سرفیس‌ گو؛ شرط‌بندی بزرگ مایکروسافت روی آینده‌ی رایانه‌های کوچک

چهارشنبه ۲۷ تیر ۱۳۹۷ - ۲۲:۰۰
مطالعه 13 دقیقه
مایکروسافت قصد دارد با معرفی سرفیس‌گو، مسیر جدیدی را آغاز کند که در آن رایانه‌های کوچک و ارزان‌قیمت آینده را تشکیل می‌دهند.
تبلیغات

وقتی برای ملاقات با پانوس پانای به دفتر وی در ساختمان شماره ۳۷ مقر مایکروسافت می‌روید، قرارگیری دو اسکناس یک دلاری زیر تبلت سرفیس اولین چیزی است که توجه‌تان را به خود جلب می‌کند.

وقتی از پانای درباره‌ی این دلارها پرسیدیم، او این اسکناس‌ها را مربوط به شرط‌بندی‌ بر سرِ موفقیت یکی از محصولات مایکروسافت عنوان می‌کند. هنگامی که از او پرسیدیم، آیا محصول موردنظر، همان سرفیس آرتی است یا خیر، آثار غافلگیری در چهره‌ی او ناگهان آشکار شد. او در پاسخ گفت:

من آن شرط (اشاره به یکی از اسکناس‌ها) را از دست دادم؛ اما قصد دارم این یکی را برنده شوم. این یکی در مورد محصولی است که هم‌اکنون در بازار قرار دارد.

پانوس پانای، رهبر بخش سخت‌افزار مایکروسافت، قرار نیست در این گفتگو درباره‌ی گذشته‌ یا وضعیت کنونی برند سرفیس صحبت کند. او می‌خواهد درباره‌ی آینده‌ی خط‌تولید سرفیس و شرط‌بندی بزرگ بعدی‌ که قرار است روی این محصولات صورت بگیرد، گفتگو داشته باشد؛ گفتگویی که با دستگاه تازه‌وارد سرفیس گو آغاز می‌شود. با این وجود، استفاده از واژه‌ی «بزرگ» برای سرفیس‌گو اندکی بی‌مسمی و غلط جلوه می‌کند؛ زیرا هدف از طراحی چنین دستگاهی این بوده تا کاربران به‌سبب اندازه‌ی کوچکِ آن، متوجه وجودش در حین استفاده نباشند.

پیش از اینکه سرفیس گو پا به عرصه‌ی وجود بگذارد، به‌لطف گزارش‌ها و طرح‌های مفهومی، بسیاری از عرضه‌ی آن اطمینان خاطر داشتند.

سرفیس گو

با این حال، پانای اصرار دارد که این دستگاه جدید ۲ در ۱ را از براداران بزرگ‌تر خود، یعنی سرفیس آرتی، سرفیس ۳ و غیره جدا بداند. او باور دارد سرفیس گو دستگاهی با ویژگی‌های ویژه سرفیس پرو هزار دلاری است؛ با این تفاوت که قابلیت حمل‌پذیری بهتری دارد و قیمت مقرون‌به‌صرفه‌ای را به مشتری ارائه‌ می‌کند.

درست مانند سرفیس پرو، سرفیس گو نیز ویژگی‌های جدایی‌پذیر دارد. به‌لطف همین ویژگی‌ها شما می‌توانید برای نوشتن راحت‌تر متون در محیط رایانه، از صفحه‌کلید اِلکانترا مایکروسافت استفاده کنید که مکانیزمی مشابه نسخه‌ی مورد استفاده در سرفیس پرو‌ دارد. در دیگر بخش‌ها هم شاهد استفاده از همان بدنه‌ی فلزی در کنار صفحه‌نمایش باکیفیت، درخشنده و لمسی هستیم که مقیاس تصویر ۳:۲ را ارائه می‌کند و برای محافظت در برابر خط و خش، از گوریلا گلس بهره می‌برد. قسمت پشتی دستگاه نیز پایه‌ی نگهدارنده‌‌ای قرار گرفته که تا زاویه‌ی ۱۶۵ درجه‌  قابلِ خم‌کردن است. ساده بگوییم، این دستگاه دقیقاً همان سرفیس پرو است؛ منتها در قد و قواره‌ای کوچک‌تر و قیمتی رقابتی‌تر.

