آیا بستن مالیات بر نوشیدنیهای حاوی قند روی رفتار مصرفکننده تاثیر دارد؟
نوشابههای حاوی قند، بسیار شیرین و خالی از مواد مغذی هستند و بهطور فزاینده مشمول مالیات قرار میگیرند. بیش از ۳۵ کشور جهان و ۷ شهر در کشور آمریکا (با شروع در برکلی کالیفرنیا در سال ۲۰۱۵) اکنون برای نوشابههای گازدار حاوی قند و دیگر نوشیدنیهای شیرینشده با قند مالیات تعیین میکنند و چندین منطقهی دیگر نیز درحال تصویب چنین قوانینی هستند.
سازمانها و پژوهشگران حوزهی سلامت عمومی مانند انجمن قلب و آکادمی اطفال آمریکا، این مالیاتها را سادهترین روش در مبارزه با چاقی و مشکلات سلامتی همراه با آن مانند دیابت میبینند. در کشور آمریکا، حدود ۴۰ درصد از افراد بزرگسال چاق هستند که طبق اعلام مراکز پیشگیری و کنترل بیماریها، هرساله ۱۴۷ میلیارد دلار به هزینههای مراقبتهای بهداشتی کشور اضافه میکنند.
مشکل چاقی، پیچیده است اما مصرف گستردهی غذاهای پر از قندهای افزودنی که میزان مصرف کالری فرد را افزایش میدهند ولی مواد مغذی دیگری به رژیم غذایی او اضافه نمیکنند، نقش مهمی دارد و نوشیدنیها تقریبا نیمی از قند اضافهشده به رژیم غذایی آمریکاییها را تشکیل میدهند. کریستینا روبرتو دانشمند علوم رفتاری دانشگاه پنسیلوانیا در فیلادلفیا میگوید:
تغییر این رفتارها دشوار است و تعیین مالیات یکی از موثرترین و مهمترین سیاستها برای تاثیر گذاشتن روی عادات غذایی ناسالم است.
مالیات به کاهش اثرات مضر ناشیاز مصرف الکل و تنباکو کمک کرده است و بسیاری از پژوهشگران حوزهی سلامت عمومی میگویند این دلیل خوبی است که فکر کنیم رویکرد مذکور میتواند مضرات نوشیدنیهای قندی را نیز کاهش دهد. در همین حال، دلایلی نیز وجود دارد که چرا اعمال مالیات بر نوشابههای حاوی قند ممکن است تاثیری را که طرفداران آن انتظار دارند، نداشته باشد. مالیاتهای فعلی ممکن است به آن اندازه نباشند که روی رفتار خرید تاثیر داشته باشد. مردم میتوانند به سمت غذاهای ناسالم دیگر بروند یا در برخی موارد، آنها به سادگی نوشیدنیهای خود را از شهر نزدیکی که مالیاتی تعیین نکرده است، تهیه میکنند. پاسخهای قطعی، به این زودی حاصل نمیشوند: بروز مشکلات مزمنی مانند چاقی و دیابت سالها طول میکشد، بنابراین برای مشاهدهی هرگونه مزیت سلامتی حاصل از اعمال مالیات، باید سالها منتظر ماند. اگرچه، پژوهشهای درحال ظهور نشان میدهند که اعمال مالیات برای نوشیدنیهای حاوی قند در برخی از جوامع موجب کاهش مصرف این نوشیدنیها شده است.
مالیات عادتهای بد
استفاده از مالیات برای وادار کردن مردم به انتخابهای سالمتر سابقهی طولانی در زمینهی تنباکو و الکل دارد که تقریبا در تمام کشورهای جهان برای آنها مالیات تعیین میشود. فرانک چالوپکا، اقتصاددان دانشگاه ایلینوی در شیکاگو میگوید:
اکنون چندین دهه کار روی تنباکو وجود دارد؛ صدها مطالعه از سرتاسر جهان که نشان میدهند اگر قیمتها را بالا ببرید، بزرگسالان را مجبور به ترک سیگار کرده و مانع از مصرف سیگار بهوسیلهی کودکان میشوید.
