مقایسه‌ جامع جک صوتی ۳.۵ میلی متری با USB نوع C و صدای بی سیم

پس از این که تصاویر مختلفی از آیفون 7 و شایعاتی در مورد حذف شدن جک صوتی 3.5 میلی‌متری هدفون آن در فضای مجازی منتشر شد، دنیای فناوری دچار آشفتگی شدیدی شد. به طوری که دیگر سازندگان گوشی‌های هوشمند، در این زمینه پیش دستی کرده و برخی از مدل‌های گوشی هوشمند خود را بدون جک صوتی عرضه کردند. در حقیقت، سازندگان با این کار به صورت پیش‌گیرانه‌ای رقابت خود را با نسل بعدی آیفون شرکت اپل آغاز کرده و با پیش دستی کردن، به آشفتگی دنیای فناوری دامن زده‌اند.

مبدل دیجیتال به آنالوگ، صداهایی مانند موسیقی و آهنگ تماس‌های دریافتی را که از گوشی هوشمند خارج می‌شود، پردازش می‌کند. بخش آپلی‌فایر چیپ مجتمع یاد شده، سیگنال‌های آنالوگ را به منظور شنیده شدن از طریق بلندگوی دستگاه، هندزفری و هدفون تقویت می‌کند. مبدل آنالوگ به دیجیتال هم، سیگنال‌های دریافتی از میکروفون‌های دستگاه یا هدفون متصل به گوشی را پردازش می‌کند. پردازش سیگنال‌های مختلف و بی‌پایانی مانند اعمال افکت‌های صوتی در موسیقی، حذف نویز صوتی محیط در حین تماس‌های تلفنی و سیگنال‌های دریافتی از میکروفون‌های چندگانه، درون این تراشه‌ی کوچک کدک صوتی انجام می‌شود. در ادامه می‌توانید چیپ کدک صوتی WCD9335 ساخت شرکت کوالکام (Qualcomm) را که با رنگ آبی تیره در مادربرد گوشی گلکسی اس 7 وجود دارد، مشاهده کنید. این تصویر به وسیله‌ی کارشناسان وب‌سایت iFixit که درجه‌ی تعمیرپذیری و قطعات داخلی دستگاه‌های هوشمند را بررسی می‌کنند تهیه شده است.

بیش‌تر گوشی‌های هوشمند عرضه شده، دارای مدار مجتمع کدک صوتی منفرد هستند که عملکردی شبیه به کارت صوتی روی برد (onboard) رایانه‌ها دارند. کیفیت این تراشه‌ها برای بیش‌تر کاربران کافی است. این تراشه‌ها در هر سال بهبود یافته و پیشرفته‌تر می‌شوند. بسیاری از سازندگان، به دلیل صرفه‌ی اقتصادی استفاده‌ی هم‌زمان از تراشه‌ی سیستم روی چیپ اصلی و کدک صوتی شرکت کوالکام، در گوشی‌های هوشمند خود از کدک صوتی این شرکت بهره می‌برند. اما در این بین، شرکت‌هایی مانند اپل هم وجود دارند که از تراشه‌های اختصاصی خود یا تراشه‌های ساخت شرکت میکروالکترونیک Wolfson استفاده می‌کنند. سه شرکت یاد شده، رایج‌ترین تامین‌کنندگان کدک‌های صوتی برای گوشی هوشمند هستند که این روزها کوالکام در صدر انتخاب شرکت‌های سازنده‌ی گوشی هوشمند قرار دارد.

با این حال، برخی از شرکت‌ها پا را فراتر گذاشته و به دنبال استفاده از مولفه‌های با کیفیت بسیار بالا هستند. این حالت شبیه به استفاده از یک کارت صوتی پیشرفته‌ی اضافی برای رایانه است. این کدک صوتی جدید در کنار بخش استاندارد مستقر بوده و معمولا پردازش‌های مربوط به پخش موسیقی و تماس‌ها را بر عهده دارد اما هنوز پردازش‌های صوتی کم اهمیت برعهده‌ی تراشه‌ی استاندارد قرار دارند. معمولا این‌گونه تراشه‌ها دارای نرخ نمونه‌برداری (sample rate) بالاتری برای انجام تبدیلات بوده و شامل یک آمپلی‌فایر قدرتمند هستند که برای اصوات دارای نرخ بیت (bit rate) بالا و هدفون‌های با ایمپیدانس (impedance) بالا مناسب‌تر است. حتی برخی از شرکت‌ها از این هم فراتر رفته و از تقویت کننده‌ی (آمپلی‌فایر) مجزایی برای داشتن خروجی صوتی قدرتمند بهره می‌برند. گوشی‌های ال‌جی V10، لنوو Vibe X3، اَکسون شرکت ZTE و برخی از مدل‌های BoomSound شرکت HTC دارای واحد تبدیل دیجیتال به آنالوگ و تقویت کننده‌ی صوتی مجزایی بر روی برد اصلی خود هستند.

