چگونه می‌توان فایل‌های تکراری را در لینوکس حذف کرد؟

ممکن است چندین نسخه مشابه از فایل‌ها با نام‌های گوناگون، در محل‌های مختلف حافظه ذخیره شده باشند. معمولا کاربرانی که دیر به دیر اطلاعات موجود در هارددیسک خود را مرتب می‌کنند با چنین مشکلی مواجه می‌شوند. فایل‌های صوتی، تصویری و ویدئویی از پراستفاده‌ترین فایل‌های کاربران هستند. اسکن برای این فایل‌ها نه فقط از روی اسم، بلکه باید از طریق حجم و محتویات آنها نیز انجام پذیرد؛ در این‌صورت درصد خطا کمتر بوده و فضای بیشتری از حافظه آزاد می‌شود. شما می‌توانید به‌صورت دستی این فایل‌ها را پیدا کنید و یا این‌کار را به عهده نرم‌افزار بگذارید. نرم‌افزارها بطور خودکار این فایل‌ها را در زمان کم پیدا و حذف می‌کنند.

در لینوکس کار کردن با فایل‌ها بسیار آسان است؛ به‌شرطی که اطلاعات دقیقی از سیستمِ فایل آن داشته باشید. دستورات ساده‌ای وجود دارند که با استفاده از فناوری تجزیه و تحلیل محتوای فایل، دقیقا محل فایل‌های تکراری را نشان می‌دهد. می‌توانید فایل‌ها با فرمت‌های متفاوت، در فولدر و درایوها و یا حتی در شبکه را پیدا و حذف کنید. در صورتی‌ که از نسخه دسکتاپ یا سرور لینوکس استفاده می‌کنید، امکان حذف فایل‌ها از طریق نرم‌افزار گرافیکی یا خط‌فرمان وجود دارد.

در سیستم ویندوز، برای دسترسی سریع به برنامه‌‎ها از شورت‌کات استفاده می‌شود. معمولا هر برنامه‌ای که نصب می‌کنید یک نسخه از فایل اجرایی آن در محیط دسکتاپ قرار می‌گیرد؛ این نسخه از فایل اجرایی شورت‌کات نام دارد. هدف از ساختن آن، تسریع فرآیند دسترسی به فایل است. به‌جای آنکه مسیرهای مختلفی را برای اجرای یک برنامه بپیمایید، می‌توانید از میانبر استفاده کنید. میانبرها در حالت پیش‌فرض توسط خود برنامه تعریف شده‌اند، اما می‌توانید خودتان آن‌را ایجاد کنید. انواع مختلفی از شورت‌کات‌ها وجود دارد؛ میانبرهای صفحه‌کلید و فایل‌های میانبر. میانبرهای صفحه‌کلید ترکیبی از کلیدهای مختلف صفحه‌کلید است که فشردن همزمان آن‌ها کار خاصی را انجام می‌دهد. فایل‌های میانبر هم شامل لینکی به برنامه‌ها و یا پوشه‌های مختلف است. در سیستم‌عامل ویندوز، فایل‌های شورت‌کات با فلش کوچکی در کنار آیکون‌ آن‌ها، از سایر فایل‌ها مجزا می‌شوند که می‌توان این فلش را تغییر داده یا حذف کرد. پسوند این فایل‌ها در ویندوز lnk (مخفف link) است.

NTFS Symbolic Link که به اختصار سیملینک نامیده می‌شود، میانبری از سیستمِ فایل است که به شیء دیگری اشاره می‌کند. در ظاهر عملکرد سیملینک با شورت‌کات یکی است اما این دو تفاوت اساسی در کارایی و عملکرد دارند. شورت‌کات فقط به محلِ فایل اشاره می‌کند؛ یعنی فقط دارای آدرس فایل تارگت است. اما سیملینک علاوه بر دسترسی داشتن به آدرس فایل، امکان تغییر محتویات فایل را دارد. فرض کنید دو فایلی را سیملینک تعریف کرده‌ایم که هر دو به یک فایل خاص از حافظه که در اصطلاح تارگت یا هدف نام دارد، اشاره می‌کنند؛ با تغییر هرکدام از این فایل‌ها، محتوای تارگت نیز تغییر می‌یابد. 

سیملینک‌ها فایل‌های بسیار مهمی در امنیت شبکه به‌شمار می‌آید؛ اگر یک اسکریپت شل را به یک سرور آپلود کرده‌اید، با سیملینک کردن می‌توانید به فایل‌های کانفیگِ سرور دسترسی داشته باشید. معمولا این اتفاق در سیستم‌های لینوکسی رخ می‌دهد؛ چون اساس کار لینوکس بر مبنای دسترسی یا Permission است. اگر به سروری دسترسی دارید، اما openbasedir سرور اجازه دسترسی به دایرکتوری‌ها و خواندن (dir) را نمی‌دهد، با سیملینک کردن می‌توانید به فایل مورد نظر دسترسی پیدا کنید. راه‌های مختلفی برای جلوگیری از این نوع حملات وجود دارد که خارج از مبحث بوده و در پست‌های دیگر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