چالوپکا و همکارانش در اوایل سال جاری در مقالهی خود در مجلهی Annual Review of Public Health، نوشتند که بستن مالیات سنگینتر بر سیگار با کاهش مرگومیر ناشی از سرطانهای ریه و گلو و دیگر بیماریهای تنفسی همراه بوده است. در مطالعات دیگر، به ارتباط بین مالیات بالاتر و نرخ پایینتر بستری شدن بهعلت نارسایی قلبی و کاهش شدت آسم در کودکان اشاره شده است. درمورد الکل، دهها مطالعه انجام شده است و نتیجهگیریها مشابه بوده است. چالوپکا میگوید:
مالیات الکل با کاهش فراوانی و شدت مصرف مشروبات الکلی و کاهش پیامدهای ناسالم سوء مصرف الکل از سیروز کبدی گرفته تا جراحات ناشی از وسایل نقلیهی موتوری و خشونتهای مرتبط با الکل همراه بوده است. بهعنوان یک قانون، هرچه مالیات بیشتر باشد، تاثیر آن بیشتر است.
بری پوپکین، اقتصاددان و پژوهشگر تغذیه از دانشگاه کارولینای شمالی میگوید نوشیدنیهای قندی ممکن است نسبتبه سیگار و الکل بیضررتر بهنظر برسند اما شواهد محکمی وجود دارد که نشان میدهد آنها با مشکلات مزمن سلامتی مختلفی همراه هستند. مطالعات نشان میدهند که نوشیدنیهای قندی نسبتبه بیشتر انواع غذاها، باعث افزایش شدیدتری در قند خون میشوند. در طول زمان، آنها نقش مهمی در ایجاد اختلال در تنظیم انسولین بدن دارند. نحوهی فعال شدن مکانیسم سیری در نتیجهی مصرف نوشیدنیهای حاوی قند یا غذاهای جامد حاوی قند یکسان نیست. پوپکین میگوید:
چیزی که ما در طی ۲۰ سال اخیر یاد گرفتهایم، آن است که آنچه مینوشید روی چیزی که میخورید، تاثیری ندارد.
چای، نوشابههای گازدار حاوی قند، نوشیدنیهای ورزشی و موارد دیگر: طیف گستردهای از نوشیدنیها حاوی شیرینکنندههای کالریدار هستند اما مالیات یکسانی برای همه اعمال نمیشود. بهعنوان مثال، بهطور معمول تمام آبمیوهها به دلایل تغذیهای تصویب میشوند (بدون مالیات)، حتی اگر حاوی مقادیر بالای قندی باشند که ازنظر شیمیایی اختلافی با قندی که بهطور مصنوعی اضافه میشود، ندارد. در همین راستا، در میان پژوهشگران سلامت عمومی و سیاستگذاران اختلاف نظرهای درمورد اینکه آیا روی شیرهای شیرینشده مالیات اعمال شود یا نه وجود دارد، زیرا قند افزودهشده باعث میشود کودکان برای خوردن شیر رغبت بیشتری داشته باشند.
در مطالعات انجامشده بهوسیلهی پوپکین و پژوهشگران دیگر، ارتباط بین مصرف مداوم نوشیدنیهای شیرینشده و افزایش خطر افزایش وزن، چاقی، دیابت نوع۲، بیماری قلبیعروقی و دیگر مشکلات سلامتی نشان داده شده است. برای مثال نتایج یک مطالعهی فراتحلیل که در سال ۲۰۱۰ منتشر شد، نشان میداد که احتمال ابتلا به دیابت نوع۲ در افرادی که هر روز یک قوطی یا تعداد بیشتری نوشیدنی قندی مصرف میکنند، نسبتبه کسانی که بیش از یک نوشیدنی قندی در ماه مصرف نمیکنند، ۲۶ درصد بالاتر است. در این پژوهش، نوشیدنیهای حاوی شیرینکنندهها کالریدار مانند ساکارز (شکر معمولی) و شربت ذرت دارای فروکتوز بالا و نیز نوشیدنیهای ورزشی و انرژیزا، آبمیوههای دارای قند اضافهشده، قهوه و چایهای شیرینشده درنظر گرفته شدند.
درمورد اثرات سلامتی آبمیوهی خالص (که میتواند تا حد نوشابههای شیرین حاوی قند باشد اما دارای ویتامینها و مواد مغذی دیگر نیز هستند) و نوشیدنیهای حاوی شیرینکنندههای مصنوعی که کالری اضافه نمیکنند، پژوهشهای کمی انجام شده است و اختلاف نظرهای زیادی بین کارشناسان در مورد آنها وجود دارد. کریستین مادسن، متخصص اطفال و پژوهشگر دانشکدهی بهداشت عمومی دانشگاه کالیفرنیا میگوید نوشیدنیهای قندی لزوما تنها مجرمان نیستند. غذاهای قندی نیز در بروز مشکلات سلامتی نقش دارند اما تعریف و تنظیم آنها دشوارتر است. او میگوید:
اگر به مقولهی غذاهایی که میتوانند بهعنوان غذاهای بیکیفیت درنظر گرفته شوند، وارد شوید، مباحثهی بزرگی آغاز میشود.
