کشف زنبوری که در دهانه یک آتشفشان فعال زندگی می‌کند

"منطقه‌ی مرگ" نام منطقه‌ای آتشفشانی در اطراف پایتخت نیکاراگوئه است. آتشفشان این منطقه ماسایا نام دارد. گازهای سمی و مذاب خارج شده از این آتشفشان بسیار کشنده هستند و حیات را در این منطقه غیر ممکن می‌سازند. اما اخیرا دانشمندانی که برای تحقیق و مشاهده‌ی این منطقه به آتشفشان ماسایا سفر کرده بودند، گونه‌ای زنبور با نام Anthophora squammulosa را در آن منطقه کشف کردند. این زنبورها به عنوان تنها گونه‌ای ثبت شدند که در خاکسترهای آتشفشانی زندگی می‌کنند.

این تحقیقات با هدف انجام پروژه‌ی تحقیقاتی یک دانشمند محیط زیست با نام هیلاری ارنلر (Hilary Erenler) انجام شده است. این محقق روی گونه‌های مختلف پروانه‌های استوایی تحقیق می‌کند. ارنلر به عنوان یکی از محققان دانشگاه نورث‌همپتون انگلستان از سال ۲۰۰۸ به این منطقه‌ی آتشفشانی سفر می‌کند. او تلاش می‌کند تا رفتار انواع پروانه‌های استوایی در این منطقه را مطالعه کند. ارنلر در آخرین سفر تحقیقاتی خود موفق به کشف این گونه‌ی عجیب از زنبورها شد.

زنبورهای کشف شده تقریبا در لبه‌ی آتشفشان لانه داشتند. دمای هوای در این منطقه به ۴۲ درجه‌ی سانتیگراد می‌رسد و باران اسیدی نیز به خاطر وجود دی‌اکسید سولفور در فضا، این منطقه را آلوده می‌کند. سوالی که ذهن محققان را مشغول کرده، این است که این زنبورها چرا در این منطقه زندگی می‌کنند؟ محققان به منظور انجام تحقیقات بیشتر، سفرهای متعددی به این منطقه داشتند تا تعداد این زنبورها را محاسبه کنند. در طول سه سال، ۵ سفر علمی به این منطقه انجام شد و ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ زنبور در این منطقه کشف شد. سوال دیگری که این تحقیقات ایجاد کرد این بود که این زنبورها از چه منبعی تغذیه می‌کنند؟

زنبور squammulosa مانند اکثر زنبورها منفرد و تک‌جنسیتی است. زنبورهای مونث لانه‌های سلولی با عمق ۳۰ ثانتی‌متر در کناره‌های آتشفشان حفر می‌کنند و پس از تخم‌گذاری، مواد غذایی مورد نیاز لاروها را در این لانه‌ها ذخیره می‌کنند. در ابتدای تحقیقات، دانشمندان بر این باور بودند که نوع گیاه مورد تغذیه، تفاوتی برای این زنبورها ندارد؛ اما با ادامه‌ی بررسی‌ها و نمونه‌گیری از ۱۰ زنبور، مشخص شد که ۹۹ درصد نمونه‌ها از یک گیاه مشخص با نام Melanthera nivea هستند. این گیاه یک گل وحشی است که در برابر باران‌های اسیدی آن منطقه مقاوم است.

یکی از احتمالات محققان برای دلیل زندگی این زنبورها در منطقه‌ی مرگ، وجود نداشتن خطر از طرف دیگر موجودات زنده است. در این منطقه هیچ موجود زنده و گیاهی زندگی نمی‌کند و خطر کمی این زنبورها را تهدید می‌کند. تعدادی از زنبورشناسان باتجربه‌ی دنیا تحت تاثیر این کشفیات قرار گرفتند. آنها بیش از پیش به شگفت‌آور بودن ارگانیزم زنبورها و انعطاف‌پذیر بودن سبک زندگی آنها اشاره می‌کنند.

نکته‌ی دیگر در مورد این یافته‌ها این است که زندگی کردن یک گونه‌ی زنبور در دهانه‌ی آتشفشان، علاوه بر جذاب بودن می‌تواند هشداردهنده نیز باشد. این گونه از زنبورها در منطقه‌ای دور افتاده زندگی می‌کنند و تنها از یک نوع گیاه تغذیه می‌کنند. در صورتی که این گیاه از بین برود، زندگی این زنبورها نیز به خطر خواهد افتاد. ارنلر در این باره به این نکته اشاره می‌کند که به احتمال زیاد در سفرهای تحقیقاتی بعدی، تعداد کمتری زنبور مشاهده خواهد شد و این گونه‌ی زنبورها در خطر قرار دارند.