بررسی راهکار‌های اسپاتیفای برای درآمدن از زیر سایه ناشران موسیقی

مشکل سر راه اسپاتیفای برای عرضه‌ی عمومی همیشه این بوده است که ناشران موسیقی حرف اول را در این کسب و کار می‌زنند. آن‌ها اسپاتیفای را مجبور می‌کنند ۷۰ درصد سود خود را در قالب امتیاز پخش به آن‌ها بدهد و هرگاه ببینند سود اسپاتیفای افزایش یافته است، می‌توانند این رقم را افزایش دهند.

به همین دلیل است که اسپاتیفای در طول چند سال گذشته با پنج روش مختلف در تلاش بوده است تا به معامله‌ای بهتری در مورد امتیاز پخش با ناشران دست یابد. ایده‌ی اسپاتیفای‌ این است که ناشران موسیقی را مجبور کند تا هر چه بیشتر به اسپاتیفای نیاز داشته باشند؛ همان‌طور که اسپاتیفای به آن‌ها نیاز دارد.

زمانی که این کمپانی در سال ۲۰۰۸ کار خود را آغاز کرد، در رابطه با ناشران موسیقی در موضع ضعف قرار داشت؛ چرا که تعداد مخاطبان آن بسیار اندک بود. اسپاتیفای مجبور بود برای گسترش کار خود در ایالات متحده، ابتدا بودجه‌ای ۱۸۰ میلیون دلاری داشته باشد و مبلغ زیادی به‌عنوان پیش‌پرداخت امتیاز پخش به ناشران موسیقی بپردازد. همچنین اسپاتیفای مجبور بود حق شراکت با ناشران را نیز بپردازد.

اما اکنون اسپاتیفای بیش از ۵۰ میلیون مشترک پولی دارد و شنوندگانی که به‌صورت رایگان و البته به همراه تبلیغات، مشترک آن هستند. اکنون ردپای اسپاتیفای را می‌توان در گوگل موزیک، یوتیوب، اپل موزیک و آمازون دید، از این‌رو ناشران موسیقی و دارندگان حق انحصاری در تنگنا قرار گرفته‌اند. اسپاتیفای به مرور زمان توانسته است به اهرم فشاری علیه آن‌ها دست یابد؛ به‌گونه‌ای که اکنون ناشران برای جذب مشتری و درآمد به اسپاتیفای احتیاج دارند. در ادامه به پنج روشی که اسپاتیفای برای تضعیف سیطره‌ی ناشران موسیقی بر این صنعت استفاده کرده است، می‌پردازیم.

دیکته کردن ۴۰ آهنگ تاپ

ویژگی «Discover Weekly and Release Radar playlists» نه‌تنها باعث محبوبیت اسپاتیفای شده و آن را متمایز کرده است، بلکه این امکان را برای آن فراهم کرده است که روی آهنگ‌هایی مورد علاقه‌ی شنوندگان کنترل داشته باشد. اسپاتیفای به‌جای تمرکز بر اشتراک مستقیم آهنگ‌ بین افراد و کانال‌های ارتباطی مستقیم بین هنرمندان و مخاطبان، روش‌هایی برای پیدا کردن آهنگ‌ توسعه داده است که باعث شده کنترل بیشتری بر این پروسه داشته باشد. اسپاتیفای قصد دارد جای هزاران ایستگاه‌های رادیویی پخش موسیقی را بگیرد؛ ایستگاه‌هایی که ناشران موسیقی علاقه‌ی زیادی به آن‌ها دارند.

اگر اسپاتیفای بتواند لیست پخش خود را به مخاطبان القا کند و بر آن‌ها و هنرمندان تأثیر بگذارد؛ می‌تواند دست بالاتر در تنظیم قرارداد با ناشران داشته باشد. کمپانی‌های نشر موسیقی که حق پخش پایین‌تری طلب می‌کنند، مانند رقیبان خود از جمله اپل موزیک تنها آهنگ‌های انحصاری پخش نمی‌کنند یا از هنرمندان نمی‌خواهند آهنگ‌های ضبط‌شده را بازتولید کنند. به این ترتیب این ناشران هنرمندان خود را به مدت طولانی‌تر در قسمت «Spotify Sessions» می‌بینند و مخاطبان آن‌ها بیشتر می‌شود. در نهایت ناشرانی که با اسپاتیفای کار نمی‌کنند، به‌تدریج درمی‌یابند که توجه به آن‌ها کمتر می‌شود. اسپاتیفای اکنون متهم به اتخاذ این رفتار انتقام‌جویانه شده است. با این‌که شرکت این اتهام را رد کرده است؛ اما حتی تهدید به انجام این کار می‌تواند ناشران را به عقب‌نشینی وادار کند.

