این بنای رمزآلود به دوران ما قبل تاریخ تعلق دارد که در ویلتشایر انگلستان و در دشت سالیسبوری واقع شده است. سنگهای عظیم الجثه‌ی این بنای تاریخی طوری کنار هم قرار گرفته‌اند که یک محوطه‌ی دایره‌ای شکل را می‌سازند. در اطراف این بنای باشکوه یک محوطه‌ی کناری و سپس یک خندق حلقه‌ای ایجاد شده است که احتمالا به مرحله اول از ساخت این بنا مربوط می‌شود؛ زیرا تصور می‌شود که این بنا در سه مرحله ساخته شده است و در آخرین مرحله است که سنگهای آبی (blue stones) در استون‌هنج کار گذاشته می‌شوند.
در مورد اینکه استون‌هنج در گذشته‌های دور، چه مکانی بوده و چه کاربردهایی داشته است فرضیه‌های زیادی مطرح شده است. بسیاری از محققان معتقد هستند که این بنا در دوره‌ای از زمان، معبد، مقبره و یا مکانی مقدس بوده است که برای انجام مراسم و تشریفات مذهبی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. با همه‌ی این اوصاف، دلیل ساخت این بنا و حتی چگونگی ساخت آن، هنوز به صورت یک راز باقی مانده است. کسی به درستی نمی‌داند که این سنگهای بزرگ چگونه به این محل آورده شده‌اند و چگونه در جای خود نصب گردیده‌اند. اما برحسب شواهد بدست آمده، سنگ‌هایی که در ساخت این اثر تاریخی به کار رفته‌اند ۵۰۰ سال قبل از برپا شدن این بنا، از زمین استخراج شده‌اند.
سرانجام محققان، معادنی که سنگهای آبی، از آن‌ها استخراج شده‌اند را شناسایی کرده‌اند. طبق نظر محققان این سنگ‌ها حدود ۵۰۰ سال قبل از ساخت این بنا در ویلتشایر، از منطقه‌ای در ۲۲۵ کیلومتری ولز استخراج شده‌اند. یافته‌های اخیر، محققان را به این تتیجه رسانده است که در ابتدا از این بنای ماقبل تاریخ، یک نسخه‌ی اولیه در ولز ساخته شده است که بعدها قطعات این بنا را از هم جدا کرده‌اند و در ویلتشایر (جایی که این بنا اکنون در آنجا قرار دارد) دوباره این بنا ساخته شده است.
محققان از مدتها قبل می‌دانستند که سنگهای کوچک‌تر این بنا که سنگهای آبی نامیده می‌شوند از ولز به این منطقه آورده شده‌اند؛ اما آن‌ها اطلاعاتی در مورد معادنی که این سنگ‌ها استخراج شده بودند، نداشتند. اخیرا گروهی از زمین‌شناسان و باستان‌شناسان انگلیسی موفق شده‌اند که یک سری حفره را در ساختارهای سنگی عظیم الجثه، شناسایی کنند که با شکل، ساختار و اندازه ی سنگهای آبی کاملا مطابقت دارند.
به سنگ‌هایی که از جاهای دیگر به منطقه کنونی بنا آورده شده‌اند، سنگهای آبی گفته می‌شود. اکثر این سنگهای آبی، سنگهای آذرین دلریت و ریولیت هستند که طبق نظر زمین‌شناسان از منطقه‌ی پرسلی هیلز در غرب ولز به این منطقه آورده شده‌اند. اما موضوع گیج‌کننده این است که استون‌هنج از ماسه سنگ‌هایی ساخته شده است که سارسین نامیده می‌شوند؛ این سنگ‌ها از اطراف ویلتشایر حفاری و استخراج شده‌اند، بنابراین چرا سازندگان این بنای تاریخی به خود این زحمت را داده‌اند که سنگهای آبی را از منطقه‌ای دیگر و با طی مسافت‌های طولانی به این مکان انتقال بدهند؟
موضوع جالب توجه این است که محققان اکنون منشا سنگهای آبی را شناسایی کرده‌اند؛ سنگهای آبی از سنگهای عظیمی منشا می گیرند کهcarn Goedog و craig Rhos-y –felin نامیده می‌شوند. نه تنها اندازه‌ی این سنگهای آبی استخراج شده با حفره‌ها و جاهای خالی که در این سنگهای عظیم باقی مانده است، مطابقت دارد، بلکه محققان سنگهای مشابهی را در محل یافته‌اند که احتمالا توسط سازندگان این بنا در آن منطقه رها شده‌اند. همچنین در آن محل، تجهیزاتی یافت شده است که به احتمال زیاد برای بارگیری و حمل و نقل این سنگ‌ها کاربرد داشته است. اما موضوع جالب دیگر این است که چه زمانی، این تجهیزات و سکوهای بارگیری مورد استفاده قرار گرفته‌اند. باستان‌شناسان با بررسی‌هایی که روی مواد ارگانیک یافت شده در محل انجام داده‌اند و همچنین با بررسی زغال چوب باقی مانده از آتشی که در کمپ کارگران افروخته می‌شده است و با استفاده از روش تاریخ گذاری رادیواکتیو کربن توانسته‌اند به این نکته پی ببرند که سنگهای آبی مدت‌های مدیدی قبل از اینکه برای ساخت استون هنج به کار بروند، از این منطقه استخراج شده‌اند.
