باشد؛‌ اینکه چه بپوشد، از چه وسایلی استفاده کند، وسایل را در چه فاصله‌ای از میکروفن و دوربین قرار بدهد و حتی تصویر پس‌زمینه چه باشد. بعد از این مراحل باید صداها و زاویه‌های مختلف را طی چند روز آزمایش کند تا سرانجام ویدئویی چهار تا پنج ساعته ضبط کند. در هر مرحله باید حواسش باشد تا حس و حال ویدئو به قدری بی‌عیب‎‌و‌نقص باشد تا حس آرامش و ASMR بیشتری به مخاطب منتقل شود.

دلیل محبوبیت ویدئوهای ASMR

محبوبیت asmr

شما چه عضوی از جامعه ASMR باشید چه تا به حال این حس را تجربه نکرده باشید، شاید برایتان سؤال باشد دلیل توجه میلیون‌ها کاربر به ویدئویی که در آن کسی در حال نجوا کردن است، چیست؛ مثلا یکی از صفحات اینستاگرام ایرانی که خود را ASMRtist می‌داند، پر از ویدئوهای غذا خوردن مردی است که حتی تیستر هم نیست و صرفا جلوی دوربین حجم زیادی غذا می‌خورد و بسیاری از کاربران به آن واکنش مثبت نشان می‌دهند. 

شاید بخشی از این توجه در مهم‌ترین قدرت اینترنت نهفته است و آن قابلیتش در کنار هم آوردن افراد و آگاه‌سازی عمومی نسبت به تجربیاتی است که پیش از این شخصی و پنهان بودند. 

استیون نوولا از دانشگاه ییل این پدیده را در پستی در سال ۲۰۱۲ اینطور توضیح داده بود:‌

ارتباطات انسانی تا حدی افزایش یافته است که افرادی که از نظر خود تجربیات شخصی منحصربه‌فردی دارند، می‌توانند یکدیگر را پیدا کنند و در نهایت این پدیده را به آگاهی عموم رسانده و برای آن نام و ردپای اینترنتی قائل شوند. البته چنین پدیده‌هایی همیشه واقعی نیستند؛ گاهی اوقات یک الگوی واقعی در اینترنت ظاهر می‌شود، گاهی هم الگوهای توهمی یا اشتباه که شبیه معادل فرهنگی پدیده روانشناختی پاریدولیا (مثل دیدن چهره در ابرها) هستند.

به‌راحتی می‌توان تصور کرد که پیش از اینترنت، میلیون‌ها نفر که حالت ASMR را تجربه کرده بودند، نمی‌دانستند چه اتفاقی دارد می‌افتد و فکر می‌کردند که عجیب و غریب هستند و سعی می‌کردند آن را از خانواده پنهان کنند. تنها به کمک اینترنت است که افراد می‌توانند همدیگر را پیدا کنند و ناگهان متوجه شوند که در این تجربه عجیب تنها نیستند. 

نتایج اولین مطالعه رسمی ASMR در سال ۲۰۱۵ نشان داد ۹۸ درصد شرکت‌کنندگان برای تجربه حس آرامش و ۸۲ درصد هم برای بهتر خوابیدن ویدئوهای ASMR تماشا می‌کنند. این مطالعه همچنین مطرح کرد ASMR مانند مدیتیشن و ذهن‌آگاهی می‌تواند حال روحی را بهبود بخشیده، درد را تسکین بدهد و حتی به‌طور موقت حس افسردگی را از بین ببرد.

آینده ASMR 

آینده Asmr

از آنجایی که تمام افراد دنیا قادر به تجربه ASMR نیستند یا کلا نسبت به آن بی‌اطلاع هستند، این حوزه به احتمال زیاد تنها در گوشه کوچکی از اینترنت به زندگی هیجان‌انگیز خود ادامه بدهد. 

در عین حال برخی پیشرفت‌های تکنولوژی می‌توانند از ASMR به طرز چشمگیری بهره ببرند. برای مثال حوزه واقعیت مجازی می‌تواند برای مخاطبان ASMR بسیار هیجان‌انگیز باشد، چون حس به‌مراتب قوی‌تری از غرق شدن در این تجربه را ارائه می‌دهد. 

صاحب کانال یوتیوب Gentle Whispering در این رابطه به Vox گفت:

ویدئوهای ما را آتش‌نشان‌ها، سربازها، خلبان‌ها، وکیل‌ها، مادرانی که به‌تنهایی از فرزند خود مراقبت می‌کنند و حتی نوجوان‌هایی که به خودکشی فکر می‌کنند، تماشا کرده‌اند و به ما گفته‌اند که دید و حس و حالشان با تماشای این ویدئوها برای چند دقیقه عوض شد. 

