کارت گرافیک اینتل آرک B580

کارت گرافیک اینتل آرک B580 را می‌توان قدمی قابل‌توجه در مسیر بلوغ معماری گرافیکی اینتل و جهشی معنادار نسبت به نسل پیشین دانست. این محصول که در آذرماه ۱۴۰۳ روانه بازار شد، با تمرکز بر رفع گلوگاه‌های حافظه و بهبود پایداری فریم خروجی، تلاش کرده است تا نه‌تنها ضعف‌های سری Alchemist را جبران کند، بلکه با ارائه عملکرد و مشخصات فنی فراتر از رده قیمتی خود، حضور اینتل در بازار کارت گرافیک را توسعه دهد.

در تقابل با رقبای هم‌رده، گرافیک اینتل آرک B580 به لطف ظرفیت حافظه بالاتر (۱۲ در مقابل ۸ گیگابایت رقبا) و عملکرد درخشان در وضوح‌های بالا و پردازش رهگیری پرتو، در بسیاری از سناریوها برتری خود را نشان می‌دهد. البته بررسی کارت گرافیک اینتل چالش‌هایی نظیر مصرف انرژی بالاتر و برخی ناهماهنگی‌های جزئی نرم‌افزاری را در برابر پختگی اکوسیستم رقیب نشان می‌دهد؛ اما ارزش خرید بالا و پتانسیل سخت‌افزاری آن، این مدل را به گزینه‌ای جدی برای برهم‌زدن معادلات بازار تبدیل کرده است.

معماری Xe2-HPG در کارت گرافیک اینتل با بهره‌گیری از لیتوگرافی ۵ نانومتری TSMC، میزبان ۱۹/۶ میلیارد ترانزیستور در قالب تراشه BMG-G21 با ابعاد ۲۷۲ میلی‌متر مربع است. این سخت‌افزار با ۲۰ هسته Xe2 و فرکانس بوست ۲۶۷۰ مگاهرتز، قدرت محاسباتی خام ۱۳/۶۷ ترافلاپس در حالت FP32 را فراهم می‌کند.

برخلاف بسیاری از رقبای این رده، اینتل با تعبیه ۱۲ گیگابایت حافظه GDDR6 روی رابط ۱۹۲ بیتی، پهنای باند قابل‌توجه ۴۵۶ گیگابایت بر ثانیه را در اختیار کاربر قرار می‌دهد که گلوگاه‌های رایج حافظه را برطرف می‌کند. همچنین وجود ۱۶۰ هسته اختصاصی XMX برای پردازش‌های هوش مصنوعی و ۲۰ هسته سخت‌افزاری رهگیری پرتو، این مجموعه را در Arc B580 تکمیل می‌کند که البته از طریق رابط PCIe 4.0 x8 با سیستم ارتباط دارد.

طراحی فیزیکی کارت مرجع با ابعاد جمع‌وجور و سیستم دو فن، نظر کارشناسان را به خود جلب کرده است، هرچند برندهای دیگر مانند کارت گرافیک ازراک نیز نسخه‌های سفارشی خود را خواهند داشت. طبق بررسی‌های صورت گرفته، سیستم خنک‌کننده جدید با طراحی جریان‌محور عملکردی عالی دارد و دمای نقطه داغ (Hot Spot) هرگز از ۷۶ درجه سانتی‌گراد فراتر نمی‌رود. همچنین در یک نگاه کلی، کارت گرافیک B580 بسیار خنک و کم‌صدا عمل می‌کند و دمای کلی آن در حدود ۷۰ درجه سانتی‌گراد باقی می‌ماند؛ درحالی‌که سرعت چرخش فن‌ها از ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ دور در دقیقه فراتر نمی‌رود که عملاً نویزی تولید نمی‌کند. این طراحی دو اسلاته با یک کانکتور برق ۸ پین، نصب آن را در سیستم‌هایی با منبع تغذیه محدودتر نیز آسان کرده است.