هنگامی که برای نخستین‌بار با این دستگاه روبرو شدم، مدیر بازاریابی محصول، ناتالیا اوربانوویچ، سرفیس گو را از درون کیف چرمی ۱۰ اینچی‌ بیرون آورد تا راحتی حمل آن را نشان دهد. وزن این دستگاه به‌اندازه‌ای سبک‌ است که احتمال اشتباه گرفتنِ آن با دفترچه‌ی یادداشت وجود دارد.

سرفیس گو / Surface Go

سرفیس گو دستگاهی با ویژگی‌های سرفیس پرو هزار دلاری؛ اما با قابلیت حمل‌ و قیمتی بهتر است

قرار است سرفیس‌ گو ارزان‌ترین محصول در خانواده‌ی سرفیس باشد و هنگامی که این دستگاه در ماه آگوست به بازار عرضه شود، کاربران می‌توانند مدل پایه‌ی آن را با قیمت ۳۹۹ دلار خریداری کنند. این قیمت برای پیکربندی‌ای است که شامل حافظه‌ی ذخیره‌سازی ۶۴ گیگابایتی و حافظه‌ی رم ۴ گیگابایتی می‌شود. در بخش نرم‌افزار نیز اهالی مایکروسافت ویندوز ۱۰ هوم در حالت S Mode را در نظر گرفته‌اند که بدین مفهوم است، کاربران برای دریافت اپلیکیشن‌، تنها به فروشگاه نرم‌افزاری ویندوز ۱۰ محدود هستند. این قیمت تنها برای موارد فوق است و اگر قصد استفاده از قلم و صفحه‌کلید فیزیکی داشته باشید، باید مبلغی اضافه پرداخت کنید.

خوب است بدانید که سرفیس گو نخستین تبلت ۱۰ اینچی ردموندی‌ها نیست و آن‌ها پیش‌تر با تبلتِ سرفیس و سرفیس ۳ تجربه‌ی استفاده از این اندازه‌ی نمایشگر را در محصولاتشان داشته‌اند. در حالی که سرفیس ۳ از نسخه‌ی کامل ویندوز ۱۰ بهره می‌بُرد؛ اما این دستگاه قدرت چندانی را در اختیار کاربر قرار نمی‌داد؛ با این حال، مکانیزم شارژ این دستگاه بیش از همه‌چیز دردسرساز بود و پانای نیز به این مشکل اذعان می‌کند.

از این جهت، نیاز به عرضه‌ی مدلی جدید بسیار حس می‌شد. در حالی که بسیاری تصور می‌کردند که نسخه‌ی بعدی تبلت‌ مایکروسافت، سرفیس ۴ نام دارد؛ اما پانای نبود ویژگی‌های انقلابی را دلیلِ نام‌گذاری سرفیس پرو، بدون هیچگونه نام و شماره‌ی اضافی عنوان می‌کند.

پانای می‌گوید در آن زمان تقاضای واضحی برای جانشین سرفیس ۳ وجود داشت که با توجه به بسیاری از تعاریف، باید سرفیس ۴ نام می‌گرفت؛ اما به‌دلیل نبود ویژگی‌های انقلابی چنین اتفاقی میسر نبود؛ در عوض آن‌ها با شروع یک برنامه‌ی ۳ ساله، به توسعه‌ی سرفیس گو کنونی با نام رمز لیبرا مشغول شدند تا خلأ ایجاد شده پر شود.

حال دستگاه جدید مایکروسافت با درس گرفتن از اشتباهات پیشین، آمده تا خود را در دلِ کاربران جای کند. سرفیس گو اکنون از همان درگاه سرفیس کانکت بهره می‌برد که در مدل‌های پرو شاهد وجودش هستیم؛ همچنین برای انتقال سریع‌تر فایل‌ها، درگاهی هم برای USB-C در نظر گرفته شده است. تمامِ این‌ها در کنار عمر باتری ۹ ساعته و استفاده از پردازنده‌ی سری گلد اینتل باعث شده تا این دستگاه در رده‌ی قیمتی خود، امکانات مناسبی را ارائه کند.