رشد اسپاتیفای

اسپاتیفای نیاز دارد تا هر سه ناشر بزرگ دنیای موسیقی به آن اجازه دهند تا آثارشان را پخش کند. در غیر این صورت کاتالوگ آن به شکل گیج‌کننده‌ای ناقص خواهد شد. بسیاری از مخاطبان نمی‌دانند که خوانندگان با کدام یک از سه ناشر بزرگ، یعنی سونی، وارنر و یونیورسال همکاری دارند. از این‌رو قطع همکاری هر کدام از آن‌ها به معنی از دست دادن بخش بزرگی از آهنگ‌ها خواهد بود و مخاطبان اسپاتیفای را به‌سوی رقیبان سوق خواهد داد.

اما حالا قضیه فرق کرده است،؛ چرا که اسپاتیفای بزرگ‌تر از گذشته شده و دیگر چند مخاطب محدود ندارد. اکنون اسپاتیفای بخش مهمی از درآمد ناشران را تشکیل می‌دهد؛ بنابراین اگر آن‌ها دست به قطع همکاری بزنند، خودشان بیشتر متضرر می‌شوند. همان‌طور که در بالا گفتیم، اسپاتیفای آهنگ‌های بسیاری از خوانندگان را از دست خواهد داد؛ اما از طرف دیگر ناشران هم بخش بزرگی از درآمدشان را از دست خواهند داد. رشد اسپاتیفای باعث شده است که در معامله با ناشران اهرم فشار داشته باشد.

تنوع‌بخشی تا فراتر از موسیقی

اسپاتیفای مجبور است ۷۰ درصد درآمد خود را به ناشران موسیقی بدهد؛ اما مجبور نیست درآمد حاصل از دیگر انواع محتوا از جمله ویدیو و پادکست را با دیگران تقسیم کند. از همین رو اسپاتیفای اخیرا سرمایه‌گذاری زیادی را در تولید محتوای اوریجینال از جمله «سری ۱۲ ویدیوی مختلف» انجام داده است، همین‌طور طرح بزرگی برای تولید پادکست در دست اجرا دارد.

هر چه اسپاتیفای تمرکز بیشتری بر ایجاد محتوای تولیدی خود یا خرید محتوای ارزان بگذارد، به همان میزان درصد کمتری از درآمد خود را به ناشران خواهد داد. در عین حال اسپاتیفای اجازه‌ی دسترسی به محتوای انحصاری به مشترکان خود می‌دهد؛ البته نه به شکلی که اپل موزیک با آلبوم‌های Blockbuster انجام داد و باعث عصبانیت مشترکانش شد. زمانی که اسپاتیفای اعلام کرد وارد دنیای ویدیو خواهد شد، بسیاری حدس زدند که اسپاتیفای قصد دارد یوتیوب، ویوو یا حتی فیس‌بوک را به چالش بکشد. اما در حقیقت بیشتر شبیه نت‌فلیکس شده است.

محدودیت‌های دسترسی

بزرگ‌ترین عامل موفقیت اسپاتیفای امکان اشتراک رایگان در آن، البته همراه با تبلیغات است که سیل مخاطبان را به‌سوی آن سرازیر می‌کند. اما بعضی از ناشران نمی‌خواهند آهنگ‌های آن‌ها با قیمت پایین استریم شود؛ حداقل زمانی که اولین بار منتشر می‌شوند. اکنون فایننشیال تایمز گزارش می‌دهد که اسپاتیفای در حال مذاکره با ناشران است تا آهنگ‌های تاپ را با تأخیر استریم کند اما در عوض قراردادهای بهتری برای حق نشر منعقد کند.

