آکادمی آمانج: نقشه راه جامع مدیردیجیتال مارکتینگ

آیا حتما به مدرک دانشگاهی مرتبط مثل مدیریت یا MBA نیاز است؟ آیا مدیر دیجیتال مارکتینگ حقوق و درآمد نجومی دارد؟

اگر چیزهایی درباره‌ی دیجیتال مارکتینگ و بازار کار خوبش شنیدید و برایتان جالب شده که واقعا چطور می‌شود وارد این دنیا شد و پیشرفت کرد و همچنین می‌خواهید به کسب‌وکارها کمک کنید تا رشد کنند و به تبلیغات و فناوری هم علاقه‌مندید، برای ورود به دنیای حرفه‌ای دیجیتال مارکترها راه خیلی دشوار و طولانی پیش رویتان نیست. در این مقاله همه‌چیز، از تصویرهای رویایی و ناواقعی درباره‌ی مدیر دیجیتال مارکتینگ شدن تا حقایق آن، گفته شده است.

بگذارید اول دقیقا مشخص کنیم که مدیر دیجیتال مارکتینگ کیست و چه وظایفی برعهده دارد، بعد می‌رویم سراغ راه‌های رسیدن به این موقعیت شغلی بسیار جذاب.

مدیر دیجیتال مارکتینگ Digital Marketing Manager وظایف گوناگونی دارد. او باید استراتژی‌های دیجیتال مارکتینگ را با هدف گسترش مخاطبان (کاربران/مصرف‌کنندگان) و دیده‌ شدن هرچه بیشتر یک مجموعه (کسب‌وکار) به‌کار بگیرد و همچنین بر اجرای درست و کامل آن استراتژی‌ها مدیریت و نظارت داشته باشد. او رهبر تیم دیجیتال مارکتینگ است و باید تیم را هدایت و حمایت کند.

مدیر دیجیتال مارکتینگ باید استراتژی‌هایی را برای اجرا انتخاب کند که آگاهی از برند Brand Awareness، ترافیک سایت، فرصت‌های فروش و درنهایت سودآوری کسب‌وکار مشخصی را باتوجه به نیازها، چالش‌ها و امکاناتش افزایش دهد. فعالیت‌های او زمانی موفق است که آن کسب‌وکار خوب بفروشد و سود کند تا بتواند رشد و جایگاهش را در بازار تثبیت کند.

اگر بخواهیم خیلی مشخص و جزئی بعضی از وظایف مدیر دیجیتال مارکتینگ را نام ببریم، می‌شود به موارد زیر اشاره کرد:

• شناسایی و بررسی ابزارها و پلتفرم‌های دیجیتال جدید (افزودن بر دارایی‌های دیجیتال یک کسب‌وکار)؛
• استفاده‌ از ابزارهای تحلیل سایت و داده‌های جمع‌آوری‌شده برای زیرنظرداشتن ترافیک سایت؛
• بررسی عادت‌ها، رفتارها و الگوهای خرید مصرف‌کنندگان؛
• طراحی و مدیریت اجرای کمپین‌های تبلیغاتی و بررسی نتایج اجرای آن‌ها؛
• نظارت بر پویایی و فعالیت شبکه‌های اجتماعی کسب‌وکار (بازاریابی شبکه‌های اجتماعی)؛
• هر کمکی که تیم دیجیتال مارکتینگ نیاز داشته باشد؛
• پاسخگویی به مدیران کسب‌وکار درباره‌ی دلایل موفقیت یا عدم‌موفقیت کمپین‌ها و استراتژی‌ها؛
• ارتباط مستقیم و مداوم با تیم سئو و درصورت لزوم با تیم طراحی محصول و تجربه کاربری؛
• آگاهی از بازار و فعالیت مارکتینگ رقبا و به‌روز‌بودن؛
• بازاریابی محتوایی و کپی‌رایتینگ.

می‌شود این سؤال را این‌گونه هم پرسید: اگر بخواهیم مدیر دیجیتال مارکتینگ شویم، چه مهارت‌ها و ویژگی‌هایی باید داشته باشیم؟ در میان مهارت‌های لازم برای این شغل، کدام مهم‌تر است؟ مسئولیت‌ها و وظایف گوناگونی که مدیر دیجیتال مارکتینگ برعهده دارد به‌خوبی نشان می‌دهد که او باید مهارت‌ها و ویژگی‌های مختلفی داشته باشد تا بتواند از پس انجام وظایفش بربیاید. درواقع، او به مجموعه‌ای از مهارت‌های نرم و سخت Soft and Hard Skills نیاز دارد.