پیت کریاکو، مدیر برنامه‌ی ارشد بخش سرفیس از همکاری نزدیک مایکروسافت و اینتل برای بهینه‌سازی پردازنده‌ این دستگاه می‌گوید:

اگر شما گرافیک این دستگاه را با گرافیک مدل Core i5 سرفیس پرو مقایسه کنید، عملکرد سرفیس گو ۳۳ درصد بهتر خواهد بود؛ این در حالی است که رقم یادشده برای مدل Core i7 به ۲۲ درصد می‌رسد. بنابراین در حالی که در مورد پردازنده‌های ویژه سخن می‌گوییم، شاهد این هستیم که از منظر گرافیکی عملکرد بهتری را این پردازنده‌ها ارائه می‌کنند.

با این وجود، بهبودهای سرفیس گو تنها به بخش سخت‌افزاری محدود نمی‌شود و غول نرم‌افزاری برخی از ویژگی‌های نرم‌افزاری ویندوز ۱۰ را نیز برای عملکرد بهتر با بهینه‌سازی همراه کرده است. 

پانای در همین رابطه می‌گوید:

ما مجموعه‌ نرم‌افزاری آفیس را بهینه‌سازی کردیم و پس از آن به سراغ پردازنده‌ی اینتل رفتیم. با بهینه‌سازی ویندوز از این موضوع اطمینان حاصل کردیم که در حالت عمودی نیز دستگاه به خوبی کار می‌کند. در این بین، تیم کورتانا نیز طراحی بخش مربوط به این دستیار را اندکی بهبود بخشید؛ به بیانی دیگر، ما جزئیاتی که انتظار کاربران از یک دستگاه ۱۰ اینچی را شکل می‌دهند، دستخوش تغییر و بهینه‌سازی کردیم.

معمولاً خرید دستگاهی در اندازه‌ی کوچک، معامله‌ی دو وجهی است. شما با صرف‌نظر از فضای بیشتر برای اپلیکیشن‌ها، قابلیت حمل‌پذیری را مورد توجه قرار می‌دهید. مایکروسافت برای اطمینان از تطبیق‌پذیری محتوا با اندازه‌ی صفحه‌نمایش سرفیس گو، به‌طور پیش‌فرض اسکالری را برای دستگاه یادشده در نظر گرفته تا هیچگونه ناهماهنگی‌ای در ظاهر محتوا ایجاد نشود؛ در این راه ردموندی‌ها با توسعه‌دهندگان شخص‌ثالث نیز همکاری کرده‌اند تا برنامه‌های آن‌ها نیز عملکرد مناسبی داشته باشند.

طبق گفته‌ی رالف گروئن، تبدیل تبلت سرفیس به نمونه‌ای کوچک‌تر کارِ آسانی نبوده است. گروئن که به عنوان رئیس بخش طراحی مایکروسافت فعالیت می‌کند، ما را به سمت ساختمان ۸۷ هدایت کرد. در این ساختمان که تیم ۶۰ نفره‌ی گروئن حضور دارند، طراحی محصولات و تبدیل ایده‌های نو به دستگاهی نهایی صورت می‌گیرد.

رالف گروئن / Ralf Geroen

رالف گروئن، مدیر بخش طراحی مایکروسافت

گروئن درباره‌ی پروسه‌ی ساخت محصولاتشان می‌گوید«پیش از اینکه یک محصول ساخته شود، یک ایده وجود دارد که ما آن را در قالب ویدیو تشریح می‌کنیم. اگر سران شرکت در مورد ویدیو موضع مثبتی داشته باشند، یک گزینه‌ی برنده روی میز می‌آید.» پس از گذشتِ این پروسه، معمولاً زمانی برای ساخت تعیین می‌شود که در این بازه آن‌ها تا جای ممکن به توسعه‌ی نمونه‌های اولیه می‌پردازند.

هنگامی که ساخت سرفیس گو شروع شد، گروئن باید علاوه بر مسئولیت معمول، به چگونگی جای‌گیری قطعات سخت‌افزاری در فضایی ۱۰ اینچی پی می‌برد. باری دیگر، استفاده از بدنه‌ی منیزیمی انتخاب شد که نسبت به آلومینیوم ۳۶ درصد سبک‌تر است.

به‌لطف سرمایه‌گذاری مایکروسافت در ساختِ ماشین‌آلاتِ منیزیم، ساخت بدنه‌ی سرفیس گو آسان‌تر شده بود. اکنون اگر این دستگاه را در دست بگیرید، متوجه نرمی لبه‌های آن می‌شوید که استفاده و حمل آن در دست را راحت‌تر می‌کند؛ این موضوع به‌خصوص در مواقعی که مشغول به مطالعه یا رسم طراحی‌هایتان هستید، نمود پیدا می‌کند.

