نوبل فیزیک ۲۰۲۱، امروز (سه‌شنبه، ۱۳ مهر) به سه دانشمندی اهدا شد که تلاش‌هایشان «دانش ما از اقلیم زمین و چگونگی تأثیر بشر بر آن را بنیان نهاد.» برندگان نوبل امروز، سایاکورو مانابه از دانشگاه پرینستون، کلاوس هسلمن از مؤسسه ماکس پلانک در امور هواشناسی در هامبورگ و جورجیو پاریسی از دانشگاه ساپینزای رم هستند.
به گزارش نیویورک تایمز، پژوهش‌های سه دانشمند تأثیر چشمگیری در درک چگونگی تغییر اقلیم و نقش انسان بر این تغییرات داشت. تورس هانس هانسون، رئیس کمیته نوبل فیزیک، گفت: «اکتشافاتی که امسال به رسمیت شناخته می‌شوند، نشان می‌دهند که دانش ما درباره اقلیم بر یک بنیان علمی مستحکم بر پایه تجزیه‌وتحلیل دقیق مشاهدات استوار است.»
سامانه‌های پیچیده نظیر اقلیم اغلب با بی‌نظمی‌شان تعریف می‌شوند؛ اما برندگان امسال نوبل فیزیک با توصیف این سامانه‌ها و پیش‌بینی رفتار بلندمدتشان، درک این آشفتگی ظاهری را امکان‌پذیر کرده‌اند. دکتر مانابه نشان داد که چگونه افزایش سطوح دی‌اکسید کربن در جو به افزایش دما در سطح زمین منجر می‌شود. به گفته کمیته نوبل، «در دهه ۱۹۶۰، مانابه ساخت مدل‌های فیزیکی اقلیم زمین را هدایت کرد و نخستین فردی بود که تعامل بین تراز تابشی و انتقال عمودی توده‌های هوا را بررسی کرد.»
کمیته نوبل در بیانیه خود افزود: «یک دهه بعد، دکتر هسلمن، با ایجاد مدلی که آب‌وهوا و اقلیم را به یکدیگر پیوند می‌زند، به این پرسش پاسخ داد که چرا مدل‌های اقلیمی با وجود تغییرپذیری و آشفتگی آب‌وهوا می‌توانند معتبر باشند.»
اکتشافات دکتر پاریسی به‌عنوان «یکی از مهم‌ترین خدمات به نظریه سامانه‌های پیچیده» توصیف شده‌اند. او با کشف تعامل بی‌نظمی و نوسانات در سامانه‌های فیزیکی از مقیاس اتمی تا سیاره‌ای شناخته می‌شود. به گفته کمیته نوبل، «آن‌ها درک و توصیف بسیاری از مواد و پدیده‌های متفاوت و به‌ظاهر کاملا تصادفی را نه‌فقط در فیزیک، بلکه در سایر حوزه‌های بسیار متفاوت نظیر ریاضیات، زیست‌شناسی، علوم اعصاب و یادگیری ماشین امکان‌پذیر می‌کنند.»
برندگان نوبل فیزیک ۲۰۲۱ چه کسانی هستند
دکتر هسلمن، فیزیکدان و اقیانوس‌نگار آلمانی است که از طریق خلق مدلی که اقلیم و سامانه‌های آشوبناک آب‌وهوا را پیوند می‌زند، تا حد زیادی به پیشرفت درک عمومی از تغییر اقلیم کمک کرد. او متولد ۱۹۳۱ در هامبورگ است و در سال ۱۹۵۷ دکترای خود را از دانشگاه گوتینگن آلمان دریافت کرد. او استاد مؤسسه ماکس پلانک در امور هواشناسی در هامبورگ و همچنین بنیان‌گذار انجمن جهانی اقلیم است.
دکتر مانابه، هواشناس و اقلیم‌شناس ارشد در دانشگاه پرینستون است که پژوهش‌هایش، مدل‌های اقلیمی کنونی را بنیان نهاد و نشان داد که چگونه افزایش سطوح دی‌اکسید کربن، افزایش دما در سطح زمین را به دنبال دارد. او در سال ۱۹۳۱ در شینگوی ژاپن متولد شد و دکترای خود را در سال ۱۹۵۷ از دانشگاه توکیو دریافت کرد.
دکتر پاریسی، فیزیکدان نظری ایتالیایی است که در سال ۱۹۴۸ در رم متولد شد. پژوهش‌های او بر نظریه میدان‌های کوانتومی، مکانیک آماری و سامانه‌های پیچیده متمرکز است. پاریسی در سال ۱۹۷۰ دکترای خود را از دانشگاه ساپینزای رم دریافت کرد و اکنون در همین دانشگاه تدریس می‌کند. در سال ۱۹۸۰، او مسئول کشف الگوهای پنهان در مواد پیچیده بی‌نظم بود.
نظرات