از همین‌جا می‌‌شود به این نتیجه رسید که آموزش دیجیتال مارکتینگ درواقع ترکیبی از این دو مجموعه مهارت است. پس ما هم مهارت‌ها را در دو دسته بررسی می‌کنیم. دقت کنید که شاید برای رسیدن به بعضی از مهارت‌های زیر، مجبور باشید مهارت‌های دیگری را اول یاد بگیرید.

مثلا در دل مهارت تصمیم‌گیری و حل مسئله، تفکر نقادانه وجود دارد. برای پروردن مهارت حل مسئله باید تفکر نقادانه بلد باشید. یعنی ممکن است نیاز داشته باشید قبل از دوره‌ دیجیتال مارکتینگ، دوره‌ها و آموزش‌های حرفه‌ای دیگری را بگذرانید یا کتاب هایی را در این حوزه مطالعه کنید.

مدیر دیجیتال مارکتینگ باید مهارت‌ها و ویژگی‌های نرم زیر را در خود پرورده باشد:

• مهارت حل مسئله و تصمیم‌گیری (Decision-making and Problem- solving): قبل از هرچیز او یک مدیر است. یعنی به همه‌ی مهارت‌های لازم برای هدایت و رهبری نیاز دارد. هدایت و رهبری با تصمیم‌گیری‌های سخت برای حل مسائل و مشکلات همراه است. پس اگر ادعا شود که مهم‌ترین مهارت‌ها برای مدیران آن‌هایی است که به‌آن‌ها کمک کند تصمیم‌های درست و به‌موقع و حساب‌شده بگیرند، اغراق نشده است.

• مهارت تفکر استراتژیک ((Strategic Thinking : تصمیم‌هایی که مدیر دیجیتال مارکتینگ می‌گیرد درنهایت باید به یک چیز ختم شوند: فروش بیشتر. پس او باید بداند مردم (مشتریان) چطور فکر می‌کنند و تصمیم به خرید می‌گیرند. فقط با درک عمیق داشتن از منطق رفتار خریداران است که او می‌تواند کمپین طراحی کند، فعالیت‌های بازاریابی را سامان دهد، تبلیغات هدفمند انجام دهد و دقیقا برای کسانی تبلیغ کند که آماده‌ی خرید‌کردن و مشتری‌شدن هستند.

• مهارت مدیریت زمان (Time Management): وقتی وظایف و مسئولیت‌ها متنوع است، مدیر باید وقتش را درست تنظیم کند تا بتواند از پس همه‌ی کارها به‌موقع بربیاید. مدیر دیجیتال مارکتینگ پیوسته با اعضای تیمش و درصورت لزوم تیم‌های دیگر و همچنین مدیران جلسه دارد. طراحی و اجرای کمپین‌ها زمان‌بندی مشخصی دارند و همه‌چیز باید طبق تاریخ‌های ازپیش‌تعیین‌شده پیش رود. بازار و رقبا و مشتریان منتظر کسی نمی‌مانند.

• مهارت‌های ارتباطی (Communication Skills): قطعا مهارت‌های ارتباطی مکمل مهارت‌های تصمیم‌گیری برای مدیران است. مدیری که نتواند با اعضای تیمش و تیم‌های دیگر از یک طرف و مدیران ارشد از طرف دیگر ارتباط سازنده ومثبت داشته باشد، نمی‌تواند تصمیم‌هایش را عملی کند. مدیر دیجیتال مارکتینگ باید بتواند خوب و فعال گوش کند، روشن و واضح بنویسد و منطقی و هدفمند و قانع‌کننده صحبت کند. او باید بتواند مشتریان را درک کند. او برای شناختن هرچه بیشتر مشتریان باید با آن‌ها نیز ارتباط مستقیم داشته باشد.

مدیر دیجیتال مارکتینگ باید مهارت‌ها‌ی سخت زیر را آموخته باشد:

• مبانی بازاریابی و بازایابی دیجیتال: بالأخره دیجیتال مارکتینگ ریشه در بازایابی دارد. مدیر دیجیتال مارکتینگ نمی‌تواند از أصول و مبانی و استراتژی‌های بازاریابی و بازاریابی دیجیتال بی‌اطلاع باشد. او همچنین باید منابع و مراجع و تاثیرگذاران در بحث‌‌های نظری و تئوری را بشناسد و دنبال کند.