حوزه پژوهشی ASMR بسیار کوچک است و تا به امروز کمتر از ۲۰ مقاله درباره آن منتشر شده است. قرار بود اوایل سال ۲۰۲۱ شبکه پژوهشی جهانی در مورد ASMR ایجاد شود؛ اما نتوانست گرنت لازم را دریافت کند و درنهایت مجبور شد به سرمایه‌گذاری جمعی (crowdfunding) روی بیاورد.

اگرچه ASMR از بُعد علمی در مرحله اولیه است؛ اما پشت آن صنعتی چند میلیارد دلاری نهفته است. ASMR سومین جستجوی محبوب دنیا در یوتیوب است که از بیش از ۱۳ میلیون ویدئو برای ایجاد این حس میزبانی می‌کند. ۲۵ سازنده مطرح این ویدئوها در یوتیوب به‌طور متوسط در سال ۱٫۲ میلیون دلار درآمد کسب می‌کنند. در دسامبر ۲۰۱۹، ده ASMRist مطرح یوتیوب با مجموع ۴٬۴۵۰ ویدئو، ۵٫۷ میلیون بازدید و بیش از ۲۴ میلیون عضو به دست آوردند. پیش‌بینی می‌شود این روند تا مدت‌ها به همین شکل ادامه داشته باشد.  

نگاهی گذرا به نظرات نوشته‌شده زیر ویدئوهای ASMR در یوتیوب کافی است تا شما را متقاعد کند ASMR واقعا به بهبود حال روحی افراد، درمان بی‌خوابی و مقابله با حس تنهایی کمک می‌کند؛ حتی اگر محققان در این زمینه کوتاهی کرده‌اند و هنوز نتایج دقیق‌تر و علمی‌تری در این زمینه ارائه نداده‌اند.

اما نتایج اولیه مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ نشان داد ضربان قلب افرادی که ASMR را تجربه می‌کنند،‌با کاهش چشمگیری روبه‌رو می‌شود. این کاهش ضربان قلب و سطح استرس افراد با آنچه هنگام ذهن‌آگاهی و موسیقی‌درمانی تجربه می‌شود، قابل مقایسه است. اما اینکه آیا ASMR می‌تواند یا باید به عنوان روشی درمانی به کار برود، هنوز معلوم نیست و نیازمند تحقیقات بیشتری است. 

البته کمبود مطالعات پژوهشی نظام سرمایه‌داری را از دنبال کردن این حوزه ناامید نکرده است. شرکت شکلات‌سازی Mars اولین ویدئوی تبلیغاتی الهام‌گرفته از ASMR را در سال ۲۰۱۵ منتشر کرد که در آن به صدای مچاله کردن بسته‌بندی شکلات تمرکز شده بود؛ سال بعد، پپسی و KFC هم ویدئوهای تبلیغاتی متمرکز بر ASMR خود را ساختند. برندهای مختلفی نظیر مک‌دونالد، گوچی، اپل و ایکه‌آ هم در تبلیغات و شبکه‌های اجتماعی از محرک‌های ASMR استفاده کرده‌اند. 

ASMR حوزه به‌شدت محبوبی است و با گذر زمان بر محبوبیت آن افزوده می‌شود. با این حال تحقیقات در این زمینه بسیار کم بوده و هنوز خیلی از جوانب این پدیده برای ما نامشخص است. مطالعات آینده می‌توانند بر اینکه آیا همه افراد پتانسیل تجربه ASMR را دارندیا اینکه آیا می‌شود از آن به عنوان روش درمانی استفاده کرد یا خیر، متمرکز باشند. شاید روزی نتایج تحقیقی نشان داد چرا فقط برخی از افراد می‌توانند این حس خوشایند و عجیب را تجربه کنند. 

آیا شما کاربر زومیت تا به حال حس ASMR را تجربه کرده‌اید؟ اگر اینطور است، محرک‌های شما چه مواردی بوده‌اند؟

سوالات متداول زومیت

  • ASMR چیست؟

    ASMR (ای اس ام آر) مخفف «Autonomous Sensory Meridian Response» به معنی «واکنش درونی اوج حسی» است و به حس لذت‌بخش و «سوزن سوزنی» در مغز اشاره دارد که برخی افراد در واکنش به تصاویر یا صداهای خاصی تجربه می‌کنند. برای تجربه چنین حسی، کافی است واژه ASMR را در یوتیوب سرچ کنید!

  • چه عواملی محرک ASMR به حساب می‌آیند؟

    از رایج‌ ترین محرک‌ های ای اس ام ار می‌توان به نجوا کردن، ضربه زدن، ورق زدن، حرکات دست و ... اشاره کرد.

داغ‌ترین مطالب روز

نظرات

تبلیغات