در این بین، بزرگ‌ترین چالشی که پیش‌روی تیم قرار داشت، ساخت تایپ کاور صفحه‌کلید برای سرفیس گو بود. در این پروسه، تنها فاکتورِ ثابت، انسان‌ها و انگشت‌هایشان هستند. کاهش حجم صفحه‌کلید در راستای تطابق آن با اندازه‌ی دستگاه، موضوعی است که در صورت عدم پیاده‌سازی صحیح، شکایات کاربران را به همراه خواهد داشت.

بدون شک کیبورد سرفیس گو نسبت به نمونه‌ی سرفیس پرو اندازه‌ای کوچک‌تر دارد؛ اما با این وجود، هنوز شاهد استفاده از تِرَک‌پد شیشه‌ای با دقت بالا هستیم؛ همچنین طبق گفته‌ی گروئن، فرورفتگی دکمه‌های کیبورد هنگم فشردنِ آن‌ها، نسبت به کیبورد سرفیس پرو تقریباً کمتر است.

کیبورد / تایپ کاور / Keyboard

نکته‌ی قابل توجه دیگر، استفاده از مکانیزم تغییر سوئیچ در طراحی کیبورد سرفیس گو است که میزان گودی دکمه‌ها را کمتر کرده است. تیم مهندسی مایکروسافت برای اتخاذ این تصمیم، ساعت‌ها به تماشای ویدیو‌های تایپ‌کردن کاربران نشسته که با دوربین‌های سرعت‌بالا به ثبت رسیده‌اند. هدفِ تیم از ساخت این کیبورد انتقال حس خوب از لمس دکمه‌ها بوده و تلاش آن‌ها تنها به کوچک‌سازی ابعاد خلاصه نشده است. 

در گفتگو با گروئن به اظهار نظر اپل مبنی بر اینکه صفحه‌نمایش لمسی برای رایانه‌های شخصی گزینه‌ی مناسبی نیست، اشاره شد. کریگ فدریکی نیز اخیراً در مصاحبه‌ای که انجام داده، استفاده از چنین دستگاه‌هایی را خسته‌کننده عنوان کرده است. با این وجود، مایکروسافت همچنان به استفاده از نمایشگرهای لمسی در رایانه‌های شخصی‌اش تعهد نشان می‌دهد.

گروئن در واکنش به این سخنان ابتدا به سرفیس لپ‌تاپ اشاره کرد که اولین ساخته‌ی مایکروسافت با کیبورد کلاسیک و نمایشگر لمسی است؛ به جز سرفیس لپ‌تاپ بقیه محصولات مایکروسافت همگی از قطعات جدایی‌پذیر استفاده می‌کند. 

او می‌گوید:

پیشکش کردنِ راه‌های بیشتر برای انجام کارها به این معنا نیست که ما چیزی را اضافه‌ کرده‌ایم.

گروئن اذعان می‌کند که در صورت استفاده بلند مدت از صفحه‌نمایش لمسی، بدون‌شک حس خستگی به کاربر منتقل می‌شود؛ اما این تنها راهی نیست که کاربران قرار است از آن استفاده کنند.

گروئن با استناد به جمله‌ی مشهور استیو جابز می‌گوید:

همین قضیه برای قلم نیز صدق می‌کند و نیازی نیست که همواره از این وسیله برای تعامل با رایانه استفاده کنیم؛ زیرا هر فرد به طور عادی با ۱‍۰ انگشت متولد می‌شود که خود به‌تنهایی می‌توانند نقش یک قلم را ایفا کنند. با این حال هنگامی که قصد رسم طرحی را داریم، قلم ابزاری فوق‌العاده است.

او در ادامه‌ی صحبت‌هایش می‌گوید: «سعی ما بر این است تا محصولات را برای مردم طراحی کنیم و قصد نداریم در این راه، به افراد نحوه‌ی استفاده کردن از دستگاهایمان را دیکته کنیم.»

سرفیس گو / Surface Go

حال پرسش اینجاست که مایکروسافت سرفیس گو را برای چه قشری ساخته است؟ پاسخِ این سؤال به شخصی که از آن پرسش می‌کنید بستگی دارد؛ اما جواب آن در قالبی کوتاه و مختصر، همه‌کس و همه‌قشر می‌شود.