پارکر پی یرسون رئیس گروه تحقیقات از یونیورسیتی کالج لندن در این مورد می‌گوید:
قدمت این سنگ ها تقریبا به ۳۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد و این مساله بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا سنگهای آبی حدودا تا ۲۹۰۰ سال قبل از میلاد، در محل فعلی خود در استون هنج قرار داده نشده‌اند. از زمان استخراج این سنگ‌ها تا انتقال آن‌ها به محل استون‌هنج، تقریبا ۵۰۰ سال طول کشیده است؛ به عبارت ساده‌تر ۵۰۰ سال طول کشیده است تا کارگران دوران نوسنگی بتوانند سنگهای آبی را به استون‌هنج انتقال دهند و درستی چنین فرضیه‌ای دور از ذهن و بعید به نظر می‌رسد. به احتمال زیاد، این سنگ‌ها ابتدا، برای ساخت یک بنای یادبود محلی (جایی نزدیک به محل استخراج این سنگ‌ها) به کار گرفته شده‌اند و سپس از این بنای یادبود کنده شده‌اند و برای ساخت استون‌هنج مجددا به کار رفته‌اند.
این یافته های جدید که در مجله‌ی Antiquity به چاب رسیده‌اند، درباره‌ی اینکه سنگهای آبی چگونه استخراج شده‌اند و چگونه سر از استون‌هنج در آورده‌اند، مدارک و شواهد با ارزشی را ارائه می‌کنند. جاش پولارد یکی از محققان در این زمینه می‌گوید:
سنگهای آبی از سنگهای عظیم الجثه‌ای استخراج شده‌اند که در اصطلاح زمین شناسی "برون زد یا رخ نمون" نامیده می‌شوند. برای استخراج این سنگ‌ها، کارگران مجبور بوده‌اند که گوه‌ای چوبی را داخل شکاف‌هایی که بین این سنگهای ستونی شکل وجود داشته است، قرار دهند و بقیه ی کار را به شرایط جوی منطقه بسپارند. پس از بارندگی‌هایی که اتفاق می‌افتد و در اثر رطوبت، گوه‌ی چوبی حجیم‌تر می‌شود بنابراین این سنگ‌ها خیلی راحت‌تر از سطح سنگهای مجاور جدا می‌شوند. سپس کارگران این سنگهای ستونی شکل را پایین می‌آوردند و روی سکوهای بارگیری قرار می‌دادند و از روی این سکوها در امتداد مسیری که برای حمل و نقل این سنگهای بزرگ آماده کرده بودند، این سنگ‌ها را می‌کشیده‌اند و به سختی حمل می‌کرده‌اند.
اگر چه محققان پیشین براین عقیده‌اند که سنگهای آبی به سمت جنوب و بندرگاه Milford Haven برده شده‌اند و سپس با قایق به سمت ویلتشایر حمل شده‌اند، اما اکتشافات اخیر این فرضیه را نامحتمل می‌داند. پی یرسون در این مورد می‌گوید:
تنها مسیر منطقی برای انتقال این سنگ‌ها از طریق دریا و از بندرگاهSt david s Head بوده است یا اینکه از راه خشکی و از میان دره‌هایی بوده است که امروزه A40 نامیده می‌شوند. من شخصا فکر می‌کنم که به احتمال زیاد، کارگران از طریق خشکی این سنگ‌ها را انتقال داده‌اند.
وزن هر کدام از این سنگ‌ها تقریبا ۲ تن تخمین زده می‌شود؛ بنابراین این امکان وجود داشته است که توسط گاوهای قوی هیکل و بر روی مسیری ریل مانند که از الوارهای چوب ساخته می‌شده است این سنگ‌ها حمل شوند. گروهی از باستان‌شناسان در سال ۲۰۱۶ نیز به حفاری‌های خود در این منطقه ادامه خواهند داد؛ با امید به اینکه بنای یادبود اصلی که قبل از ساخت استون هنج، بنا شده است را کشف نمایند. این محققان فکر می‌کنند که به یافتن این محل نزدیک و نزدیک‌تر شده‌اند. آن‌ها معتقد هستند که در ولز و در مکانی بین دو معدنی که این سنگ ها از آن ها استخراج شده‌اند، این بنای یادبود اصلی ساخته شده است.
پی یرسون در پایان می‌گوید:
بنای یادبود استون‌هنج از ابتدا، به ولز تعلق داشته است و اگر ما بتوانیم در ولز آن بنای اصلی که استون‌هنج بعدا با استفاده از سنگهای آن ساخته شده است را پیدا کنیم، نهایتا می‌توانیم پرده از این راز برداریم که چرا اصلا استون‌هنج ساخته شده است و چرا بعضی از سنگهای به کار رفته در آن، از مسافت‌های دور به ویلتشایر آورده شده‌اند؟
نظرات