۳۰ آذر: سالگرد مرگ جیمز پارکینسون پزشک و باستان شناس سرشناس انگلیسی

جیمز پارکینسون 11 آوریل سال 1755 در لندن متولد شد. پدرش جان پارکینسون یکی از جراحان و داروسازان معروف شهر لندن بود. جیمز پارکینسون همانند پدر به پزشکی روی آورد و توانست در سال 1784 به عنوان پزشک و جراح رسمی در شهر لندن مشغول به کار شود. در کنار علم پزشکی که حرفه‌ اصلی وی به حساب می‌آمد، علاقه‌ی شدیدی به باستان شناسی، دیرینه شناسی و سیاست داشت و بصورت جدی به مطالعه در این حوزه‌ها و فعالیت در آن‌ها می‌پرداخت.

جیمز پارکینسون با شناخت بسیار خوبی که از قانون و تسلطی که به فن بیان و نگارش داشت، بیشتر از آن که به نام یک پزشک در آن دوران مشهور باشد، بخاطر پذیرش وکالت اقشار محروم و فشار بر دولت از طریق قانون و سخنرانی‌های خود در جهت مقابله با فساد دولتی و مشکلات در بدنه دولت انگلستان شناخته می‌شد. همچنین مقالات سیاسی وی که همزمان شده بود با انقلاب فرانسه و در شرایطی که انگلستان در اوج مشکلات سیاسی قرار داشت، باعث شهرت بیشتر وی شده بود.

سال 1799 جیمز پارکینسون ناگهان در اوج فعالیت‌های سیاسی تصمیم گرفت سیاست را رها کرده و  روی کار اصلی خود یعنی پزشکی تمرکز کند. بنابراین تا سال 1807 مقالات و دستاوردهای علمی بسیاری در حوزه علم پزشکی منتشر کرد. او اولین کسی است که از بیماری آپاندیس در ادبیات پزشکی انگلستان نام برد و به توصیف و تشریح آن پرداخت. یکی دیگر از موضوعات مورد علاقه‌ی جیمز پارکینسون سلامت عمومی و بهداشت عمومی مردم بود که در این خصوص نیز مقالات بسیاری را در جهت بالا بردن سلامت جامعه ارائه کرد. دکتر جیمز پارکینسون یکی از کسانی بود که برای احقاق حق بیماران ذهنی به منظور بهره‌مندی حمایت‌های قانونی تلاش بسیار کرد و قوانینی که در آن زمان برای این منظور در انگلستان به تصویب رسید حاصل تلاش اوست.

شاید بزرگترین دستاورد علمی که نام دکتر جیمز پارکینسون را جاودانه کرد، مربوط به توصیف بیماری است که بعدها به نام خود وی نامگذاری شد. جیمز پارکینسون بعد از مدت‌ها تحقیق در خصوص نوعی بیماری خاص، مقاله‌ای را تحت عنوان فلج لرزشی منتشر کرد و این بیماری را متمایز با آنچه که در آن زمان رعشه‌های معمولی می‌پنداشتند توصیف کرد. وی به تشریح دقیق رفتار بیماران و خصوصیات بیماری پرداخت.

حدود 60 سال بعد جان مارتین شارکو، عصب شناس سرشناس فرانسوی نام پارکینسون را به احترام جیمز پارکینسون برای این بیماری انتخاب کرد. این بیماری همان لرزش در وضعیت استراحت است که شیوع آن بیشتر در سنین پیری است اما در جوانان هم دیده می‌شود. شیوع این بیماری در تمام مناطق دنیا یکسان است یعنی درصد شیوع بیماری با تغییر در منطقه خیلی فرق نمی‌کند؛ بطور کلی این بیماری بر اثر از بین رفتن سلول‌های ترشح کننده ماده‌ای به نام دوپامین (که یک انتقال دهنده عصبی) است رخ می‌دهد. افزایش نسبت استیل کولین به دوپامین در غده‌های قاعده‌ی مغز موجب علائم رعشه، سفتی عضلات و کندی حرکات می‌شود.

یکی دیگر از حوزه‌های مورد علاقه‌ی دکتر جیمز پارکیسنون دیرینه شناسی و زمین شناسی بود. بعد از پایان دادن به فعالیت‌های سیاسی و متمرکز شدن روی کار پزشکی، پارکینسون تا حدودی در راستای میل شخصی خود فعالیت کرد. او فسیل‌های جانوران را جمع آوری می‌کرد و به مطالعه آن‌ها می‌پرداخت و سعی می‌کرد بر اساس فسیل‌هایی که پیدا می‌کند، اطلاعات جاندار مربوطه را شبیه‌سازی کند. در آن دوران در ادبیات علمی انگلیسی منابع مناسبی به این زبان برای مطالعه فسیل‌ها وجود نداشت و این موضوع باعث شد تا دکتر جیمز پارکینسون شروع به نوشتن کتاب و ایجاد منابع به زبان انگلیسی کند  تا مردم و دانشمندان به مطالعه فسیل‌ها علاقه‌مند شوند. سال 1804 اولین کتاب وی در این خصوص تحت عنوان بازمانده‌های ارگانیک از دنیای قبل را منتشر کرد، این کتاب مورد استقبال بسیاری از دیرینه شناسان و زمین شناسان آن زمان قرار گرفت و حتی به زبان‌های دیگر نیز ترجمه شد. سال 1808 و 1811 نسخه‌های دوم و سوم این کتاب منتشر شد و مورد استقبال دانشمندان این حوزه قرار گرفت. همچنین تشکیل و برگزاری اولین جلسه انجمن زمین شناسان انگلستان در سال 1807 با همت و تلاش دکتر جیمز پارکینسون صورت پذیرفت.

دکتر جیمز پارکینسون 21 دسامبر سال 1824 بعد از یک حمله قلبی دیده از جهان فروبست. متاسفانه هیچ نقاشی از وی بجای نمانده و به دلیل نبود دوربین عکاسی در آن دوران، هیچ عکسی از پارکینسون ثبت نشده است. تاریخ 11 آوریل هر سال که روز تولد این دانشمند بزرگ است به عنوان روز جهانی پارکینسون نامگذاری شده است.