شواهد جدید افسانه‌ سیل بزرگ و شروع تمدن چین را تایید می‌کنند

بر پایه‌ی افسانه‌های محلی، تمدن چین در حدود ۴ هزار سال قبل و در اطراف «رود زرد» (خوانگ خه) شکل گرفت. در آن زمان پادشاهی به نام «یو کبیر» موفق شد سیلی بزرگ را کنترل کند و به سلطنت برسد.

امروزه این داستان شکلی اساطیری به خود گرفته‌ است. هرچند با وجود بازگویی مداوم این ماجرا هرگز سند معتبری برای وجود «سیل بزرگ» و سلسله‌ی «شیا» پیدا نشد.

اکنون محققان نخستین مدارک معتبر زمین‌شناسی را درباره‌ی وجود این سیل کشف کرده‌اند؛ که نشان می‌دهد که این سیل به بزرگی نسخه‌ی داستانی خود بوده است.

این تیم از دانشمندان جهانی کشف کرده‌اند که در حدود سال ۱۹۲۰ پیش از میلاد مسیح، یک زمین‌لرزه باعث سرریز‌شدنِ رود زرد از بستر خود و ایجاد یکی از بزرگ‌ترین سیل‌های نشات گرفته از آب شیرین در تاریخ بشریت شده است. هر چند مدارک نشان می‌دهد که این سیل چندین قرن پیش از اسطوره‌ی بزرگ اتفاق افتاده است؛ اما زمان آن با گذار بزرگ مردم این منطقه از عصر حجر به عصر برنز مطابقت دارد.

این کشفیات همچنین ثابت می‌کنند که ویرانه‌های این منطقه که به تمدنی به نام «اِرلیتو» تعلق دارند، آثاری باقی‌مانده از سلسله‌ی «شیا» هستند. محققان همواره اعتقاد داشتند که تمدن ارلیتو که در عصر برنز و در کناره‌ی رود بزرگ سکونت داشتند؛ بر وجود سلسله‌ی شیا و یو بزرگ دلالت دارند. اما شواهد این سیل تکیه‌های پازل را تکمیل خواهد کرد.

«دیوید مونتگومری» زمین‌شناس دانشگاه واشنگتن در گزارش خود برای مجله‌ی «Science» نوشته است: «سیل‌های بزرگ، نقطه‌ی مرکزی بسیاری از داستان‌های قدیمی نسل بشر است. حالا داستان امپراطور یو در زمره‌ی ماجراهایی قرار می‌گیرد که ریشه در حقایق زمین شناسی دارند. باید دید سایر داستان‌ها که حوادث طبیعی را در خود جای داده‌اند؛ تا چه اندازه به واقعیت نزدیک هستند؟»

نسخه‌های متفاوتی از داستان سیل بزرگ و آغاز دودمان شیا نقل شده است؛ هرچند جانمایه‌ی تمام آن‌ها این است که سیلی چنان بزرگ که «می‌توانست آسمان‌ها را در خود غرق کند» در این منطقه سرازیر شده بود؛ و یو تنها کسی بود که توانست رود را کانال‌بندی و لایروبی کند و کنترل سیل را به دست بگیرد. امری که به نظر ده‌ها سال زمان برده و برای انجامش یک اژدها و یک لاک‌پشتِ بسیار بزرگ دخیل بودند!

در نتیجه، یو توانست سمت خود را به عنوان حکمران منطقه و پادشاه سلسله‌ی شیا به دست آورد.

لایه‌های رسوبی نامعمولی که در تنگه‌ی «ژیشی» پیدا شد؛ تبدیل به نخستین مدارک این سیل بزرگ شدند. با آنالیز و تاریخ‌نگاریِ این رسوب‌ها (و بررسی بقایای کودکانی که در یک زمین‌لرزه در سایتِ باستان‌شناسی «لاجیا» (Lajia) کشته شده بودند) محققان توانستند زمان حدودی این اتفاقات را تعیین کنند.

آن‌ها تخمین زدند که همان زمین‌لرزه‌ای که باعث کشتار کودکان در لاجیا شده بود؛ سبب شده است که رودخانه‌ی زرد از بستر خود خارج شود. آب از سد بسته شده روی رود سرریز و به مرور باعثِ ریزش تمام سد شد. با این اتفاق آب ذخیره شده زمین‌های پست اطراف رودخانه را احاطه کرد.

نویسندگان این تحقیق بیان می‌کنند که «این سیل با مشخصات اصلی سیل بزرگ که در متن‌های باستانی بازگو شده است مطابقت دارد». این سیل همچنین به همان گستردگی که داستان‌ها حکایت می‌کنند خسارت به دنبال داشته است.

بر استناد به مدل‌سازی‌های بعدی می‌توان گفت این سیلاب تا ۳۸ متر نسب به سطح عادی رودخانه ارتفاق داشته و شدت سیل به ۵۰۰,۰۰۰ متر مکعب در ثانیه رسیده است.

«دیوید کوئِن» یکی از محققان از دانشگاه ملی تایوان اشاره می‌کند: «این سیل با شدت بزرگ‌ترین سیل ثبت‌شده از رودخانه‌ی آمازون برابری می‌کند؛ و بزرگ‌ترین سیل زمین در ۱۰,۰۰۰ سال گذشته است».

پیش از اینکه بتوان با اطمینان گفت این سیل تاریخی همان سیل بزرگ یو است؛ نتایج این تحقیق باید به شکل رسمی تایید شود. اما به نظر می‌رسد که این اسطوره ریشه در واقعیت‌های تاریخی دارد؛ و می‌توان انتظار داشت تحقیق‌های بیشتر در این منطقه به بیشتر شدن اطلاعات ما درباره‌ی شروع تمدن کهن چین بیانجامد.