مثلا گرانولابارها (نوعی شیرینی خشک) را درنظر بگیرید. هرچند این مادهی غذایی بهظاهر غذای سالمی است، بعضی انواع آن سرشار از چربی و قند هستند. برخی دیگر ممکن است با آجیلها و میوههای خشک پر شده باشند و حاوی کمی قند اضافهشده باشند که آنها را به منابع قانونی پروتئین و فیبر غذایی تبدیل میکند. بهگفتهی مادسن، یک نوشیدنی معمولی با قند اضافهشده هیچ ارزش غذایی ندارد:
این نوشیدنیها هیچ چیزی به رژیم غذایی فرد اضافه نمیکند که برای او فایدهای داشته باشد.
ایدهی پشتصحنهی اعمال مالیات بر نوشیدنیهای قندی ریشه در اقتصاد پایه دارد: افزایش قیمت یک محصول موجب میشود مردم از خرید آن منصرف شوند، مخصوصا اگر آن را ضروری درنظر نگیرند. چالوپکا میگوید یکی از نشانههای دلگرمکننده درمورد مالیات نوشابههای قندی آن است که اقتصاددانان دریافتهاند که کشش قیمتی نوشیدنیهای قندی (میزان کاهش خرید بهخاطر افزایش قیمت)، دستکم به اندازهی کشش قیمتی الکل و تنباکو است. در کشورهای ثروتمندتر، کشش قیمتی نوشیدنیهای قندی بهطور متوسط ۰/۸- است، یعنی به ازای ۱۰ درصد افزایش در قیمت نوشیدنی، میزان خرید تا ۸ درصد کاهش پیدا میکند (کشش قیمتی بهطور متوسط برای تنباکو حدود ۰/۴- و برای الکل در دامنهای از ۰/۵- تا ۰/۸- متغیر است). تعجبی ندارد افرادی که پول کمتری دارند، نسبتبه افزایش قیمتها حساستر باشند و پژوهشهای انجامشده در کشورها و جوامع کمدرآمد حتی کشش قیمتی بیشتری را نیز گزارش کردهاند؛ به گونهای که ۱۰ درصد افزایش قیمت منجر به کاهش ۱۰ درصدی یا بیشتر در خرید میشود.
اقتصاددانان و پژوهشگران سلامت عمومی در جلسهای که در سال ۲۰۱۵ بهوسیلهی سازمان جهانی بهداشت درخصوص مرور پژوهشهای مرتب با مالیات نوشیدنیهای قندی و ارائهی دستورالعمل تشکیل شد، این دادهها و دادههای دیگر را مورد بررسی قرار دادند. کارشناسان علاوهبر کشش قیمتی، دادههای خرید واقعی را نیز در کشورهایی که در آنها مالیات اعمال شده بود، بررسی کردند. همچنین مطالعات شبیهسازی معدودی را که در این مورد انجام شده بود که چگونه کاهش مصرف کالری، به کاهش خطر بروز چاقی و دیابت منتهی میشود را نیز درنظر گرفتند. گزارش سازمان جهانی بهداشت بر لزوم انجام پژوهشهای بیشتر تاکید میکند اما در عین حال چنین نتیجهگیری میکند که براساس شواهد موجود، احتمال تاثیر مالیاتِ ۲۰ تا ۵۰ درصدی، بیشتر است.
بهعقیدهی پژوهشگران، مالیات اعمالشده روی نوشیدنیهای حاوی قند در همان محدودهی مالیاتهای موجود برای الکل و تنباکو است. مالیات الکل دارای دامنهای از ۰/۳ درصد در قرقیزستان تا ۴۴/۹ درصد در نروژ است با متوسط ۱۷ درصد در سطح جهان. مالیات تنباکو در کشورهای پردرآمد بهطور متوسط ۴۸ درصد و در کشورهای کمدرآمد و کشورهای دارای درآمد متوسط، ۳۲ درصد است.
فقط چندین کشور مالیات نوشیدنی را بالاتر از محدودهی توصیهشده سازمان جهانی بهداشت اعمال کردهاند: برای مثال، عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای نوشیدنیهای شیرینشده ۵۰ درصد و برای نوشیدنیهای انرژیزا ۱۰۰ درصد مالیات بستهاند (هدف عربستان افزایش درآمد بوده است، نه بهبود سلامت عمومی). وضعیت، در مناطق دیگر پیچیدهتر است.
