کشف نشانههایی از ایمنی ماندگار دربرابر کووید ۱۹
برای سیستم ایمنی بدن همهی اجرام به یک اندازه بهیاد ماندنی نیستند. اما بهنظر میرسد سلولهای بدن ما بهطور جدی درحال بررسی ویروس کرونا باشند. دانشمندانی که درحال بررسی پاسخهای ایمنی دربرابر ویروس بودهاند، حتی در افرادی که علائم خفیف کووید ۱۹ را نشان میدهند، نشانههای امیدوارکنندهای از مصونیت قوی و ماندگار را میبینند. بهنظر میرسد آنتیبادیهای مبارزهگر و نیز سلولهای B و سلولهای T که قادر به شناسایی ویروس هستند، تا ماهها پس از برطرف شدن عفونت ماندگار باشند.
اگرچه پژوهشگران نمیتوانند پیشبینی کنند که این پاسخهای ایمنی تا چه مدت ماندگار خواهند بود، بسیاری از متخصصان، دادههای جدید را بهعنوان نشانهای از اینکه کوشاترین سلولهای بدن وظیفهی خود را انجام میدهند و درصورت مواجههی مجدد، شانس خوبی برای دفع سریع و قدرتمند ویروس کرونا خواهند داشت، درنظر میگیرند.
دکتر ماریون پپر، ایمونولوژیست دانشگاه واشنگتن گفت محافظت دربرابر عفونت مجدد را نمیتوان تا زمانیکه اثبات نشود که بیشتر افرادی که برای بار دوم درمعرض ویروس قرار میگیرند، واقعا قادر به خنثی کردن آن هستند، کاملا تأیید کرد. اما این یافتهها میتواند به پایان دادن به نگرانیهای اخیر درمورد توانایی ویروس در فریب دادن سیستم ایمنی به حالت فراموشی و مستعد کردن افراد به عفونتهای مجدد کمک کند. پژوهشگران هنوز شواهد آشکاری درمورد رخداد عفونتهای مجدد ویروس کرونا در دست ندارند.
در مباحث پیرامون پاسخهای ایمنی دربرابر ویروس کرونا، بیشتر گفتگوها روی آنتیبادیها تمرکز داشته است که پروتئینهای Y شکلی هستند که میتوانند روی سطوح پاتوژنها چسبیده و مانع از این شوند که سلولها را آلوده کنند. اما آنتیبادیها تنها بخشی از گردان سربازان پیچیده و هماهنگ سیستم ایمنی هستند که هرکدام روش منحصربهفردی برای حمله دارند. برای مثال، ویروسهایی که قبلا به سلولها حمله کردهاند، از آنتیبادیها پنهان شده اما دربرابر سلولهای T کشنده که سلولهای عفونی را وادار به تخریب خود میکنند، آسیبپذیر هستند.
مجموعهی دیگری از سلولهای T که سلولهای کمککننده خوانده میشوند، میتوانند سلولهای B را وادار کنند تا به دستگاههای تولید آنتیبادی تبدیل شوند (بخش دیگری از سیستم ایمنی نیز وجود دارد که پاتوژنها را طی چند دقیقه پس از ورود مورد هجوم قرار میدهد و سیگنالهایی بهنام سیتوکینها را ارسال میکند تا نیروها را از قسمتهای دیگر بدن بسیج کند. برخی شواهد نشان میدهند موارد شدید کووید ۱۹ ممکن است از انحراف این فرایند ناشی شود).
آنتیبادیها همچنین یک تاریخ انقضا دارند: بهعلت اینکه آنها پروتئینهای بیجان بوده و سلول زنده نیستند، نمیتوانند خود را دوباره جایگزین کنند و بنابراین طی چند هفته یا چند ماه پس از تولید از بین میروند. اندکی پس از اینکه ویروسی به موانع بدن رخنه میکند، دستههایی از آنتیبادیها ظاهر میشوند و با از بین رفتن تهدید، ناپدید میشوند. بیشتر سلولهای B که این آنتیبادیهای اولیه را تولید میکنند نیز از بین میروند. اما حتی اگر بدن دیگر تحت محاصره عامل بیماریزا نباشد، گروهی از سلولهای B دارای عمر طولانی را حفظ میکند که میتوانند درصورت نیاز، آنتیبادیهای مبارزهگر با ویروس را به میزان زیادی تولید کنند. برخی از آنها در جریان خون به گشتزنی میپردازند و منتظر فعالیت دوباره هستند؛ برخی دیگر به درون مغز استخوان عقبنشینی کرده و مقادیر کمی آنتیبادی را تولید میکنند که تا سالها و گاهی دهها پس از پایان یک عفونت، قابل تشخیص هستند.
