خودرو به مرور به یکی از اصلیترین نیازهای خانوادههای ایرانی مبدل شده است و مسائل آن به نوعی عموم مردم را تحت شعاع قرار میدهد. بازار خودروسازی کشورمان به دلایل مختلفی همچون روابط بینالمللی و سیاستگذاریهای کلان کشور شرایط بهخصوصی دارد؛ بنابراین موشکافی این مشکلات میبایست با درنظر گرفتن تمام شرایط ویژهی آنها مورد بررسی قرار گیرد. مونتاژ محصولات خارجی از سالها پیش در دستور کار خودروسازان بزرگ کشور بوده است از این رو ناخودآگاه عوامل بیرونی و درونی در پیشرفت این صنعت نقشآفرینی خواهند کرد.
همکاری با شرکتهای بزرگ و شرکای خارجی در صنعت خودروسازی کشورهایی که خود هنوز به صورت کامل به فناوری طراحی و ساخت خودرو دست پیدا نکردهاند مسالهی تازهای نیست. ژاپن، فرانسه، آلمان، کره و حتی خودروسازان نوظهور چینی اصلیترین گزینههای پیشروی کشورهای کمتر توسعهیافته برای شراکت در تولید خودرو هستند. بیش از ۲۳ سال از ورود فرانسویها به بازار کشورمان میگذرد و به نوعی پژو و رنو بزرگترین شرکای خودروسازی ایران محسوب میشوند؛ پژو و رنو در دوران اعمال فشارهای خارجی و تحریمها به قراردادهای خود با طرفهای ایرانی پشت کردهاند و این مساله تازگی ندارد اما آیا این شرکا بهترین گزینههای پیش روی ایران بوده است؟ صنعت خودروسازی چین در سالهای اخیر رشد قابلتوجهی داشته است آیا مشارکت با خودروسازان کشوری مانند چین که از منظر سیاسی و اشتراکات به ایران نزدیکتر است اقدام هوشمندانهتری نبود؟
تعداد بالای فارغالتحصیلان رشتههای فنی و مهندسی در ایران را آمارهای جهانی نیز تایید کردهاند؛ با این حال هنوز آنطور که باید از این پتانسیل استفاده نشده و خلاقیت این متخصصین و جوانان به دلیل فقدان جهتدهی صحیح به درستی وارد صنعت نشده است. تولید خودرو عموما یک فرایند بین رشتهای محسوب میشود؛ با این حال دانشگاههای مختلف صنعتی کشور به صورت اختصاصی اقدام به جذب دانشجوی برای رشته مهندسی خودرو میکنند. اما سوال مهم این است که آیا مدیران خودروسازان کشور به نحوی شایسته از این استعدادهای بومی و توانمندیهای داخلی استفاده کردهاند یا خیر؟
بسیاری سکون در بازار و فروکش کردن حس رقابت را مانعی برای پیشرفت یک صنعت میدانند. تکیه به تولیدات داخلی اصلی مهم برای پیشرفت یک کشور محسوب میشود و این مساله به وفور در کشورهای در حال توسعه دیده میشود؛ اما دور نگاه داشتن بیش از حد یک صنعت از بازار رقابتی نه تنها تحقیق و توسعه بلکه رضایت مشتری و استانداردهای آن تنزل خواهد داد. ثبات در بازار کشورهای پیشرو در صنعت خودروسازی در گرو تولید محصولاتی با کیفیتی مناسب است که بتواند خود را با درنظر گرفتن حس حمایت از تولد داخلی به انتخاب نخست مصرفکننده مبدل سازد. به عقیدهی برخی کارشناسان مسالهی تحریمها یکی از موانع ورود فناوری به صنعت خودروسازی کشور و تحتفشار قرار گرفتن شرکتهایی بزرگ برای همکاری با ایران است.
هر صنعتی علاوه بر مدیران و نیروهای متخصص برای پیشرفت به منابع مالی نیاز دارد و صنعت بزرگ خودروسازی در کنار اشتغالزایی بالا، هزینههای زیادی را طلب میکند. نوسازی و احداث خط تولید و تحقیق و توسعه نیازمند منابع مالی گسترده هستند؛ فقدان وامهای کمبهره خصوصی و تامین سرمایهی لازم نه تنها مانعی برای خصوصیسازی خودروسازان است بلکه چرخهتولید، کیفیت و قیمت را تحتتاثیر مسقیم قرار میدهد.
به نظر شما، بزرگترین مشکل صنعت خودروسازی کشورمان در سالهای اخیر چیست؟