اوربانوویچ، مدیر بازاریابی محصولات، سرفیس گو را راهکار مایکروسافت برای دستیابی به مخاطب بیشتر عنوان می‌کند؛ از مادری خانه‌دار گرفته تا دانش‌آموزان و کارآفرینان!

کیریاکو در توصیف دوربین این دستگاه می‌گوید:

به کارگران فکر کنید، کارگر ساختمانی و معمار که می‌توانند از آنچه که می‌خواهند عکس بگیرند یا از اسناد مدنظرشان اسکن تهیه کنند.

وی در ادامه با اشاره به درگاه سرفیس کانکت، آن را برای استفاده در مسافرت‌های تجاری ایده‌آل عنوان می‌کند.

پانوس پانای در ابتدا پاسخی فلسفی به این سؤال می‌دهد. او رؤیای دستیابی به مخاطبین بیشتر را در سر می‌پروراند. پانای می‌گوید:

این رؤیای نهایی من نیست؛ اما خطوطی محو در زندگی و کار وجود دارد که با بهره‌گیری از این پتانسیل‌ها، سرفیس گو قدمی آشکار برای رسیدن‌ به آن‌ها بر می‌دارد.

روزی پیش از گفتگوی حاضر با پانای (پیش از معرفی سرفیس گو)، او برای خرید با پسرش به یک فروشگاه رفت و برای نشان‌دادنِ مشکل فوری‌ای که در فرآیند کارکردن وجود دارد، سرفیس گو را از کیفش بیرون آورد. پسرِ پانای از وی پرسید که آیا از دستگاهی جدید استفاده می‌کند که مدیر بخش سخت‌افزار مایکروسافت با پی‌بردن به اشتباهی که در محیط عمومی انجام داده، فوراً این تبلت را در زیر ژاکت خود پنهان کرد.

پانوس پانای / Panos Panay

پانوس پانای، مدیر بخش سخت‌افزار مایکروسافت

اکنون تیمِ تحتِ رهبری پانوس پانای نسبت به هشت سالِ گذشته که سرفیس صرفاً طرحی مفهومی در آزمایشگاه‌های مایکروسافت بود، درک عمیق‌تری نسبت به نحوه‌ی استفاده‌ی کاربران پیدا کرده‌اند. ردموندی‌ها از مدت‌ها پیش با ساخت ماوس، صفحه‌کلید، وب‌کم و کنسول ایکس باکس، در حوزه‌ی سخت‌افزار حضور داشتند؛ اما زمانی که این شرکت تصمیم به ساخت رایانه‌ی شخصی با برند خود گرفت، برگِ جدیدی برای تیم سخت‌افزار ورق خورد. حال این شرکت شانسی دوباره‌ به‌دست آورده بود تا خود را علاوه بر مشتریان تجاری، در دلِ مشتریان عادی نیز جای دهد.

نخستین‌ سال‌های ورود سرفیس به بازار سخت و پرمخاطره بود. سرفیس آرتی به عنوان اولین دستگاه از برند سرفیس، گویی از نبود ویژگی‌ای رنج می‌برد. ورود آن به بازار با انتشار رسمی ویندوز ۸ که رابط‌کاربری جدیدی را به کاربران ارائه می‌کرد، همزمان شد. سرفیس آرتی از معماری ۳۲ بیتی مبتنی بر پردازنده‌ی آرم بهره می‌برد که تنها توانِ اجرای برنامه‌های موجود در فروشگاه نرم‌افزاری ویندوز ۸ را در اختیار افراد قرار می‌داد. بسته به این که از چه کسی درباره‌ی سرفیس آرتی سؤال کنید، برخی آن را ایده‌‌ای افتضاح می‌دانند و برخی دیگر فلسفه‌ی وجود این دستگاه را جلوتر از زمان خودش عنوان می‌کنند.