چندین کشور، ازجمله بریتانیا و آفریقای جنوبی از سیستم درجهبندی مالیات استفاده میکنند یعنی با افزایش میزان قند موجود در نوشیدنی، مالیات افزوده میشود. در بریتانیا، جایی که مالیات در سرتاسر کشور در آوریل ۲۰۱۸ به اجرا درآمد، واکنش چندین کارخانهی تولیدکنندهی نوشیدنی، کاهش قند موجود در نوشیدنیها بود تا از این راه بتوانند از پرداخت حداکثر مالیات اجتناب کنند (کوکاکولا تصمیم گرفت قوطی نوشیدنی را کوچکتر کند و بخشی از مالیات را به مصرفکنندگان منتقل کند). تاثیر این رویکرد، روی فروش و سلامت عمومی باید مورد بررسی قرار گیرد.
در کشور آمریکا، مالیات نوشیدنیها از ۱ تا ۲ سنت در هر اونس (۲۸ گرم) متغیر است. سازماندهی مالیات به این شکل اجرای آن را ساده میکند اما این بدان معنا است که درصد افزایش قیمت برای محصولات مختلف متفاوت خواهد بود. پژوهشگرانِ حامی مالیات نوشیدنیها، تصدیق میکنند که این افزایش قیمت ناچیز بعید است که مانع از خرید نوشیدنی بهوسیلهی مصرف کنندگانی شود که گاهی آن را میخرند اما این گروه از افراد در معرض بالاترین خطر قرار ندارند. انتظار میرود مالیات باعث شود میزان مصرف نوشیدنیها در افرادی که بهطور مداوم آنها را مصرف میکنند، کاهش پیدا کند؛ مانند ۵ درصد آمریکاییهایی که گزارش میکنند تقریبا ۶۰۰ کالری در روز ازطریق نوشیدنیهای قندی به دست میآورند (بیش از ۴ قوطی ۱۲ اونسی). از آنجایی که قیمت یک نوع نوشیدنی اغلب براساس اندازهی قوطی نوشیدنی متغیر است، سیاستهایی که مالیات را به ازای هر اونس مایع تعیین میکنند، میتوانند بسته به نوع خرید، منجر به افزایش درصد مالیات متفاوتی شوند.
نتایج مطالعات
تاثیر حاصل از اعمال این مالیاتها در مکزیک مورد مطالعه قرار گرفته است. مکزیک در ژانویه سال ۲۰۱۴، نخستین کشور در قارهی آمریکا بود که مالیات قابلتوجهی را بر نوشیدنیهای قندی اعمال کرد. مکزیک نیز همچون بسیاری از کشورهای با درآمد متوسط، شاهد این موضوع است که خطرات سلامتی مرتبطبا مصرف بیشازحد، از خطرات سلامتی ناشی از تغذیهی کمترازحد، فراتر رفته است. تقریبا دو سوم از مکزیکیها دارای اضافهوزن بوده یا چاق هستند و دیابت در این کشور به عامل اصلی مرگومیر و ناتوانی مبدل شده است.
مالیات تعیین شده دز مکزیک، یک پزو (۰/۰۵ دلار آمریکا) به ازای هر لیتر به قیمت تمام نوشیدنیهای حاوی قند اضافه میکند. آرانچا کولچرو اقتصاددان سلامت در موسسهی ملی بهداشت عمومی در کورناواک، میگوید این حدود ۱۰ درصد میشود.
نوشیدنیهای دارای شیرینکنندههای مصنوعی نیز مانند شیر خالص و آبمیوهها از این امر مستثنا هستند اما برخلاف بسیاری از مناطق، مکزیک برای نوشیدنیهای شیر و ماست که دارای قند افزوده شده هستند، مالیات تعیین کرده است (در مناطق دیگر، سیاستگذاران تصمیم گرفتهاند که مزیت ترغیب کودکان به نوشیدن شیر را بر قند افزودهشده در نوشیدنی مانند شیرشکلات ترجیح دهند؛ موضوعی که در میان پژوهشگران مورد بحث است).
کولچرو و همکارانش برای ارزیابی خرید نوشیدنیهای قندی قبل و پس از اعمال مالیات، یک نظرسنجی کشوری انجام دادند که بیش از ۷۵ هزار خانوادهی مکزیکی در آن حضور داشتند. براساس نتایج تجزیهوتحلیل آنها، میزان خرید در سال اول مالیات، ۶ درصد کاهش پیدا کرد و این کاهش بیشتر در خانوادههای کمدرآمد، دارای فرزند یا خانوارهایی که در ابتدا مصرف بالایی داشتند، دیده شد. کولچرو میگوید خرید آب بستهبندی شده تا ۱۶ درصد افزایش پیدا کرده بود که نشانهی دلگرمکننده است که مردم به جایگزینی سالمتر روی آوردهاند.
