کارت گرافیک AMD رادئون RX 9060 XT نسخه 16 گیگابایت

کارت گرافیک RX 9060 XT که در خرداد ۱۴۰۴ روانه بازار شده، با جهشی قابل‌قبول نسبت به نسل پیشین، برای تسخیر بازار گیمینگ میان‌رده معرفی شده است. این محصول با ارائه‌ی بهبود عملکردی بیش از ۴۰ درصد نسبت به RX 7600 XT، شکاف میان کارت‌های اقتصادی و رده‌بالای ای‌ام‌دی را پر کرده است. همچنین با تکیه بر حافظه‌ی ویدیویی سخاوتمندانه، دقیقاً پاشنه آشیل محصولات مدرن در اجرای باکیفیت بافت‌ها را هدف قرار داده است تا تضمینی برای طول عمر بیشتر سخت‌افزار باشد.

در میدان رقابت، کارت گرافیک گیمینگ AMD با بهره‌گیری از ۱۶ گیگابایت حافظه‌ی گرافیکی، در برابر مدل‌های ۸ گیگابایتی رقیب مانند سری RTX 5060، برگ برنده حیاطی در اختیار دارد و تجربه‌ی گیمینگ بدون لگ ناشی از پر شدن بافر را در رزولوشن‌های بالاتر ارائه می‌دهد. با این حال، علی‌رغم پیشرفت ملموس در رهگیری پرتو، همچنان در پردازش‌های سنگین این فناوری و بحث مصرف انرژی، یک گام عقب‌تر از رقبای سبزپوش خود ایستاده است؛ وضعیتی که در صورت عدم اصلاح قیمت در بازار، ارزش خرید آن را در برابر گزینه‌های رقیب به چالش می‌کشد.

کارت گرافیک AMD RX 9060 XT 16GB نماینده‌ی جدید معماری RDNA 4 بوده که بر پایه‌ی لیتوگرافی ۴ نانومتری TSMC N4P و با استفاده از چیپ گرافیکی Navi 44 XT طراحی شده است. در قلب تپنده‌ی این محصول، ۲۰۴۸ پردازنده‌ی جریانی در قالب ۳۲ واحد محاسباتی (CU) جای گرفته‌اند که با ۳۲ هسته‌ی رهگیری پرتو و ۶۴ هسته‌ی هوش مصنوعی تنسور تکمیل می‌شوند.

طبق داده‌های فنی، فرکانس پایه‌ی این تراشه ۱۷۰۰ مگاهرتز است، اما در حالت بوست می‌تواند تا ۳۱۳۰ مگاهرتز نوسان داشته باشد که آزمون‌های پایداری نیز ثبات این فرکانس را در حین آزمون‌های حرارتی تأیید کرده‌اند؛ با این حال و بر اساس ادعای سازنده، پیش‌بینی می‌شود که فرکانس کاری در حین بازی‌کردن پیرامون ۲۵۳۰ مگاهرتز باشد که این مورد نیز بسته به عنوان در حال تجربه کمی بالا و پایین دارد.

یکی از نقاط قوت اصلی گرافیک ای ام دی RX 9060 XT در این رده‌ی قیمتی، مجهز شدن به ۱۶ گیگابایت حافظه‌ی اختصاصی از نوع GDDR6 است که با سرعت ۲۰ گیگابیت بر ثانیه روی یک رابط ۱۲۸ بیتی فعالیت می‌کند و پهنای باندی معادل ۳۲۰ گیگابایت بر ثانیه را فراهم می‌سازد. اگرچه رابط ۱۲۸ بیتی ممکن است محدودکننده به نظر برسد، اما وجود ۳۲ مگابایت حافظه‌ی کش Infinity Cache تا حد زیادی به جبران این نقیصه کمک می‌کند.

در بخش درگاه‌ها و اتصالات، کارت گرافیک جدید ای ام دی از استاندارد مدرن PCIe 5.0 x16 پشتیبانی می‌کند و خروجی‌های تصویر آن شامل یک پورت HDMI 2.1b و دو پورت DisplayPort 2.1a است که امکان اتصال هم‌زمان به سه نمایشگر را فراهم می‌کند.