پس از آن، غول‌ نرم‌افزاری برای جبران اشتباه پیشین شروع به عرضه‌ی دستگاه‌های جدیدی از سری سرفیس کرد که ویژگی‌های به‌مراتب بهتری را در اختیار کاربران می‌گذاشتند. سال ۲۰۱۳ میلادی، خط تولید سری پرو با عرضه‌ی سرفیس پرو آغاز به کار کرد و تا همین الان نیز این خط تولید مشغول به فعالیت است؛ با این وجود محصولات سری پرو همگی جزو دسته‌ی ویژه و بالارده هستند که معمولاً قیمتی بین ۸۰۰ تا ۲۶۰۰ دلار دارند. صرف نظر از محصولات سرفیس پرو، مایکروسافت اکنون به تولید دستگاه‌های بی‌نظیر دیگری همچون سرفیس‌بوک، سرفیس لپ‌تاپ و سرفیس استودیو نیز مشغول است که همگی آن‌ها ویژگی‌های خاصی را در کلاس خود ارائه می‌کنند.

سرفیس گو / Surface Go

با تمامِ این تفاسیر، هنوز سری سرفیس نتوانسته از نقطه‌نظر فروش به رکورد قابل‌توجهی در حوزه‌ی رایانه‌های شخصی دست پیدا کند. لین هوآنگ از مؤسسه آماری IDC می‌گوید:

از منظر فروش، کارنامه‌ی کلی سری سرفیس نسبتاً متوسط بوده است. در بازه‌ای، این محصولات رشد خیره‌کننده‌ای را تجربه می‌کردند؛ اما با رونمایی از آیپد پرو و عرضه‌ی آن به بازار، آمار فروش محصولات سرفیس در فصل‌های مالی پیشین، سال به سال کاهش یافته یا به‌صورت ثابت باقی مانده است.

علاوه بر رقابت با اپل، اکنون اهالی مایکروسافت باید نگران رقیبی دیگر نیز باشند؛ کروم‌بوک‌های ارزان‌قیمتِ گوگل که در مدتی کوتاه توانسته‌اند بخش بزرگی از بازار حوزه‌ی آموزشی را به تسخیر خود درآورند.

وقتی از پانوس پانای درباره‌ی این موضوع سؤال می‌شود، او در پاسخ می‌گوید:

آیا من کروم‌بوک‌ها را نیز مدنظر دارم؟ کاملاآیا درباره‌ی آیپد‌های اپل فکر می‌کنم؟ ۱۰۰ درصدمن برای انجام کارهایم از دستگاه‌های گوناگونی استفاده می‌کنم که اگرچه خسته‌کننده است؛ ولی مجموعه‌ی کاملی از برنامه‌ها را برایتان به ارمغان می‌آورند.

پانای به یکی از مشکلات کروم‌بوک‌های سبک‌وزن اشاره می‌کند؛ نبود حافظه‌ی ذخیره‌سازی محلی! در همین حین، او می‌گوید سرفیس به‌گونه‌ای طراحی شده تا مردم هم‌ به‌صورت محلی و هم از طریق فضای ابری به بهره‌وری برسند. او در ادامه می‌گوید که هدف مایکروسافت از ساخت سرفیس گو ابداً رقابت با کروم‌بوک‌های گوگل نبوده و نیست. توانایی‌های بالای سرفیس گو بر همگان عیان است و این متخصصان آی‌تی مدارس هستند که بین نسخه‌ی پرو و نسخه‌ی S، یکی را برای دانش‌آموزان برمی‌گزینند.

در طول این گفتگو، رهبر بخش سخت‌افزار ردموندی‌ها ابداً از برنامه‌هایش برای آینده‌ی فراتر از سرفیس گو سخنی به زبان نمی‌آورد. اگر سرفیس گو مایکروسافت را دوباره‌ به ساخت دستگاه‌هایی در اندازه‌ی کوچک واداشته است؛ بنابراین ساخت دستگاهی تاشو که در جیب قرار بگیرد و با استفاده از پردازنده‌‌ی آرم، وظایف موبایل را نیز انجام دهد، چندان دور از انتظار نیست.

حال مایکروسافت در مسیری قدم گذاشته که رسیدنِ آن به مقصد، تنها به مؤفقیت سرفیس گو بستگی دارد. این شرکت قصد دارد با سرمایه‌گذاری روی دستگاه‌های کوچک، مردم را به محصولات سرفیس وابسته سازد تا عشق جایگزین اجبار شود و افراد با آغوشی باز محصولات مایکروسافت را برای استفاده انتخاب کنند. 

تبلیغات
داغ‌ترین مطالب روز

نظرات

تبلیغات