در یک مطالعهی پیگیری با استفاده از دادهای اضافه همین اثرات دیده شد و نشان داده شد که کاهش در فروش نوشیدنیهای قندی در دومین سال مالیات، حدود ۱۰ درصد رشد داشته است. آیا چنین کاهش متوسطی میتواند به سلامتی بهتر منجر شود؟ مطالعات مدلسازی کامپیوتری که براساس اطلاعات خرید در کشور مکزیک انجام شدهاند، نشان میدهد که چنین چیزی ممکن است. در یک مطالعه، پژوهشگران از شبیهسازی برای پیشبینی شیوع بیماری قلبیعروقی و مشکلات مرتبط استفاده کردند. این مدل با استفاده از مطالعهی قلب فرامینگهام آمریکا توسعه پیدا کرد که در آن از دادههای سلامت عمومی درمورد سن، جنس، استعمال سیگار، شاخص تودهی بدنی و موارد دیگر برای پیشبینی روندهای سلامت قلبیعروقی استفاده میشود. در این مطالعهی شبیهسازی، با فرض تداوم کاهش ۱۰ درصدی در مصرف نوشیدنیهای حاوی قند، طی یک دورهی ۱۰ ساله، ۱۸۹۳۰۰ مورد دیابت نوع۲ کمتر و ۲۰۴۰۰ مورد حملهی قلبی و سکتهی کمتر پیشبینی شد. کولچرو که در این پژوهش مشارکتی نداشته است اما در مطالعهی دیگری پیشبینی کرده است در اثر بستن مالیات بر نوشیدنی های حاوی قند، کاهش قابلتوجهی در دیابت رخ میدهد، میگوید:
اگر مالیات ۲۰ درصد باشد، تاثیر بسیار بیشتر میشود.
در مطالعهی مدلسازی دوم، با تبدیل ارقام مرتبطبا کاهش خرید نوشیدنیها به عدم مصرف مقدار کالری موجود در آنها، تاثیر مالیات بر میزان چاقی در مکزیک مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، از یک مدل کامپیوتری برای پیشبینی تغییرات در شاخص تودهی بدنی استفاده شد. دانشمندان پیشبینی کردند که با مالیات فعلی، پس از ۱۰ سال، نرخ چاقی در مکزیک ۲/۵ درصد کاهش پیدا میکند که بهطور بالقوه بهمعنای چاق نشدن چندین میلیون نفر است. هر دو مطالعهی مدلسازی نشان میدهند که دو برابر کردن مالیات، تقریبا مزایای سلامتی مرتبطبا آن را نیز دو برابر میکند. مجلس مکزیک درنظر دارد که این کار را انجام دهد.
پژوهشگران در برکلی نیز که از سال ۲۰۱۵ مالیاتی معادل یک پنی در هر اونس برای نوشیدنیهای شیرینشده تعیین کرده است، شاهد کاهش خرید نوشیدنی بودهاند. در یک مطالعه، میلیونها تراکنش دو فروشگاه مورد بررسی قرار گرفت و ۱۰ درصد کاهش در میزان فروش نوشیدنیهای مشمول مالیات دیده شد. در مدت مشابه، فروش آب بستهبندی شده که مشمول مالیات نمیشود، ۱۶ درصد افزایش پیدا کرد؛ فروش نوشیدنیهای فاقد مالیات مانند نوشیدنیهای سبزیجات، میوه و چای، ۴ درصد افزایش پیدا کرده بود.