• آشنایی با سئو سایت: وقتی فروشگاه کسب‌وکارها سایت آن‌ها است و مشتری باید سایت را در نتایج جستجو پیدا کند و بیاید و خریدش را انجام دهد، مدیر دیجیتال مارکتینگ باید بداند چطور و از چه راه‌هایی می‌شود در موتورهای جستجو جایگاه کسب کرد.

• آشنایی با مبانی طراحی سایت و دیزاین: طراحی و دیزاین سایت در جذب مشتری و تجربه‌ی او از تعامل با کسب‌وکار مؤثر است. درواقع هرچه به نحوی در فروش مؤثر باشد و بر تصمیم کاربر در خرید، برای مدیر دیجیتال مارکتینگ مهم است.

• تحلیل داده‌ها: رفتارهای خریدارن و مشتریان در سایت و شبکه‌های اجتماعی چطور است؟ کمپین‌ها چه بازخوردهایی گرفتند؟ چرا کسی محصول خاصی را از سایت نمی‌خرد؟ صفحه‌ی معرفی محصول ایرادی دارد؟ مدیر دیجیتال مارکتینگ برپایه‌ی تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از تمامی دارایی‌های دیجیتال کسب‌وکار و همچنین میزان فروش آن تصمیم‌گیری می‌کند. مدیر دیجیتال مارکتینگ تحلیل‌گر است.

• تسلط بر نرم‌افزاها و ابزارهای مورد نیاز: مثل هر شغل دیگری دیجیتال مارکتینگ هم ابزارهای خاص خودش را دارد که مدیر دیجیتال مارکتینگ باید بر کارکردن با آن‌ها مسلط باشد، مثل اکسل پیشرفته، نرم افزار CRM‌ و سیستم‌های اتومیشن در دیجیتال مارکتینگ

• بازاریابی محتوایی و کپی‌رایتینگ: مدیر دیجیتال مارکتینگ به‌خوبی می‌داند که در فضای دیجیتال این محتواست که کارها را پیش می‌برد و مشتری را جلب می‌کند. هر کلمه‌ای که مشتری می‌خواند (مهم نیست در کدام پلتفرم) و در شکل‌گیری تصویری از کسب‌وکار و محصول در ذهن نقش دارد، در نتیجه ‌بخش‌بودن فعالیت‌های مدیر دیجیتال مارکتینگ مؤثر است.

نکته: دقت کنید که برای ورود به بازار کار، باید مدرک معتبر داشته باشید که مهارت‌های زیر را یاد گرفته‌اید- مثلا گواهی شرکت در دوره دیجیتال مارکتینگ یا مدرک معتبر MBA یا مدیریت

حال که متوجه شدیم مدیران دیجیتال مارکتینگ چه می‌کنند و چه مهارت‌هایی را نیاز دارند، وقت آن رسیده نقشه‌ی راهی برای مدیرشدن ترسیم کنیم و به این سؤال پاسخ دهیم که چطور می‌شود مدیر دیجیتال مارکتینگ شد؟ مثلا اگر در تبلیغ دوره‌‌ی دیجیتال مارکتینگی خواندید که «پس از این دوره می‌توانید مدیر دیجیتال مارکتینگ هر کسب‌وکاری شوید و میلیون‌ها تومان درآمد داشته باشید»، این ادعا چه‌قدر واقعی است و قابل‌اعتماد؟ قبل از هرچیز باید به این نکته توجه کرد که مراحلی که در ادامه از آن‌ها نام برده می‌شود، قطعی و لایتغیر نیستند.

