بانک مرکزی، وزارت صمت و وزارت کشور ضعیف‌ترین دستگاه‌های ارائه‌ خدمات الکترونیکی شدند

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بهترین دستگاه‌های ارائه‌دهنده خدمات الکترونیکی در دوازدهمین دوره ارزیابی کیفیت خدمات الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی کشور شدند. بانک مرکزی، وزارت صمت و وزارت کشور نیز به‌عنوان ضعیف‌ترین دستگاه‌ها در این ارزیابی، که از نیمه اول امسال بود شناخته شدند.

مسعود همدانلو، دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات، در نشست خبری نتایج دوره دوازدهم پایش کیفیت خدمات الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی با ارائه گزارشی از نیم‌سال اول ۱۴۰۴، ضمن اشاره به ارتقای نسبی رتبه دستگاه‌ها، از چالش‌های ساختاری گفت که همچنان مانع تحقق کامل دولت هوشمند می‌شوند.

همدانلو اعلام کرد بر اساس قانون، تا پایان برنامه باید ۳۰ درصد خدمات دولتی به‌صورت هوشمند بدون مداخله انسان و به‌صورت اتوماتیک ارائه شوند.

دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات معتقد است یکی از اصلی‌ترین موانع در این مسیر، نبود شناسنامه دقیق خدمات است؛ به‌طوری که برخی دستگاه‌ها در ابتدا تعداد زیادی از خدمات را اعلام کرده‌اند، اما پس از بازنگری و شناسنامه‌دار شدن، این عدد به کمتر از صد خدمت واقعی رسیده است.

همدانلو با اشاره به همکاری با سازمان اداری و استخدامی، از لزوم بازنگری اساسی در هویت خدمات دولتی سخن گفت. به گفته او، بسیاری از خدمات در فرآیند کوچک‌سازی دولت یا حذف شده یا در هم ادغام شده‌اند، اما شناسنامه‌های آن‌ها به‌روزرسانی نشده است. همدانلو اضافه کرد:

وقتی در شناسنامه خدمت مشخص نیست که انجام آن مستلزم چند استعلام است، نمی‌توان ادعا کرد که چند درصد از استعلامات کشور الکترونیکی شده است. این شفافیت باید به گونه‌ای باشد که از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات، وضعیت پایداری و برقراری هر سرویس به‌صورت لحظه‌ای قابل رصد باشد.

- مسعود همدانلو، دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات

در نتایج دوره دوازدهم، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری با کسب بالاترین امتیاز در جایگاه نخست دستگاه‌های اصلی قرار گرفته است. سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص دادند.

در لایه‌ی دستگاه‌های تابعه نیز سازمان تعزیرات حکومتی و پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) موفق شدند بیشترین امتیاز را در شاخص‌های کاربرمحوری و شفافیت کسب کنند. نکته قابل‌توجه در این ارزیابی، رشد برخی نهادها است؛ به‌طوری که سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی ایران با ۸۰ پله صعود، بیشترین پیشرفت را نسبت به دوره قبل تجربه کرد.

یکی از اصلی‌ترین چالش‌های هوشمندسازی خدمات، نبودن داده‌های باز است. همدانلو اعلام کرد که بدون وجود داده‌های باز و قابل خواندن توسط ماشین، هوش مصنوعی در ایران به جایی نخواهد رسید. به گفته او بسیاری از دستگاه‌ها، اطلاعات خود را به صورت فایل‌های PDF غیرقابل پردازش منتشر می‌کنند یا داده‌های آن‌ها مربوط به مدت‌ها قبل است.

در شاخص «دولت مشارکتی» که میزان تعامل دولت با مردم در تصمیم‌گیری‌ها را می‌سنجد، امتیاز کلی دستگاه‌ها همچنان پایین است که نشان‌دهنده ضعف در برقراری ارتباط دوسویه با ذی‌نفعان است.

به گفته همدانلو، در ارزیابی دوره دوازدهم، در بخش امنیت و تست نفوذ با وجود وزن بالای شاخص «قابلیت بازیابی اطلاعات و تست نفوذ، امتیاز دستگاه‌ها مطلوب نیست. این یعنی زیرساخت‌های خدمات الکترونیکی کشور در برابر تهدیدات سایبری و پایداری سرویس، همچنان نیازمند سرمایه‌گذاری و تمرکز جدی هستند.

همدانلو تاکید کرد که رتبه‌بندی دقیق هر دستگاه تابعه به تفکیک استخراج شده و پس از این نشست، مستقیماً برای وزرا و رؤسای دستگاه‌ها ارسال خواهد شد تا در جریان جزئیات قرار گیرند.