بیش از ۹۰ درصد مدارس به شبکه هوشمندسازی دانا متصل می‌شوند

فعالیت‌های آغازین هوشمندسازی مدارس در ایران طی دهه ۸۰ آغاز شده است و تا پایان شهریور سال جاری نیز بیش از ۹۰ درصد مدارس به شبکه‌ی دانا متصل خواهند شد. این طرح در برنامه ششم توسعه مطرح شد و طبق ماده ۶۹ قانون برنامه، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف به همکاری با وزارت آموزش‌وپرورش در پروژه‌ی هوشمندسازی مدارس است.

شبکه‌ی دانا یک شبکه‌‌ی اختصاصی جهت هوشمندسازی مدارس معرفی کرد که هم‌زمان با داشتن امکان اعمال کلیه خط‌مشی‌ها و ملاحظات مربوط به اتصال دانش‌آموزان به شبکه اینترنت و شبکه ملی اطلاعات، هزینه‌ی کمتری را نیز در بردارد و با ار‌ائه‌ی خدمات آموزشی یکپارچه و یکسان، به کاهش شکاف تحصیلی دانش‌آموزان منجر خواهد شد. درواقع، مدرسه‌ی هوشمند به مدرسه‌ای گفته می‌شود که کنترل و مدیریت آن بر اساس تکنولوژی جدید و کامپیوتر است و سیستم ارزیابی به کار رفته در آن به‌صورت هوشمند طراحی شده است. دانش آموزان این مدارس، علاوه بر نقش یادگیرنده، نقش فرا یادگیری نیز دارند و اجازه دارند مرتبط با منابع درسی خود، فراتر از دروس سنتی بیاموزند. تأکید نظام آموزشی در مدارس هوشمند بیشتر روی دانش‌آموز محور‌بودن است و این بدان معنا است که دانش‌آموزان می‌توانند در هر مبحثی از دروس وارد شده و نقش یک پژوهش گر را ایفا کنند و معلمین نیز قادر هستند با استفاده از منابع نرم‌افزاری و اینترنت به تدریس دروس جدید مرتبط با علایق دانش آموزان بپردازند.

درواقع در مدارس هوشمند، دانش‌آموزان از این امکان برخوردار هستند که در هر ساعت از شبانه روز ازطریق اینترنت و شبکه یا نرم‌افزار‌ها، به یادگیری مطالب درسی خود بپردازند و در کلاس‌های آموزش از راه دور نیز حضور داشته باشند. شبکه هوشمندسازی مدارس دانا با کمک پلتفرم‌های آموزشی طراحی شده از جمله‌ «شاد» می‌تواند مسئله آموزش آنلاین را تسهیل بخشد و شاد با قرارگیری در شبکه هوشمندسازی مدارس دانا، نوع دیگری از خدمات رسانی را نیز انجام دهد.

این امکان از ابتدا قرار بود با همکاری دو وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و آموزش و پرورش به‌رایگان برای کلیه‌ی دانش‌آموزان شهرهای زیر ۲۰هزار نفر، روستاها و حاشیه شهرهای بزرگ فراهم‌ شود که در ادامه، انجام این وظیفه به سازمان فناوری اطلاعات ایران محول شد و در پی آن با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای با وزارت آموزش و پرورش، جدی‌تر شد. برنامه‌ی هوشمندسازی مدارس شامل قابلیت‌های دسترسی به کتب درسی، کمک‌آموزشی، رفع اشکال، آزمون و مشاوره تحصیلی و بازی‌های رایانه‌ای آموزشی است. 

سه لایه‌ی اصلی در جزئیات شبکه هوشمندسازی مدارس دانا و چگونگی نقش‌آفرینی متولیان در این لایه‌ها وجود دارد. لایه‌ی زیرساخت از لایه‌های اصلی این طرح است که تلویحا به اتصال مدارس به شبکه ملی اطلاعات می‌پردازد. طبق این لایه، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است تا مدارس سراسر کشور (و نه فقط مدارس هدف در ماده ۶۹ قانون) را در راستای تفاهم با وزارت آموزش و پرورش، به شبکه‌ای اختصاصی در شبکه‌ی ملی اطلاعات متصل کند.

در تیرماه سال گذشته مراسم انعقاد تفاهم‌نامه میان وزارت آموزش و پرورش و ارتباطات با حضور جواد حسینی، سرپرست آموزش و پرورش و محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیه‌ی نمایشگاه الکامپ برگزار شد. در این مراسم وزیر ارتباطات اعلام کرد که براساس توافق‌نامه‌ی منعقدشده، تا پایان سال ۹۸ مدارس کشور به شبکه ملی اطلاعات منتقل خواهند شد.

لایه‌ی سوم به محتوا اختصاص دارد که مسئولیت آن برعهده‌ی وزارت آموزش و پرورش گذاشته شده است. سه پروتکل جهت ارائه‌ی خدمات و تولید محصول توسط کسب‌وکارها در لایه‌ی خدمات وجود دارد که به‌گفته‌ی مدیر پروژه‌ی هوشمندسازی مدارس سازمان فناوری اطلاعات ایران، پروتکل‌های فنی، امنیتی و حریم خصوصی هستند؛ کسب‌وکارها با درنظرگرفتن این پروتکل‌ها، موظف به ارائه‌ی خدمت یا محصولی هستند که دارای ویژگی‌های فنی مناسب است. قادری رعایت پروتکل امنیتی را در راستای عدم نفوذ یا نشت اطلاعات ۱۵ میلیون دانش‌آموز تحت پوشش این طرح و مدارس، الزامی می‌داند. به گفته‌ی قادری، پروتکل سوم نیز به لزوم حفظ حریم خصوصی دانش آموزان در حین ارا‌ئه‌ی خدمات می‌پردازد.

امیر قدیری هوشمندسازی مدارس را گامی مؤثر در راستای تحقق عدالت آموزشی در کشور می‌داند و هدف از پیاده‌سازی این طرح را ایجاد عدالت در میان دانش‌آموزان استان‌های کمتر توسعه‌یافته با دانش‌آموزان مناطق شهری توسعه‌یافته عنوان کرده است. به گزارش روابط عمومی سازمان فناوری اطلاعات، قدیری درمورد آخرین وضعیت شبکه هوشمندسازی مدارس اذعان داشت که طی تازه‌ترین پیشرفت‌های حاصل شده در این طرح، بیش از ۸۱ هزار مدرسه از مجموع ۸۶ هزار مدرسه موجود در کشور به شبکه دانا متصل شده‌اند.

به گفته‌ی قدیری، در بحث اتصال برای نخستین بار خط تولید مودم‌های داخل کشور (outdoor) راه‌اندازی شد و اعطای وام نیز از محل وجوه اداره شده با اولویت قراردادن شرکت‌هایی که در حوزه خدمات آموزشی فعالیت دارند، در دستور کار قرار گرفته است. وی همچنین اضافه می‌کند که به شرکت‌های نوپا و واجد شرایط برای همکاری در هوشمندسازی مدارس، مشوق‌هایی مانند فضای کاری اشتراکی و سرویس هم‌مکانی برای رشد تعلق می‌گیرد.