توانایی‌ها، امکانات و موقعیت آدم‌ها مختلف است. بعضی‌ها شاید بعد از گذراندن یک دوره‌ی دیجیتال مارکتینگ معمولی و بدون داشتن مدرک دانشگاهی بتوانند وارد بازار کار شوند، تجربه کسب کنند و پله‌پله برسند به مدیریت. بعضی‌های دیگر حتی اگر مدرک دانشگاهی مرتبط داشته‌ باشند و آموزش‌های مرتبط را هم دیده باشند، دیجیتال مارکتر موفقی نشوند. دراینجا مسیری ترسیم می‌شود که معمولا باید برای رسیدن به مدیریت دیجیتال مارکتینگ طی شود:

۱. مدرک دانشگاهی داشته باشید: در ایران و برای ورود به بازار کار، اگر کسب‌وکار مال خودتان یا خانوادگی نباشد، به مدرک دانشگاهی (حداقل لیسانس) نیاز دارید. در این مورد نیاز نیست حتما مدرک مرتبط داشته باشید. همیشه آموزش‌های خارج از دانشگاه (آموزش دیجیتال مارکتینگ) وجود دارند. اما مدرک مرتبط در یکی از رشته‌های بازاریابی، روابط عمومی، مدیریت بازرگانی، ارتباطات و رسانه، طراحی گرافیک، علوم کامپیوتر و طراحی سایت و هنر می‌تواند کمک‌کننده باشد.

۲. کار نیمه‌وقت یا پاره‌وقت مرتبط داشته باشید (تجربه کسب کنید، هرچه سریع‌تر): این از مرحله‌ی اول هم مهم‌تر است. اگر دانشجو هستید و می‌خواهید وارد دنیای دیجیتال مارکتینگ شوید، دنبال کارآموزی باشید. شرکت‌ها و استارتاپ‌های زیادی هستند که کارآموز دیجیتال مارکتینگ می‌خواهند. با کارآموزی شما شانس این را دارید که خیلی چیزها را عملی یاد بگیرید. اگر کارآموزی دیجیتال مارکتینگ هم نشد و به حوزه‌های مرتبط دیگر (مثلا سئو یا تبلیغات) علاقه دارید، کارآموزی در آن حوزه‌ها را از دست ندهید.

۳. مهارت‌های لازم را یاد بگیرید (آموزش + مدرک معتبر): اگر شغل دیگری دارید یا مدرک دانشگاهی مرتبط ندارید یا اساسا هیچ‌چیز درباره‌ی دیجیتال مارکتینگ نمی‌دانید و به هر دلیلی می‌خواهید وارد این حرفه شوید، نگران نباشید. دو انتخاب دارید: یا دوره‌های دیجیتال مارکتینگ را بگذرانید که مهارت‌های لازم را به شما آموزش می‌دهند و مدرک معتبر هم دارند یا مهارت‌های لازم را جداگانه یاد بگیرید (مثلا دوره سئو سایت + دوره طراحی سایت + دوره‌های بازاریابی یا مدیریت).

۴. وارد بازار کار شوید: سخت‌ترین مرحله این است. اگر تازه‌وارد باشید و بدون هیچ‌گونه سابقه‌ی کاری یا بدون سابقه‌کار مرتبطی، باید دنبال کارآموزی دیجیتال مارکتینگ باشید یا کسب‌وکاری که نیروی تازه‌نفس برای تیم دیجیتال مارکتینگ می‌گردد و می‌خواهد روی کسی سرمایه‌گذاری کند تا او را به یک مدیر دیجیتال مارکتینگ تبدیل کند. اگر سابقه کار مرتبط دارید،‌ شانس اینکه بتوانید برای موقعیت‌ شغلی مدیر دیجیتال مارکتینگ کسب‌وکاری مستقیما درخواست دهید و استخدام شوید بیشتر است.

۵. یاد بگیرید و به‌روز بمانید: این از همه‌ی قبلی‌ها مهم‌تر است. همین است که نه‌تنها شما را به شغل مدیریت دیجیتال مارکتینگ می‌رساند،‌ شما را تبدیل به مدیر دیجیتال مارکتینگ موفقی می‌کند. این را فراموش نکنید که دنیای دیجیتال هرروز تغییر می‌کند و ابزار و ایده‌ها و امکانات جدید به آن اضافه می‌شود. مدیر دیجیتال مارکتینگ باید به‌روز باشد. باید از آنچه در بازار کالایی خاص و همچنین در دنیای بازایابی دیجیتال می‌گذرد به‌خوبی آگاه باشد. مدیر دیجیتال مارکتینگی که به‌روز باشد و مطلع نه‌تنها سودآوری برای کسب‌وکار را تضمین می‌کند، تبدیل به مرجعی معتبر در حوزه‌ی کاری‌اش می‌شود.