با توجه به موارد یاد شده، در ادامه‌ی مقاله فرآیند پردازش و مراحل رسیدن صدا به گوش کاربر را بیان خواهیم کرد. تراشه‌ی سیستم روی چیپ، داده‌های دیجیتالی را برای تبدیل شدن به سیگنال‌های آنالوگ به تراشه‌ی کدک صوتی ارسال می‌کند. این سیگنال‌های آنالوگ به وسیله‌ی بخش آمپلی‌فایر تقویت شده و به جک صوتی هدفون یا اسپیکر داخلی گوشی هوشمند ارسال می‌شود. سپس هدفون متصل به گوشی، سیگنال‌های صوتی تقویت شده را دریافت کرده و از آن برای تحریک کردن سیم‌پیچ صوتی (voice coil) خود استفاده می‌کند. سیگنال‌ها از سیم‌پیچ صوتی به درایورها (بخش تولید کننده‌ی صدا) رسیده و در نهایت صدا تولید می‌شود.

جک ۳.۵ میلی‌متری استاندارد، تحت عنوان TRS شناخته می‌شود که ابتدای کلمه‌های tip، ring و sleeve (نوک، حلقه و آستین) است. این کلمه‌ها به بخش‌های موجود در جک متصل به کابل هدفون‌ها اشاره دارد که می‌توانید نمونه‌ی تصویری آن را در ادامه مشاهده کنید.

این جک صوتی مدت زمان زیادی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. بهترین جمله‌ای که می‌توان درباره‌ی این جک صوتی گفت، این است که به طور مداوم عمل می‌کند؛ فقط کافی است آن را به خروجی صوتی مربوطه متصل کنید. فعلا در بیش‌تر موارد با وجود این جک صوتی، نیازی نیست که نگران سازگاری یا عدم سازگاری دستگاه‌های خود باشید. تجهیزات صوتی پیشرفته و قدرتمند (Highe end)، از جک صوتی بزرگ‌تر ۶.۲ میلی‌متری استفاده می‌کنند اما در همه‌ی گوشی‌های هوشمند و دستگاه‌های قابل حمل دیگر، همیشه از جک ۳.۵ میلی‌متری استفاده می‌شود. به علاوه، با وجود این جک لزومی برای نگرانی در مورد مکان اتصال آن بر روی گوشی وجود ندارد و حتی در مکان‌های تاریک هم به راحتی می‌توان جک هدفون را به گوشی متصل کرد. این موارد بی‌نظیر، عواملی هستند که باعث آماده به کار بودن و محبوبیت بیش از حد جک TRS استاندارد شده است.

با این اوصاف، چرا شرکت‌های سازنده‌ی دستگاه‌های هوشمند مشتاق به خلاص شدن از دست جک صوتی استاندارد هستند؟ بهتر است برای یافتن پاسخ این سوال، اپل را به عنوان شرکتی که به تدریج فناوری‌های قدیمی محبوب را از رده خارج کرده و فناوری‌های پیشرفته‌ی جدیدتر را جایگزین می‌کند در نظر بگیرید. همان‌طور که به یاد دارید، اپل اولین شرکتی بود که در روزگاران قدیم فلاپی دیسک و در چند سال اخیر هم، CD را از رایانه‌های خود حذف کرد. اپل به عنوان شرکتی آینده‌نگر و فناورانه شناخته می‌شود. این شرکت احتمالا نسبت به جک صوتی هم دیدگاه مشابهی دارد. به طوری که در حال حاضر اتصال لایتنینگ را به عنوان جایگزینی برای جک صوتی که راهکاری دیگر برای خروجی صدا است، در نظر دارد. اپل قطعا با حذف جک صوتی به فضای بیشتری درون آیفون دسترسی خواهد داشت. برای مثال، شرکت اپل اندازه‌ی سیم کارت استفاده شده در آیفون و آیپد خود را به طور متوالی و دو بار کوچک‌تر کرده است.

اما دلیل انجام این کار برای دیگر شرکت‌ها در حد حدس و گمان است. این شرکت‌ها ممکن است دلایلی مشابه با اپل را داشته یا همان‌طور که قبلا اظهار کردیم، به خاطر پیش‌دستی کردن در استفاده از فناوری جدید و به رخ کشیدن خود در برابر شرکت اپل، اقدام به حذف جک صوتی بکنند. به احتمال زیاد چنین شرکت‌هایی با پیش دستی، پس از معرفی آیفون 7 و آیفون 7 پرو یا پلاس در اواخر سال میلادی، این تغییر و استفاده از یواس‌بی صوتی را به رخ اپل و طرفداران این شرکت خواهند کشید. برای مثال، هنگامی که شایعه‌ی استفاده از نمایشگر حساس به فشار در آیفون‌های اپل منتشر شد، شرکت چینی هواوی بلافاصله گوشی جدید Mate S خود را به صفحه نمایش حساس به فشار مجهز کرد. 