در نهایت اسپاتیفای چنان رقم بالایی از مخاطبان را به خود جذب کرده است که اکنون می‌تواند دسترسی آن‌ها به بعضی از محتویات را با هدف تشویق آن‌ها به اشتراک پولی محدود کند. برخی از هنرمندان همچون تیلور سویفت سال‌ها از اسپاتیفای می‌خواستند این کار را انجام دهد؛ اما اکنون که این شرکت به رشد زیادی دست یافته است، می‌تواند چنین درخواستی از مخاطبان خود را مطرح کند.

تبدیل شدن به یک ناشر موسیقی

اگر اسپاتیفای حق انتشار آهنگ‌هایی را که استریم می‌کند، به دست آورد؛ می‌تواند امتیاز آن‌ها را در اختیار دیگران قرار دهد و منبع درآمد دیگری برای خود ایجاد کند. دو منبع آگاه به TechCrunch گفته‌اند که اسپاتیفای اکنون در حال مذاکره با هنرمندان برای عقد قرارداد به روش سنتی همچون دیگر ناشران با آنان است. موسیقی‌دانهایی که با اسپاتیفای قرارداد ببندند، در ابتدا مبلغی به‌صورت نقد دریافت می‌کنند و در عوض،  در درآمد حاصل از استریم آهنگ‌ها شریک می‌شوند.

در این قراردادها احتمال دارد نحوه و شرایط اشتراک‌گذاری محتوا با دیگر پخش‌کنندگان نیز گنجانده شود؛ اما هنوز این موضوع تأیید نشده است. در حال حاضر اپل به بعضی از هنرمندان پیش پرداختی پیشنهاد می‌دهد تا تولیدات آن‌ها را به‌صورت انحصاری پخش کند. اخیرا هنرمندی با نام Chance The Rapper اعلام کرده است که در ازای در اختیار گرفتن انحصار پخش آلبومش به مدت دو هفته، مبلغ ۵۰۰ هزار دلار از اپل دریافت کرده است. اما از طرف دیگر اسپاتیفای به دنبال قراردادهای طولانی‌مدت با هنرمندان است.

عرضه‌ی عمومی

اسپاتیفای با استفاده از این روش‌ها قصد دارد در عقد قراردادهای حق پخش، اهرم فشار داشته باشد. قبلا گزارش شده است که اسپاتیفای قصد دارد عرضه‌ی عمومی سهام را تا سال ۲۰۱۸ عقب بیندازد؛ با این امید که این روش‌ها به اهداف از پیش تعیین‌شده دست یابند. اسپاتیفای از اظهارنظر درباره‌ی این موضوع امتناع کرده است.

اسپاتیفای استریم آهنگ‌ها را با قیمت کمتر در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد؛ از این‌رو در نگاه اول همکاری هنرمندانی که با ساختن آهنگ امرار معاش می‌کنند با اسپاتیفای ممکن است به ضرر آن‌ها باشد. اما موفقیت اسپاتیفای در این زمینه و رشد سریع آن، بسیاری از هنرمندان را راغب به همکاری با آن کرده است. نه‌تنها اسپاتیفای به دنبال کاهش حق پخش از طریق رشد بیشتر است، بلکه هنرمندان را تشویق می‌کند تا تولیدات خود را در اسپاتیفای تبلیغ کنند و بلیت کنسرت‌های خود را از طریق آن به فروش برسانند؛ البته درصدی از درآمد آن‌ها را در اختیار می‌گیرد. نپستر باعث شد دانلود غیرقانونی آهنگ‌ رواج پیدا کند؛ ناشران با واکنش سریع آن را تحت پیگرد قرار دادند و در نهایت نپستر از صحنه محو شد، بدون این‌که جایگزینی برای آن پیش‌بینی شده باشد. سپس استفاده‌کنندگان از نپستر به اپلیکیشن‌های غیرقانونی دیگر رو آوردند؛ به‌نحوی‌که ناشران چندین سال است مبالغ زیادی جهت مبارزه با آن‌ها صرف می‌کنند. اکنون بعد از ۱۵ سال دسترسی همگانی و عمومی به موسیقی، بار دیگر سیطره‌ی ناشران به چالش کشیده شده است؛ اما این بار ۵۰ میلیون نفر حاضرند بابت آن پول بپردازند.