توان مصرفی RX 9060 XT حدود ۱۶۰ وات اعلام شده که توسط یک کانکتور ۸ پین تأمین شده است و استفاده از پاور حداقل ۴۵۰ واتی برای راه‌اندازی آن توصیه می‌شود.

در بررسی RX 9060 XT و عملکرد خام این کارت گرافیک در آزمون‌های تخصصی و پردازشی، مشخص می‌شود که این گرافیک میان‌رده ای‌ام‌دی جایگاهی میان RTX 3070 و RTX 3070 Ti دارد و نسبت به نسل قبلی خود، جهش عملکردی خیره‌کننده‌ی ۴۳ درصدی را تجربه کرده است.

مقایسه RX 9060 XT با RTX 5060 نشان می‌دهد که این کارت در رزولوشن 1440p عملکردی بهتر و تقریباً مشابه با RTX 5060 Ti 16GB ارائه می‌دهد و تنها حدود ۱ درصد از آن کندتر است، اما در رزولوشن 1080p این اختلاف به حدود ۶ درصد افزایش می‌یابد.

در بحث رهگیری پرتو، معماری RDNA4 بهبود قابل توجهی نسبت به نسل قبل داشته است؛ به‌طوری‌که رسانه GamersNexus اشاره می‌کند در سناریوهای سنگین و وابسته به حافظه‌ی گرافیکی، مدل AMD RX 9060 XT 16GB تجربه‌ی بسیار روان‌تر و باثبات‌تری نسبت به کارت‌های ۸ گیگابایتی مانند RTX 5060 و حتی RTX 3070 Ti ارائه می‌دهد.

با این حال، در عناوین بسیار سنگین مبتنی بر رهگیری پرتو مانند Black Myth: Wukong، این کارت همچنان حدود ۲۰ درصد ضعیف‌تر از رقیب مستقیم خود، یعنی RTX 5060 Ti عمل می‌کند. نکته‌ی حائز اهمیت در بنچمارک‌ها، برتری قاطع نسخه‌ی ۱۶ گیگابایتی در برابر مدل‌های ۸ گیگابایتی انویدیا در رزولوشن‌های بالاتر است؛ جایی که کمبود حافظه باعث افت شدید فریم در کارت‌های رقیب می‌شود، اما RX 9060 XT ثبات خود را حفظ می‌کند.

در آزمون‌های گیمینگ واقعی، AMD RX 9060 XT 16GB توانایی خود را به‌عنوان یک کارت ایده‌آل برای رزولوشن 1440p اثبات می‌کند. در بازی Resident Evil 4 با تنظیمات Ultra، این کارت موفق به ثبت میانگین ۱۰۶ فریم بر ثانیه شده است که ۱۷ درصد سریع‌تر از RTX 5060 است.

نقطه‌ی قوت اصلی گرافیک جدید AMD زمانی نمایان می‌شود که بازی‌ها نیازمند حافظه‌ی گرافیکی بالایی باشند؛ به‌عنوان مثال در بازی Horizon Forbidden West، این کارت ۳۴ درصد سریع‌تر از RTX 5060 Ti 8GB عمل کرده و در عنوان جدید Flight Simulator 2024 در رزولوشن 4K، به‌دلیل محدودیت شدید حافظه در کارت رقیب، تا ۱۲۲ درصد عملکرد بهتری را ثبت کرده است.

در بازی Dragons Dogma 2 نیز میانگین ۶۵ فریم بر ثانیه در رزولوشن 1440p به دست می‌آید که تجربه‌ای کاملاً روان محسوب می‌شود. با این وجود، در بازی‌هایی که به‌شدت برای معماری انویدیا بهینه‌سازی شده‌اند، مانند Cyberpunk 2077: Phantom Liberty، این کارت حدود ۷/۵ درصد کندتر از RTX 5060 Ti عمل می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بازی سنگین Stalker 2 با تنظیمات Epic در رزولوشن 4K، درحالی‌که رقبای ۸ گیگابایتی عملاً با ۱ تا ۲ فریم بر ثانیه غیرقابل استفاده می‌شوند، RX 9060 XT با ارائه‌ی ۲۵ فریم بر ثانیه همچنان پتانسیل اجرای بازی را دارد که نشان‌دهنده‌ی اهمیت حیاتی ۱۶ گیگابایت حافظه است.