به‌جای کپی کردن فایل، از شورت‌کات یا سیملینک استفاده کنید. در این حالت هم فضای حافظه پر نمی‌شود و هم دسترسی به فایل سریع‌تر انجام می‌شود. برای ایجاد سیملینکِ یک فایل در لینوکس از دستور ln استفاده می‌شود؛ ساختار این دستور در لینوکس به شکل زیر است:

ln -s /path/to/file /path/to/symlink

در سیستم ویندوز هم برای برنامه‌ها از آیکون شورت‌‌کات استفاده کنید. اگر فایل یا فولدری دارید که در درایوهای مختلف به آن نیاز دارید، حتما نسخه میانبر آن‌ را ایجاد کنید. برنامه‌هایی نیز وجود دارد که این کار را برای شما انجام داده و حتی کلیدهای ترکیبی را برای دسترسی سریع تعریف می‌کند.

فایل‌های تکراری زباله‌های غیرضروری هستند که فضای زیادی از دیسک را شامل می‌شوند. اگر آشنایی کافی با لینوکس داشته باشید، شناسایی و حذف این فایل‌ها هم آسان خواهد بود. همان‌طور که اشاره شد هم از طریق خط‌فرمان و هم نرم‌افزار می‌توان فایل‌های تکراری را حذف نمود.

این نرم‌افزار برای اکثر توزیع‌های لینوکس از جمله اوبونتو، دبیان، فدورا و ردهت وجود دارد. فقط کافیست آن‌ را از پکیج‌منیجر جستجو و نصب کنید.این نرم‌افزار دارای رابط گرافیکی است که کار کردن با آن‌ را آسان می‌کند. از طریق ترمینال هم می‌توانید با این نرم‌افزار تعامل داشته باشید. در حالت پیش‌فرض دایرکتوری Home را باز می‌کند. برای پیدا کردن فایل‌های تکراری دکمه Find را کلیک کنید. اگر در لیست فایلی نشان داد، با کلیک روی آن و انتخاب Delete آن‌ را پاک خواهد کرد.

در اوبونتو، دستورات FSlint در مسیرِ /usr/share/fslint/fslint قرار دارد؛ ترمینال را باز کرده و دایرکتوری جاری را به این مسیر تغییر دهید.

cd /usr/share/fslint/fslint

fslint /path/to/directory/.

در واقع این دستورات هیچ  فایلی را پاک نمی‌کند، فقط لیستی از فایل‌های تکراری را نشان می‌دهد.

 این دستور در حالت پیش‌فرض بر روی لینوکس نصب نیست؛ از هر نوع توزیعی که استفاده می‌کنید، می‌توانید آن‌ را نصب کنید. در مواقعی که دسترسی به محیط گرافیکی ندارید، این دستور بهترین گزینه برای کار کردن در محیط ترمینال است. فقط کافیست ترمینال را باز کرده و مسیر جاری را به محلی که می‎خواهید فایل تکراری حذف شوند، تغییر دهید. مثلا دستورِ fdupes /home/hitrost فایل‌های تکراری را فقط در مسیر home/hitrost/ چاپ‌ می‌کند اما دایرکتوری‌های موجود در زیر مجموعه این مسیر را اسکن نمی‌کند. برای این منظور دستور زیر را بکار ببرید:

fdupes -r /home/hitrost

به‌جای home/hitrost/ دایرکتوری مورد نظر خود را وارد کنید. دستورِ fdupes به تنهایی قادر به حذف هیچ فایلی نیست؛ فقط فایل‌های تکراری را نشان می‌دهد. برای حذف می‌توانید به مسیر فایل‌های تکراری رجوع کرده و آن‌ها را پاک کنید. از سوئیچِ d- برای حذف توسط این دستور می‌توانید استفاده کنید.

Dupeguru برنامه‌ای متن باز و رایگان است که با نصب در سیستم‌عامل ویندوز و مک می‌توانید فایل‌های تکراری را شناسایی و حذف کنید. این برنامه برخلاف دیگر برنامه‌های متن‌باز، برای اکثر توزیع‌های لینوکس ارائه نشده است؛ فقط در Arch Linux قادر به نصب از طریق Package Manager هستید. توسعه دهنده‌ی Dupeguru پکیجِ PPA را برای نصب در اوبونتو و دیگر توزیع‌های تحت اوبونتو فراهم می‌کند.

این برنامه در سه نسخه‌‌ی مختلف برای پلتفرم‌های ویندوز، مک و لینوکس ارائه شده است. نسخه استاندارد آن فقط قابلیت جستجو برای فایل‌های تکراری را دارد؛ نسخه دوم آن مناسب برای پیدا کردن فایل‌های موسیقی و نسخه سوم آن برای پیدا کردن عکس‌های تکراری مناسب است. رابط گرافیکی کار کردن با آن را آسان کرده و به‌ راحتی می‌توانید فولدرها را به آن اضافه کنید.

بعد از نصب، پکیجِ اوبونتو از ترمینال اجرا شده و توسط دستور dupeguru_se نسخه استاندارد برنامه اجرا می‌شود. مطابق با سلیقه و نیاز خود می‌توانید برنامه‎های مشابه dupeguru رانصب کنید.