۲۰ شهریور: اجرای اولین عملیات محاسباتی راه دور از جورج استیبیتز

جورج استیبیتز، دانشمند علوم رایانه و یکی از کسانی که به‌عنوان پیشگامان نسل اولیه کامپیوترهای دیجیتال شناخته می‌شود، ۷۷ سال پیش در چنین روزی موفق شد یک عملیات محاسباتی را با ارسال فرمان از راه دور به انجام برساند. جورج استیبیتز در ۲۰ آوریل سال ۱۹۰۴ در شهر یورک پنسیلوانیا دیده به جهان گشود. او کارشناسی خود را در دانشگاه دنیسون گذراند سپس در سال ۱۹۲۷ از دانشگاه یونیون با مدرک کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شد و بعد دکترای خود را در رشته ریاضیات و فیزیک از دانشگاه کورنل در سال ۱۹۳۰ دریافت کرد.

جورج استیبیتز با تحقیقات و دستاوردهایش در دهه ۳۰ و ۴۰ میلادی، توانست به‌نوعی زیربنای عصر رایانه و دیجیتال را پایه‌ریزی کند. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای وی ساخت رله‌هایی بود که منطق بولین چرخه‌های دیجیتال را پیاده‌سازی و از آن برای ساخت ماشین‌حساب‌های الکترومکانیکی استفاده می‌کرد. وی یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان و محققان آزمایشگاه معروف بل بود. زیربنای محاسبات پیشرفته توسط ماشین‌های الکترومکانیکی توسط این دانشمند پایه‌ریزی شد و اولین ماشین‌های محاسباتی تاریخ که می‌توانستند محاسبات پیچیده انجام دهند و به‌نوعی کامپیوترهای دیجیتال نسل اول به شمار می‌رفتند، توسط این دانشمند بزرگ ساخته شد.

ایده کنترل و هدایت ماشین‌های الکترومکانیکی و محاسباتی از راه دور در اواخر دهه ۳۰ میلادی به ذهن جورج استیبیتز خطور کرد؛ و شاید این اولین ایده از طراحی و ساخت ماشین‌های کنترلی از راه دور به‌حساب آید. در تاریخ ۱۱ سپتامبر سال ۱۹۴۰، جورج استیبیتز در خلال کنفرانس جامعه ریاضیدانان آمریکا در کالج دارتموث از طریق خطوط تلگراف فرمان محاسباتی مد نظر خود را به ماشین محاسباتی Model 1 Complex Calculator در شهر نیویورک ارسال کرد و این ماشین مطابق با فرمان دریافتی، محاسبات مربوطه را به انجام رساند. شاید در حال حاضر با تکنولوژی فعلی این کار بسیار ساده و بی‌اهمیت قلمداد شود؛ ولی زمانی که تکنولوژی بشر در آن دوران را مد نظر قرار می‌دهید متوجه می‌شوید که ایده و اجرای این طرح یکی از مهم‌ترین نقاط عطف علوم کامپیوتری بوده که جورج استیبیتز طراح و پایه‌گذار آن است.

شاید نام این دانشمند بزرگ در میان دانشمندان علوم رایانه‌ای که بعد از وی شروع به کار کردند کمتر شنیده شده باشد؛ اما بی‌شک این دانشمند بزرگ نقش بسیار مهمی در معماری دنیای دیجیتال امروزی ما بازی کرده است. شاید در دنیای دیجیتالی که ما می‌شناسیم و آن را مشاهده می‌کنیم، درک اهمیت دستاوردهای جورج استیبیتز کمی سخت باشد و برای ما دستاوردهای نسل بعدی دانشمندان علوم رایانه را ساده‌تر درک کنیم؛ ولی نباید فراموش کرد که این دستاوردها بر پایه نتایج و تلاش‌های این دانشمند و ریاضیدان برجسته بنا شده است.

جورج استیبیتز در ۳۱ ژانویه سال ۱۹۹۵ و در ۹۰ سالگی برای همیشه چشم از جهان فروبست.

دیگر رویدادهای مهم تاریخ ۲۰ شهریور (۱۱ سپتامبر)

۱۹۴۶ - برقراری اولین تماس تلفنی موبایل بین دو خودرو

۱۹۵۲ - انجام اولین جراحی قلب برای جایگذاری دریچه آئورت مصنوعی

این مطلب در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶ به‌روزرسانی شده است.