در مطالعهی انجامشده در فیلادلفیا، حتی کاهش بزرگتری در فروش نوشیدنیهای قندی مشاهده شد. مالیات نوشیدنیها در این شهر از ژانویه سال ۲۰۱۷ به مرحلهی اجرا در آمد. روبرتو و همکارانش برای ارزیابی آن، از دادههای فروش سوپرمارکتها، داروخانهها و فروشگاههای بزرگی مانند والمارت استفاده کردند. طبق نتایجی که در مجلهی Journal of the American Medical Association منتشر شد، فروش نوشیدنیهای شیرینشده در سال پس از اجرای مالیات، ۵۱ درصد کاهش پیدا کرد. میزان فروش در بالتیمور، شهری در مجاورت فیلادلفیا که دارای ساختار جمعیتی مشابهی است ولی مالیاتی برای نوشیدنیهای تعیین نکرده است، در مدت مشابه بدون تغییر باقی ماند. این امر نشان میدهد که علت کاهش در میزان فروش، مالیات بوده است، نه یک روند منطقهای یا تغییر اجتماعی. حدود یکچهارم از این کاهش با افزایش در فروش در مناطق نزدیک بدون مالیات جبران شد. این امر نشان میدهد برخی افراد برای خرید نوشیدنی به مناطق مجاور میرفتند یا حداقل حین عبور از آن مناطق نوشیدنی خود را میخریدند. البته پژوهشگران نتیجهگیری میکنند که حتی با درنظر گرفتن خرید از خارج از فیلادلیفا، این منطقه ۳۸ درصد کاهش در خرید نوشیدنیهای شیرینشده را تجربه کرده است. این مقدار معادل کاهش سالیانهی ۷۸ میلیون قوطی ۱۲ اونسی از نوشیدنیهای قندی یا ۴۹ قوطی به ازای هر نفر در شهری با جمعیت ۱/۶ میلیون است.
مادسن میگوید عوامل مختلفی میتوانند در کاهش بیشتر فروش در فیلادلفیا نسبتبه برکلی نقش داشته باشند. مالیات فیلادلفیا بالاتر است (۱/۵ سنت در هر اونس، درمقایسهبا، ۱ سنت در هر اونس در برکلی) و جمعیت آن بهطور میانگین فقیرتر است، بنابراین مردم ممکن است افزایش قیمت را بیشتر احساس کنند. علاوهبراین، ساکنان برکلی از ابتدا نیز مقدار نسبتا کمتری از نوشابههای حاوی قند مصرف میکردند. مادسن میگوید: اگر خط فروش پایه در آغاز پایین باشد، مشاهدهی کاهش قابلتوجه در فروش دشوارتر است.
پژوهشگران دیگران شواهدی را یافتهاند که نشان میدهد اعمال مالیات بر نوشیدنیها در فیلادلفیا درحال تغییر رفتار مصرفکنندگان است. جان کاولی، اقتصاددان دانشگاه کرنل میگوید:
در این مطالعات از مجموعه دادههای مختلفی استفاده شده است اما نکتهی خوب این است نتایج همدیگر را تایید میکنند.
کاولی و همکارانش، صدها فرد ساکن فیلادلفیا را قبل و پس از اعمال مالیات مورد بررسی قرار دادند. آنها مطالعهی خود را با نزدیک شدن به مردم هنگام خروج از فروشگاه و پرسش درمورد خریدهای آنها آغاز کردند و سپس از طریق تلفن سوالات بیشتری از آنها پرسیدند و آنها را مورد پیگیری قرار دادند. براساس مطالعه که اخیرا در مجلهی Journal of Health Economics منتشر شده است، افراد بزرگسالی که در این پژوهش مشارکت داشتند، چنین گزارش کردند که میزان مصرف نوشابههای گازدار حاوی قند در آنها یک ماه پس از اعمال مالیات، ۱۰ قوطی کمتر شده است که معادل ۳۱ درصد کاهش است. کاولی میگوید این مطالعه هچنین نخستین دادهها را درمورد تاثیر مالیات نوشیدنیها بر کودکان فراهم کرده است. پژوهشگران دریافتند که بهطور کلی، مالیات فیلادلفیا مصرف نوشیدنیها را در کودکان کاهش نداده است اما موجب کاهش مصرف در میان کودکانی شده است که در آغاز مصرف زیادی داشتند.
چشمانداز سلامتی
با وجود شواهد درحال افزایش در این مورد که اعمال مالیات بر نوشیدنیها موجب کاهش فروش میشود، تاکنون هیچ مدرک مستقیمی وجود نداشته که نشان دهد تعیین این مالیاتها درنهایت اثر مثبتی بر سلامتی دارد. جمعآوری چنین شواهدی آسان نیست. لیزا پاول، اقتصاددان سلامتی از دانشگاه ایلینوی میگوید بهطور ایدهآل، پژوهشگران دوست دارند بتوانند وضعیت سلامتی گروهی از افراد را قبل و پس از اعمال مالیات مورد بررسی قرار دهند. او میگوید:
شما باید آن مطالعات را برنامهریزی کنید و افراد را قبل از اعمال مالیات به کار گیرید و آنها را طی زمان مورد پییگری قرار دهید که انجام این کار بسیار هزینهبر است.