مدیرشدن و مدیر خوب بودن و ماندن کار أصلا آسانی نیست. بدانید قرار است شغل سخت و پرچالش و استرسی داشته باشید.« چرا این کالا نمی‌فروشد و چرا آن کمپین‌ها به نتیجه‌ی مطلوب نرسیدند؟» همیشه دغدغه‌ی شما (مدیر دیجیتال مارکتینگ) خواهد بود. باید دقیقا بدانید چرا می‌خواهید وارد این حرفه شوید؟ انگیزه‌ها و اهداف شما چیست؟ اگر شنیدید که دیجیتال مارکتینگ بازار کار بسیار خوب و روبه‌رشدی در ایران و جهان دارد، درست شنیدید ولی این برای تصمیم‌گیری کافی نیست.

اگر شنیدید که این شغل درآمد بسیار خوبی در ایران و جهان (به‌طور میانگین ۶۰هزار دلار در سال) دارد، درست شنیدید ولی بازهم کافی نیست و تازه ممکن است آن اعداد و ارقام گمراه‌کننده باشد. باید واقعیت‌های بازار کار ایران را درنظر گرفت و بعد محاسبه کرد که درآمد شغلی واقعا بالا است یا نه. براساس داده‌های نظرسنجی جاب‌ویژن درباره‌ی حقوق و دستمزد‌ها در سال۱۴۰۰ مدیران دیجیتال مارکتینگ و سئو حقوقی از ۸ میلیون به بالا دریافت می‌کنند. کارشناس و کارشناس ارشد به‌ترتیب ۴ و ۶ میلیون تومان در ماه درآمد دارند.

اگر دانشجو هستید و می‌خواهید تازه وارد بازار کار شوید، باید درابتدا روی حقوقی کمتر از ۴ میلیون حساب کنید. اما دلسرد نشوید. شما قرار نیست یک‌شبه مدیر دیجیتال مارکتینگ کسب‌وکار معروف و بزرگی مثل دیجی‌کالا یا اسنپ شوید. بدانید که می‌خواهید شغلی را انتخاب کنید که باید در آن پله‌پله رشد کنید. باید اول با کسب‌وکارهای خیلی کوچک شروع کنید. تجربه کسب کنید. بخوانید. یاد بگیرید و بعد از مدتی تبدیل شوید به مدیر دیجیتال مارکتینگی که کسب‌وکارهای بزرگ دنبالش هستند. آن موقع است که می‌توان گفت مدیر دیجیتال مارکتینگ پول خوبی درمی‌آورد. پس واقع‌بینانه به مسئله‌ی درآمد در انتخاب هر شغلی نگاه کنید. برگردیم به سؤال اصلی: چرا می‌خواهید مدیر دیجیتال مارکتینگ شوید؟

بازار کار و آینده و درآمد خوبی دارد. دیگر چه؟ شما می‌توانید آدم‌ها را هدایت کنید به سمت چیزهایی (کالاها و خدمات) که دنبالش می‌گردند. در این شغل شما فرصت دارید خلاقیتتان را به‌‌نمایش بگذارید. شما فرصت دارید آدم‌ها را بیشتر بشناسید. بفهمید به چه چیزهایی نیاز دارند و دنیا را چطور می‌بینند.

از طرف دیگر، شما با دنیای امکانات نامحدود دیجیتال و نت سروکار دارید. مثلا، بازاریابان دو دهه پیش امکان و ابزاری به‌نام شبکه‌های اجتماعی را نداشتند. دیجیتال مارکترهای امروز اما نمی‌دانند از میان این‌همه شبکه‌ی اجتماعی کدام را انتخاب کنند.

باور کنید مدیر دیجیتال مارکتینگ باهوش و خلاق و آینده‌نگر در دنیای امروز نه‌تنها فرصت‌های نابی برای ترویج ارز‌ش‌های کسب‌وکاری مشخص را دارد، بلکه می‌تواند خودش ارزش‌آفرینی و جریان‌سازی کند. همه‌ی این‌ها را بگذارید کنار اینکه مدیر دیجیتال مارکتینگ فرصت آموزش‌دادن به کارآموزان و تربیت دیجیتال مارکترهای آینده را هم دارد. پس به همه‌ی این‌ها فکر کنید بعد بروید دنبال آموزش دیجیتال مارکتینگ.

یادتان باشد اگر در بهترین دوره دیجیتال مارکتینگ همه‌ی چیزهایی که باید را یاد بگیرید، تازه اول کار هستید و کارتان شروع شده است.