وقتی تیله ها می نوازند

اگر پیگیر اخبار دنیای موسیقی باشید، احتمالا ماشین تیله‌ی موزیکال وینترگاتان را بخاطر دارید؛ این گروه موسیقی سوئدی که اغلب در ژانر فولکترونیکا اجراء داشته‌اند، حدود ۴ سال پیش اختراع عجیب و در عین حال هوشمندانه‌ای را معرفی کردند. هر چند برخی منتقدان دنیای موسیقی، اختراع دست‌ساز مارتین مولین (Martin Molin) آهنگساز سوئدی و از اعضای گروه وینترگاتان را ماشینی با پیچیدگی احمقانه توصیف کرده‌اند، اما تماشای تنها چند ویدئو از مجموع ۱۳۶ ویدئوی ضبط شده از مراحل ساخت و نحوه‌ی عملکرد این ماشین کافیست تا به خلاقیت و هوشمندی آمیخته با جسارت طراح و سازنده‌ی این غول تقریبا اپن‌سورس خوش‌صدا پی ببرید. با چرخاندن یک هندل، ۲۰۰۰ تیله‌ وارد تیوب‌های پلاستیکی شده و پس از رها شدن از ارتفاع، انواع آلات موسیقی را می‌نوازند: ویبرافون، گیتار بیس، سنج، طبل بزرگ (Bass drum)، جفت‌سنج (Hi-hat) و طبل کوچک (Snare drum) . برآمدگی‌های پلاستیکی موجود روی چرخ‌دنده‌ها‌ی بزرگ این ماشین، تعیین می‌کنند که دریچه‌ی خروج چه زمانی و برای کدامیک از تیله‌ها باز شود و با جابجایی این قطعات پلاستیکی می‌توان نت‌های مختلفی را نواخت.

ماشین تیله وینترگاتان، که از ۳۰۰۰ قطعه و در عرض ۱۶ ماه ساخته شده‌بود، حدود ۶ ماه بعد و تنها در عرض ۲ ساعت توسط مولین دمونتاژ شد تا به موزه‌ای در اوتریخت هلند منتقل‌شده و پس از مونتاژ دوباره، در معرض دید علاقمندان قرار گیرد. مارتین مولین ورژن کوچک‌تری از این ماشین با نام ماشین تیله ایکس را در دست ساخت دارد که پس رفع نواقص مدل قبلی، در تورهای آتی این گروه موسیقی به نمایش درآمده و نواخته خواهدشد.

اما اخیرا لاو هالتن (Love Hulten) هنرمند سوئدی، ماشین تیله‌ی ایکس اس را با الهام از ایده‌ی خلاقانه‌ی مارتین مولین ساخته‌است. این ورژن مینیاتوری اختراع مولین با ابعاد ۵۰ در ۲۰ در ۲۰ سانتی‌متر، نیازی به چرخاندن دسته ندارد و برای فعال‌سازی آن یک موتور DC استفاده شده‌است. هرچند ماشین تیله‌ی دست‌ساز هالتن حقیقتا ظریف و خوش‌ساخت است، اما از آنجا که در این دستگاه برای تولید صدا از سینتی‌سایزر استفاده شده‌است، صدای سقوط تیله‌ها روی کیبورد (؟!) سینتی‌سایزر بیشتر به گوش می‌رسد تا موسیقی گروه تیله‌های نوازنده!