این کار تاکنون انجام نشده است، اگرچه روبرتو قصد دارد درصورت تامین اعتبار، مطالعهای را انجام دهد که در آن با استفاده از سوابق سلامتی هزاران بیمار در سیستم بیمارستان دانشگاه پنسیلوانیا، تغییر در شاخص تودهی بدنی و شاخصهای دیابت را قبل و پس از اجرای قانون مالیات نوشیدنیها در فیلادلفیا مورد مطالعه قرار دهد. روش دیگر، یعنی مطالعهی تغییر در جمعیت عمومی، مثلا تغیر در شیوع چاقی و دیابت، نیاز به دادههای بیشتر و روشهای آماری پیچیدهتر دارد.
پاول و پژوهشگران دیگر پیشنهاد کردهاند که مدت زمان ۱۰ سال دورهی زمانی معقولی است که میتوانیم در آن ببینیم که آیا مالیات موجب کاهش نرخ دیابت و بیماریهای قلبیعروقی شده است. پوپکین میگوید این درحدود همان مدت زمانی است که پس از اعمال مالیات بر تنباکو، کاهش نرخ سرطان ریه قابل مشاهده است.
در همین حین، مالیاتها درآمد قابلتوجهی حاصل میکنند. ۷ شهر کشور آمریکا که این مالیات را مقرر کردهاند، درمجموع سالانه ۱۳۳ میلیون دلار افزایش درآمد پیدا کردهاند. بیشتر این درآمد در مسیر بهبود بهزیستی جامعه مصرف میشود. اینکه درآمد حاصل از مالیات در چه زمینهای مصرف شود، به سیاستهای محلی و نیازهای موجود در آن جامعه بستگی دارد. برای مثال، در فیلادلفیا از این پول برای گسترش آموزشهای اولیه در کودکان استفاده میشود. در برکلی، این پول به سازمانهای محلی که درزمینهی آموزش تغذیه و ترویج ورزش فعالیت دارند، اختصاص داده شده است. جیم کریگر، مدیر سابق پیشگیری از بیماریهای مزمن و مدیر اجرایی سازمان پژوهشی و آموزشی غذای سالم آمریکا میگوید:
در سیاتل که در سال ۲۰۱۸ مالیات ۱/۷۵ سنت در هر اونس را تصویب کرد، درآمدهای حاصل از مالیات صرف برنامههایی با هدف بهبود کیفیت سلامتی مانند یارانهی خرید میوه و سبزیجات برای اقشار کمدرآمد میشود.
کریگر به این موضوع نیز اشاره میکند که تاحدودی، درنتیجهی بازاریابی هدفمند شرکتهای تولیدکنندهی نوشیدنی، جوامع کمدرآمد دارای بالاترین نرخ مصرف نوشیدنیهای قندی و نرخ بالاتر بیماریهای مرتبط با این نوشیدنیها هستند. او میگوید:
درآمد حاصل از مالیاتها، جایی سرمایهگذاری میشود که بهترین عملکرد را در رابطهبا مضرات ناشیاز نوشیدنیهای قندی داشته باشد.
تغییر فرهنگ
صنعت نوشیدنی بهشدت مخالف این مالیاتها است. این صنعت در سال ۲۰۱۶، فقط در کالیفرنیا ۳۰ میلیون دلار هزینه کرد تا از اعمال مالیات بر نوشیدنیها در اوکلند و سانفرانسیسکو ممانعت کند. تبلیغاتی که از سوی این صنعت تامین مالی میشود، مالیاتها را بهعنوان حمله به آزادی مصرفکننده، بیعدالتی درمورد قشر کمدرآمد و بد برای وضعیت اشتغال و اقتصاد جامعه توصیف میکند. در مطالعاتی که بهوسیلهی پژوهشگران مستقل در فیلادلفیا و مکزیک انجام شده، تاثیر منفی اقتصادی خاصی مشاهده نشده است.
صنعت مذکور با لابیگری موفق شد وضع مالیات جدید محلی را ممنوع کند. برایناساس، ابتدا در سال ۲۰۱۷ در میشیگان و سپس در سال ۲۰۱۸ در ایالتهای آریزونا، کالیفرنیا و واشنگتن قوانین منع مالیات مشابهی وضع شد. قانون کالیفرنیا، مالیاتهای فعلی نوشیدنیها را در برکلی، اوکلند، آلبانی (در نیویورک) و سانفرانسیسکو حفظ میکند، اما مانع از تصویب قانون مالیات در حداقل دو شهر دیگر یعنی سانتاکروز و ریچموند میشود. مجلس ایالتی کالیفرنیا، در مواجههبا مخالفت صنعت، در ماه آوریل بحث درمورد لایحهی تعین مالیات نوشیدنی در سطح ایالت را به آینده موکول کرد.