برخورداری از خروجی صوتی دیجیتال در تلفن‌های هوشمند آینده، سرگرم کننده به نظر می‌رسد. اگر نگاهی به گوشی‌های تلفن یک دهه‌ی گذشته بکنید، متوجه می‌شوید که همه‌ی آن‌ها از کانکتورهای دیجیتال بهره می‌بردند و هیچ کدام از آن‌ها دارای جک صوتی استاندارد نبودند. در ادامه می‌توانید تصاویری از درگاه Pop-Port نوکیا و FastPort سونی اریکسون را که حسی نوستالژیک القا می‌کنند، مشاهده کنید.

با وجود این که چندین سال بعد، استاندارد طلایی جک TRS هم منسوخ خواهد شد؛ اما فعلا چنین کاری عملی نیست. حتی اپل هم با وجود این که پس از معرفی آیفون 4 اس، به دنبال اتصالی هوشمند برای جایگزین کردن با کانکتور ۳۰ پین خود فقط برای ارسال صدا بود، اگرچه دیر اما بالاخره به استفاده از جک ۳.۵ میلی‌متری استاندارد در آیفون 5 روی آورد.

شایعات منتشر شده در مورد حذف جک صوتی آیفون ۷ و عرضه‌ی گوشی‌های بدون جک هدفون به وسیله‌ی برخی از شرکت‌ها، احتمالا به خاطر مباحث مربوط به صدای دارای رزولوشن بالا (HD Audio) است. شرکت‌های سازنده، مدعی ارسال صداهای با کیفیت بالای بدون فشردگی از طریق خروجی دیجیتالی خالص درگاه USB هستند. اما این ادعا کاملا غیرمنطقی است.

همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، گوش‌های ما با صدای دیجیتال سازگار نیستند. بنابراین صدای دارای bit depth (دقت نمونه برداری) ۱۶ بیت و ۳۲ بیت یا فرمت MP3 و FLAC برای گوش‌های انسان اهمیتی ندارد. ما فقط قادر به شنیدن صدای آنالوگی هستیم که به درستی تقویت شده باشد. همچنین، این که پردازش صدا در گوشی یا داخل هدفون صورت بگیرد، موضوع بحث برانگیز دیگر خواهد بود.

گذشته از این، در بیش‌تر موارد صدای پردازش شده در داخل خود گوشی بهتر خواهد بود. به احتمال زیاد، چیپ کدک صوتی موجود در مادربرد گوشی هوشمند به طور قابل توجهی از کیفیت بالاتری نسبت به کدک صوتی استفاده شده در هدفون‌ها برخوردار خواهد بود. حتی گوشی‌های ارزان قیمت هم می‌توانند مجهز به کدک صوتی مناسب شرکت کوالکام باشند؛ درحالی که قطعا در هدفون‌های ارزان قیمت، کیفیت مبدل‌های صوتی و آمپلی‌فایر پایین بوده و در نتیجه به طور مستقیم بر روی کیفیت صدای دریافت شده به وسیله‌ی کاربر تاثیر منفی خواهد گذاشت.

علاوه‌بر موارد یاد شده، افزایش هزینه‌ی ساخت هدفون‌ها را هم به معایب حذف جک صوتی اضافه کنید. هزینه‌ی تمام شده‌ی گوشی‌های هوشمند به خاطر حذف شدن جک صوتی کاهش می‌یابد اما قطعا هدفون‌ها بدون در نظر گرفتن کیفیت، به خاطر اضافه شدن هزینه‌های مهندسی و قطعات اضافی به کار رفته در آن‌ها، بسیار گران‌تر از قبل خواهند شد. دلیل گران قیمت بودن هدفون‌های بلوتوث در مقایسه با همتایان سیمی و دارای کیفیت صدای بالاتر هم، همین عامل است. اگر تمایلی به خرید هدفون‌های مبتنی‌بر اتصال یواس‌بی ندارید، می‌توانید استفاده از یک آداپتور(adapter) را مد نظر قرار دهید.

مساله‌ی آزاردهنده‌ی دیگر، مربوط به استفاده‌ی همزمان از شارژر و هدفون است. به علاوه، تصویر کنید که اگر کاربری یک گوشی هوشمند اندرویدی، لپ‌تاپ و یک آیپد داشته باشد، باید از سه مدل هدفون مختلف یا حداقل از دو عدد آداپتور متفاوت استفاده کند.

