مطالعات DNA، چگونه هویت یکی از مظنونین حملات تروریستی بروکسل را فاش کردند؟
علم ژنتیک و مطالعات دی‌ان‌ای همواره در صحنه‌های جرم و حوادث تروریستی به کمک پلیس و نیروهای امنیتی آمده‌اند. در حوادث تروریستی اخیر بروکسل نیز این مطالعات به کارآگاهان کمک کردند تا هویت بمب‌گذاران را کشف کنند. اما در چنین حوادثی با چنین حجم انفجار و خرابی، یافتن DNA مظنون یا مظنونین بسیار دشوار است. در این مطلب با چگونگی کار کارشناسان ژنتیک در این مواقع آشنا می‌شویم.
ساعت ۸ صبح ۲۲ مارس سال جاری، دو انفجار در فرودگاه اصلی شهر بروکسل بلژیک اتفاق افتاد. یک ساعت بعد از آن انفجاری در ایستگاه متروی Maelbeek بروکسل، موجی از ترس را در این شهر ایجاد کرد. گروه داعش مسئولیت هر دو حادثه را به عهده گرفته است. در این حوادث ۳۱ نفر کشته و ۳۰۰ نفر نیز زخمی شدند. مواد منفجره‌ی استفاده شده در این حوادث تروریستی، مشابه مواد استفاده شده در انفجارات و حمله‌ی تروریستی ۱۳ نوامبر ۲۰۱۵ در پاریس هستند که ۱۳۰ نفر در خلال آنها کشته شدند.
روزنامه‌ی له‌موند فرانسه عنوان کرده است که دی‌ان‌ای کشف شده در حوادث تروریستی بروکسل، بسیار شبیه به DNA یافت شده در حوادث پاریس است. دیوید فوران (David Foran) که در برنامه‌ی علمی دانشکده‌ی حقوق جزایی دانشگاه میشیگان مشغول به کار است، در مصاحبه‌ای عنوان می‌کند که تشخیص دی‌ان‌ای در چنین حوادثی دشوار است؛ اما غیر ممکن نیست.
در حوادث این‌چنینی، ابتدا قطعات باقی‌مانده از انفجار مانند باقی‌مانده‌ی چمدان‌ها و پیچ و مهره‌ها جمع‌آوری می‌شوند. در تصویر منتشر شده توسط دوربین‌های امنیتی، مظنونین در حال حمل چمدان‌هایی هستند که یافتن بقایای آنها قدم ابتدایی برای شروع تحقیقات است. سپس این قطعات به آزمایشگاه DNA منتقل می‌شوند. اینجا چالش اصلی کارشناسان شروع می‌شود. DNA ممکن است در اثر گرما و آتش از بین رفته باشد. طبق گفته‌ی فوران، DNA نیز مانند دیگر اجزای بدن ممکن است در اثر آتش و گرما از بین برود.
در این موارد دی‌ان‌ای مورد نظر برای تحقیقات، از اثر انگشت مظنونین به دست می‌آید. اثر انگشت از چربی بدن تشکیل شده و به راحتی ممکن است ذوب شود. اما همین اثر انگشت حاوی سلول‌های مرده‌ای است که بدن در طول روز تولید می‌کند و می‌تواند منبع خوبی برای دی‌ان‌ای باشد. به هر حال DNA بدست آمده در این روش دقیق نیست؛ چرا که این سلول‌ها مرده هستند. مشکل بعدی این است که ممکن است دی‌ان‌ای مظنونی با دی‌ان‌ای افراد دیگر مخلوط شده باشد. فوران می‌گوید این حالت مانند زمانی است که چند رنگ مختلف را در ظرفی بریزید و آن را تکان دهید. البته اگر نیروهای امنیتی نمونه‌ای از DNA مظنونین داشته باشند، این مرحله آسان‌تر می‌شود.
در مرحله‌ی آخر اگر کارشناسان بتوانند نمونه‌ی DNA را استخراج کنند، آن را وارد پایگاه داده‌ای می‌کنند که حاوی اطلاعات ژنتیکی افراد مظنون است. به کمک مطالعات DNA، هویت یکی از مظنونین حوادث بروکسل کشف شده است. Najim Laachraoui، یک بلژیکی مراکشی تبار ۲۴ ساله بوده که به احتمال زیاد در حوادث بلژیک کشته شده است. اتفاق جالب این است که نمونه‌ی DNA او هم در جلیقه‌های انفجاری پاریس و هم در دو منزل مسکونی در بلژیک پیدا شده است. در یکی از منازل مسکونی بقایای از TATP که یکی از مواد منفجره‌ی مورد استفاده توسط داعش در اروپا است کشف شده است.
نظرات