در آزمون‌های تخصصی، کارت گرافیک جدید اینتل رفتاری دوگانه اما امیدوارکننده از خود نشان می‌دهد که به‌شدت به وضوح تصویر و حجم حافظه مورد نیاز بازی وابسته است. طبق گزارش‌ها، این مدل با افزایش وضوح تصویر عملکرد درخشان‌تری دارد و در رزولوشن 1440p و 4K و در مقایسه با RTX 4060 توانسته است نتایج بهتری ثبت کند.

برای مثال در بازی Cyberpunk 2077 با تنظیمات Ultra و رزولوشن 1440p، این کارت موفق به ثبت میانگین ۵۳ فریم بر ثانیه شده که ۳۶ درصد سریع‌تر از RTX 4060 و حتی ۱۲ درصد سریع‌تر از RTX 4060 Ti است. این برتری در عناوین دیگری مانند Dragon Age: The Veilguard نیز تکرار شده است و برتری ۲۸ درصدی نسبت به نماینده انویدیا مشاهده می‌شود. دلیل اصلی این موفقیت، ظرفیت ۱۲ گیگابایتی حافظه گرافیکی است که باعث می‌شود رقبا با ۸ گیگابایت حافظه در تنظیمات بالا دچار افت عملکرد شدید شوند.

بااین‌حال، در رزولوشن 1080p و بازی‌هایی که وابستگی کمتری به حافظه دارند، رقابت تنگاتنگ‌تر می‌شود و حتی در عناوینی مانند Starfield و Black Myth: Wukong، نماینده اینتل با اختلاف حدود ۲۰ درصد از RTX 4060 عقب می‌ماند. از دیگر نقاط‌ضعف این کارت می‌توان به سربار بالای درایور (Driver Overhead) اشاره کرد که در صورت استفاده از پردازنده‌های قدیمی‌تر، باعث گلوگاه شدن سیستم می‌شود.

نکته قابل توجه دیگر، عملکرد بسیار خوب کارت گرافیک B580 در پردازش ری‌تریسینگ است. دیجیتال فاندری عملکرد رهگیری پرتو این کارت را برای یک محصول ۲۵۰ دلاری عالی توصیف کرده و اشاره می‌کند که در بازی Alan Wake 2، این کارت ۲۹ درصد سریع‌تر از RTX 4060 و ۵۱ درصد سریع‌تر از RX 7600 عمل می‌کند. با وجود این پیشرفت‌ها، هنوز ناهماهنگی‌هایی در درایورها دیده می‌شود؛ به‌طوری که در حوالی زمان عرضه و در برخی عناوین مبتنی بر رابط DirectX 11 مانند Starfield نوسانات زمان فریم بین ۱۳ تا ۵۳ میلی‌ثانیه مشاهده شده است که می‌تواند تجربه روان بازی را تحت تأثیر قرار دهد.

معماری مدرن اینتل صرفاً برای گیمرها طراحی نشده است و در پردازش‌های سنگین کاری و هوش مصنوعی نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. در تست‌های رسانه معتبر Toms Hardware با استفاده از ابزار Stable Diffusion و بهینه‌سازی OpenVINO، کارت گرافیک Intel Arc B580 عملکردی خیره‌کننده داشته و توانسته است رقبا را پشت سر بگذارد.

همچنین در بنچمارک‌های تولید متن MLPerf Client، گرافیک میان‌رده اینتل آرک با استفاده از تنظیمات OpenVINO به‌عنوان سریع‌ترین گزینه در میان هم‌رده‌های خود ظاهر شده است. در بخش رمزنگاری ویدیو، بررسی‌های دیگر نشان می‌دهند که گرافیک اینتل در تبدیل فرمت‌های ویدیویی (Transcoding) با نرم‌افزار HandBrake عملکردی عالی دارد و به‌راحتی رقبا را شکست می‌دهد، هرچند که در انکودینگ AV1 هنوز کمی از NVENC انویدیا کندتر است.

بااین‌وجود، همه چیز در کاربری‌های حرفه‌ای ایده‌آل نیست. در نرم‌افزار Blender و موتور رندر OptiX، این کارت عملکرد ضعیف‌تری حتی نسبت به نسل قبلی خود نشان داده است که احتمالاً ناشی از تعداد کمتر هسته‌های Xe یا عدم بهینه‌سازی درایورهاست. همچنین در بنچمارک‌های SPECworkstation که شامل بارهای کاری گرافیکی مهندسی می‌شود، درایورهای AMD عملکردی تقریباً دو برابر بهتر ارائه می‌دهند و Arc B580 در انتهای جدول قرار می‌گیرد.