می‌توان از برخی معایب یاد شده صرف نظر کرده و امیدوار بود که با گذشت زمان بهتر شوند. اما همان‌طور که قبلا هم اشاره کردیم، آخرین باری که از کانکتورهای صوتی دیجیتال استفاده می‌کردیم، وضعیت بهتر نشده و مجبور به بهره‌مندی دوباره از جک TRS قدیمی شدیم. در حال حاضر، بعید است که این اتفاق رخ دهد؛ به فرض، باید چندین سال آداپتورها و کابل‌های چندگانه را تحمل کنیم. در پایان اگر یواس‌بی صوتی ارزش این همه مشکلات را داشت، می‌تواند ماندگار باشد. اما فعلا دلیل قانع کننده‌ای برای گذار از جک صوتی به یواس‌بی مبتنی‌بر صدا وجود ندارد.

با وجود این تفاسیر، به زودی کاملا مجبور به استفاده از رابط صوتی دیجیتال خواهیم بود. شاید به عنوان یک طرفدار صدا و فناوری، مشتاق تجربه‌ی صدای دیجیتال باشیم؛ اما به عنوان یک مصرف کننده باید اظهار کنیم که شرکت‌های سازنده فقط به خاطر داشتن فضای بیش‌تر در داخل گوشی هوشمند آینده‌ی خود و باریک‌تر کردن آن، ما را مجبور به سردرگمی در انتخاب و استفاده از هدفون‌های گران قیمت خواهند کرد.

در میان این همه هیایو، دور از انتظار نیست که شاهد پیشرفت هدفون‌های بی‌سیم و استفاده‌ی گسترده از آن‌ها در میان مصرف کنندگان باشیم. همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، بالاخره روزی جک صوتی هدفون هم با فناوری‌های دیجیتالی جایگزین خواهد شد؛ با این حال، کاربران همیشه می‌توانند استفاده از هدفون‌های بی‌سیم را هم مد نظر قرار داده و به جای یواس‌بی صوتی از آن بهره ببرند.

در حال حاضر، هدفون‌های بی‌سیم تقریبا با بیش‌تر دستگاه‌ها سازگار هستند. صرف نظر از برند، گوشی هوشمند، تبلت، لپ‌تاپ و حتی بیش‌تر پخش کننده‌های MP3 از فناوری اتصال بلوتوث پشتیبانی می‌کنند. فناوری بلوتوث بیش‌تر از چیزی که فکر می‌کنید همگانی بوده و از این نظر در مقام دوم بعد از جک استاندارد TRS قرار دارد.

کیفیت پایین صدا دلیلی است که باعث عدم انتخاب هدفون‌های مبتنی‌بر بلوتوث به وسیله‌ی مصرف کنندگان شده است. تجربه‌ی شخصی ما نشان می‌دهد که این هدفون‌ها نسبت به سال‌های گذشته بهبود کیفی قابل ملاحظه‌ای دریافت کرده و هنوز هم درحال بهینه‌تر شدن هستند. با وجود کدک‌های فشرده‌سازی قدرتمندی مانند aptX و LDAC، نیازی به نگرانی در مورد از دست رفتن داده‌های صوتی نیست.

در کل، حذف جک صوتی راهی به سوی آینده بوده و بالاخره شرکت‌های سازنده به استفاده از فناوری‌های جدیدی مانند یو‌اس‌بی صوتی یا صدای بی‌سیم روی خواهند آورد. قطعا در آینده و به دنبال عرضه‌ی آیفون 7 شرکت اپل، شاهد پیشرفت عظیم هدفون‌های بی‌سیم خواهیم بود. شاید فعلا صدای این هدفون‌ها به همان خوبی هدفون‌های کابلی مورد پسند علاقه‌مندان به موسیقی نباشد اما قطعا زندگی با صدای نسبتا خوب به دردسرهای استفاده از هدفون‌های کابلی با کیفیت عالی و آداپتورهای مربوطه ترجیح دارد. در حال حاضر نمی‌توانیم بیش از این به اهمیت صدای بی‌سیم تاکید کنیم. با وجود این که هم‌اکنون شارژرهای بی‌سیم وارد عرصه‌ی رقابت شده‌اند، اما متاسفانه هنوز برخی از کاربران استدلال می‌کنند که استفاده از کابل برای انتقال صدا بهتر از هوای آزاد موجود در پیرامون ما است.

استفاده از کدام فناوری را برای گوش کردن به موسیقی ترجیح می‌دهید؟ لطفا نظرات خود را در بخش دیدگاه وب‌سایت به اشتراک بگذارید.