چندین مطالعه ازجمله مطالعاتی که تحت سرپرستی دکتر دیپتا باتچاریا و دکتر پپر انجام شده است، نشان دادهاند که آنتیبادیها قادر به تخریب ویروسهای کرونایی هستند که ماهها پس از بهبودی از کووید ۱۹ در سطوح پایینی در جریان خون افراد ماندهاند. دکتر پپر گفت دیدن آنتیبادیها تا این زمان طولانی پس از عفونت علامت قدرتمندی است که نشان میدهد سلولهای B هنوز درحال آزاد شدن از مغز استخوان هستند
مطالعات متعددی همچنین موفق شدهاند سلولهای T حملهکننده به ویروس کرونا را از خون افراد بهبود یافته، مدتها پس از برطرف شدن علائم جدا کنند. این سلولهای T هنگامی که در آزمایشگاه با قطعاتی از ویروس کرونا برانگیخته میشدند، سیگنالهای مبارزه با ویروس را آزاد کرده و خود را به شکل گروههای آماده برای مقابله با دشمنی آشنا جمع میکردند.
برخی پژوهشگران دراینباره نگران بودهاند که عفونتهایی که آسیب کمتری به بدن وارد میکنند، برای سلولهای سختکوش سیستم ایمنی که ممکن است ترجیح دهند منابع خود را صرف حملات جدیتر کنند، به یادماندنی نباشند. در بعضی موارد، بدن میتواند چنان با سرعت ویروسها را از بین ببرد که قادر به فهرست کردن آنها نباشد. اما دکتر سمیتا آیر، ایمونولوژیست دانشگاه کالیفرنیا گفت: «مطالعات ما نشان میدهد چنین چیزی درست نیست. شما میتوانید بدون دچار شدن به پیامدهای عفونت از ایمنی ماندگاری برخوردار شوید.»
البته چیزی که در افراد مبتلا به موارد خفیف کووید ۱۹ مشاهده شده است، ممکن است درمورد بیماران بستریشده که بدنشان درحال تلاش برای تدارک پاسخ ایمنی متوازنی دربرابر ویروس بوده یا کسانی که دچار عفونت شده ولی هیچ نشانهای در آنها بروز نمیکند، درست نباشد. پژوهشگران در سراسر جهان درحال بررسی طیف کامل پاسخها هستند.
مجموعه مطالعات جدید همچنین میتوانند ترس درمورد چگونگی و زمان پایان دنیاگیری را کاهش دهند. اخیرا دستورالعمل بهروزرسانی شده مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری به اشتباه توسط چندین گزارش خبری به این صورت تفسیر شده بود که ایمنی دربرابر ویروس کرونا چندان ماندگار نیست. کارشناسان سریعا پاسخ داده و به شواهد زیادی اشاره کردند که نشان میدهد افرادی که قبلا دچار ویروس شدهاند، حداقل برای سه ماه تا حدودی دربرابر ابتلا به عفونت مجدد محافظت میشوند. دکتر یون هیونگلی، ایمونولوژیست دانشگاه اموری گفت: «دادههای جدید نشان میدهد که شما دربرابر ویروس مصونیت خوبی حاصل میکنید.»
برخی از بیماریها نظیر آنفولانزا میتوانند بهطور مکرر جوامع را گرفتار کنند. اما این امر حداقل تاحدودی ناشیاز سرعت بالای جهش ویروسهای آنفولانزا است که میتوانند سریعا پاتوژن را برای سیستم ایمنی غیرقابل تشخیص کنند. درمقابل، سرعت جهش و ایجاد تغییرات ظاهری در ویروسهای کرونا تا این اندازه نیست.
هنوز ناشناختههای زیادی وجود دارد. پژوهش روی حیوانات میتواند به پر کردن برخی شکافها کمک کند. مطالعات کوچک نشان دادهاند که بهنظر میرسد یک بار دچار شدن به عفونت ویروس کرونا از میمونهای رزوس دربرابر عفونت مجدد محافظت میکند. اما بهگفتهی دکتر پپر، پیگیری پاسخهای طولانیمدت انسانی زمان میبرد. حافظهی ایمنی خوب نیاز به مولکولهای فراوان، مؤثر و ماندگار دارد و دانشمندان هنوز نمیتوانند با اطمینان بگویند این سه شرط وجود دارد.
نظرات