صنعت نوشیدنی مبارزهی سختی را دربرابر تعیین مالیات برای نوشیدنیهای شیرینشده آغاز کرد. در تبلیغی که در سال ۲۰۱۰ بهوسیلهی آمریکاییهای مخالف با مالیات غذایی تهیه شد (گروهی که حامی مالی آنها صنعیت غذا و نوشیدنی است)، زنی در یک فروشگاه مواد غذایی عمل دولت را زشت میشمرد و میگوید: دولت سعی دارد با تحمیل مالیات، غذا و نوشیدنی را که ما میخوریم، کنترل کند.
کاولی و همکارانش در مقالهی اخیر خود در مجلهی Annual Review of Nutrition میگویند اگر هدف بهبود سلامت عموم باشد، مالیاتهایی که منطقهی جغرافیایی بزرگتری را تحت پوشش قرار دهند، مزیت بیشتری خواهند داشت. کاولی می گوید بهترین حالت این است که این قانون در سطح ایالت و کشور پیاده شود نه در سطح شهر، بهطوری که انگیزهی کمتری وجود داشته باشد که فرد برای فرار از مالیات بخواهد مسیری رانندگی کند و به منطقهی مجاور که بدون مالیات است، برود.
پژوهشگران سلامت عمومی که طرفدار مالیات هستند، این رویکرد را فقط بخشی از استراتژی بزرگ مقابلهبا چاقی و دیابت میدانند. در چندین کشور، برنامههای جامعتری اجرا میشود. در شیلی که بالاترین نرخ چاقی را در آمریکای لاتین دارد و در سالهای اخیر بالاترین فروش به ازای هر نفر را در جهان داشته است، قانونگذاران از سال ۲۰۱۲، سیاستهای مختلفی را اتخاذ کردهاند، ازجمله اعمال مالیات کوچکی بر نوشیدنیهای شیرینشده با قند، برچسبهای هشداردهنده روی غذاهای حاوی سطوح بالای قند افزوده شده (شبیه برچسب روی جعبههای سیگار که درمورد خطر سلامتی سیگار کشیدن هشدار میدهد)، ممنوعیت نوشیدنیهای قندی در مدارس و محدودیت بازاریابی غذاها و نوشیدنیهای حاوی قند برای کودکان. پوپکین که درزمینهی این سیاستها به دولت شیلی کمک کرده است، میگوید:
هرچه قوانین جامعتری داشته باشید، اثر سلامتی بزرگتری خواهید داشت.
لورا اشمیت، پژوهشگر سلامت عمومی در دانشگاه کالیفرنیا میگوید، علاوهبر سیاستهای جدید، چیزی که باید اتفاق افتد، تغییر فرهنگی است. او میگوید:
درمورد تنباکو، مسالهی اصلی که موجب ایجاد تفاوت شد، هنجارها بود. در سیاستها، مباحثهها و فعالیتهای آموزشی، سیگار کشیدن بهعنوان عملی منفور معرفی شد.
بازاریابی مقابلهای: مبارزات رسانهای که با اشاره به اثرات منفی سلامتی، تبلیغات شرکتهای دخانیات را زیر سوال میبرند، نیز میتواند مفید باشند. این استراتژی قبلا درمورد نوشیدنیهای قندی آزمایش شده است. برای مثال کمپین Pouring on the Pounds که بر ارتباط بین نوشیدنیهای قندی و افزایش وزن تاکید میکند (برای مثال در یک تبلیغ مردی را نشان میداد که یک قوطی نوشیدنی را باز میکرد که چربی جامد از آن بیرون میریخت).
تغییرات فرهنگی ممکن است در کشور آمریکا درحال وقوع باشد؛ جایی که مصرف نوشیدنیهایی که به آنها قند افزوده شده است بهطور مداوم از اوایل دههی ۲۰۰۰ درحال کاهش بوده است. مطالعهی مراکز پیشگیری و کنترل بیماریها نشان میدهد که درصد بزرگسالان آمریکایی که در روز حداقل یک نوشیدنی حاوی قند مصرف میکردند، از سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۸ از ۶۲ درصد به ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده است (درمورد کودکان از ۸۰ درصد به ۶۱ درصد).
حامیان سیستم مالیات میگویند در نتیجهی مالیاتها و سیاستهای دیگر، این کاهش در سالهای پیش رو میتواند به مزایای سلامتی قابلتوجهی تعبیر شود. اشمیت میگوید با تغییر درک عمومی، قانونگذاران، جسارت اتخاذ سیاستهای شدیدتری را پیدا میکنند: «این یک چرخهی مطلوب است».
نظرات