بنابراین، درحالی‌که کارت اینتل آرک B580 برای تولیدکنندگان محتوای ویدیویی و علاقه‌مندان به هوش مصنوعی مولد (Generative AI) گزینه‌ای جذاب است، ممکن است برای کاربران نرم‌افزارهای مهندسی خاص و رندرهای سه‌بعدی سنگین، بهترین انتخاب نباشد.

برای بهره‌برداری حداکثری از پتانسیل معماری Battlemage در کارت گرافیک Intel Arc B580 و جلوگیری از گلوگاه در وضوح 1080p، انتخاب پلتفرمی مدرن با پشتیبانی قطعی از قابلیت Resizable BAR (ReBAR) و رابط PCIe 4.0 ضروری است. با توجه به استفاده این کارت از رابط x8، نصب آن روی اسلات‌های قدیمی‌تر می‌تواند پهنای باند را محدود کند. همچنین علی‌رغم قیمت اقتصادی، توان مصرفی ۱۹۰ واتی و نوسانات لحظه‌ای (Transient Spikes) تا ۲۴۱ وات، نیازمند منبع تغذیه‌ای با استانداردهای حفاظتی به‌روز است تا پایداری سیستم در پردازش‌های سنگین تضمین شود.

کانفیگ حداقلی برای Intel Arc B580:

• پردازنده: Intel Core i5-12400F یا AMD Ryzen 5 5600X
• مادربورد: چیپست B660/B760 سوکت LGA1700 یا چیپست B550 سوکت AM4 (با بایوس آپدیت شده برای ReBAR)
• رم: ۱۶ یا ۳۲ گیگابایت DDR4-3200 یا DDR5-5200 دوکاناله
• پاور: ۵۰۰ تا ۵۵۰ وات با گواهی 80 Plus Bronze (رعایت حداقل‌های ایمنی برای مصرف ۱۹۰ وات)

کانفیگ مناسب برای عملکرد حداکثری و تضمین پایداری:

• پردازنده: Core i5-14400 اینتل یا Ryzen 5 7600X ای‌ام‌دی
• مادربورد: Z790 برای اینتل یا B650/X670 برای پلتفرم AM5 ای‌ام‌دی (جهت پشتیبانی کامل PCIe 4.0/5.0)
• رم: ۳۲ گیگابایت DDR5-6000 دوکاناله با تأخیر پایین
• پاور: ۶۵۰ وات با گواهی 80 Plus Gold (فضای کافی برای نوسانات لحظه‌ای و ارتقای احتمالی)

یکی از مهم‌ترین نقاط قوت این محصول قیمت آن است که بسیار تهاجمی تعیین شده است. با قیمت پیشنهادی ۲۴۹ دلار، این کارت حدود ۵۰ دلار ارزان‌تر از RTX 4060 و هم‌قیمت با RX 7600 است، اما ۱۲ گیگابایت حافظه ویدیویی ارائه می‌دهد که خرید کارت گرافیک مذکور را به انتخابی هوشمندانه تبدیل می‌کند. این میزان حافظه باعث می‌شود که اجرای بازی‌ها در تنظیمات گرافیکی بالا بهبود یابد و طول عمر بالاتری نیز برای محصول پیش‌بینی شود. بااین‌حال، خریداران باید هزینه پنهان مصرف انرژی و بهینه نبودن کامل درایور را نیز در نظر بگیرند.

با تمامی این‌ها، اگر هدف شما از خرید کارت گرافیک صرفا تجربه گیمینگ در رزولوشن 1080p در چند سال آینده است، احتمالا خرید یکی از گزینه‌های رقیب مانند RX 7600 ای‌ام‌دی، RTX 4060 یا RTX 5060 انویدیا گزینه‌ بی‌دردسرتر و مطمئن‌تری خواهد بود.