مهم‌ترین مزیت RX 9060 XT در پردازش‌های مرتبط با هوش مصنوعی، بهره‌مندی از ۱۶ گیگابایت حافظه است که گلوگاه اصلی اجرای مدل‌های بزرگ زبانی را در این رده قیمتی حذف می‌کند. این ظرفیت حافظه به شما امکان می‌دهد برخلاف رقبای ۸ گیگابایتی، مدل‌های سنگین‌تر تا ۱۴ میلیارد پارامتر را با کوانتیزیشن استاندارد و حتی مدل‌های بزرگ‌تر را با فشرده‌سازی بیشتر بارگذاری کنید، بدون اینکه با خطای کمبود حافظه مواجه شوید.

از نظر سرعت تولید توکن، اگرچه این کارت به دلیل رابط حافظه ۱۲۸ بیتی و تفاوت پلتفرم نرم‌افزاری (ROCm در برابر CUDA) حدود ۲۰ درصد کندتر از همتایان انویدیایی خود در سرعت خام عمل می‌کند، اما نتایج همچنان کاملاً کاربردی هستند. طبق آمارها، این کارت می‌تواند مدل محبوب Llama 3 8B را با سرعت تقریبی ۵۳ توکن بر ثانیه و مدل‌های سنگین‌تر ۱۴ میلیاردی را با نرخ ۳۰ تا ۴۰ توکن بر ثانیه اجرا کند که برای مکالمه آنی و در لحظه و استفاده شخصی، سرعتی بسیار فراتر از سرعت خواندن انسان محسوب می‌شود.

برای استخراج حداکثر توان کارت گرافیک RX 9060 XT و جلوگیری از ایجاد گلوگاه پردازشی در رزولوشن هدف 1440p، ترکیب این کارت با پردازنده‌های مدرن میان‌رده رو به بالای موجود در بازار ضروری است تا تعادل میان پردازش‌های منطقی و رندرینگ گرافیکی حفظ شود.

با توجه به استاندارد بودن حافظه GDDR6 پرسرعت در این کارت، پیشنهاد می‌شود سیستم به حداقل ۳۲ گیگابایت حافظه رم DDR5 با فرکانس ۶۰۰۰ مگاهرتز مجهز شود تا پهنای باند سیستم با سرعت ۲۰ گیگابیت بر ثانیه‌ای حافظه گرافیک هماهنگ باشد. همچنین، اگرچه حداقل توان پاور ۴۵۰ وات اعلام شده است، اما برای تضمین پایداری در نوسانات لحظه‌ای مصرف انرژی، استفاده از یک منبع تغذیه ۶۰۰ تا ۶۵۰ وات با استاندارد ۸۰ پلاس توصیه می‌شود. استفاده از مادربردی مجهز به اسلات PCIe 4.0 یا 5.0 (نظیر چیپست‌های B650 یا B760) برای بهره‌گیری کامل از پهنای باند رابط اتصال نیز از دیگر موارد ضروری در این بخش است.

کانفیگ حداقلی برای AMD RX 9060 XT:

• پردازنده AMD Ryzen 5 7600 یا Intel Core i5-14400
• مادربورد با چیپست B650 سوکت AM5 یا چیپست B760، سوکت LGA1700
• رم ۳۲ گیگابایت  DDR5-6000پیکربندی دو کاناله (۲ رم ۱۶ گیگ)
• پاور 550 وات با گواهی 80 Plus Gold (توصیه حداقلی محافظه‌کارانه)

کانفیگ مناسب عملکرد حداکثری و تضمین پایداری:

• پردازنده  Core i5-14600K اینتل یا Ryzen 7 7700X ای‌ام‌ادی
• مادربورد X670E برای AM5 ای‌ام‌دی یا Z790/Z890  برای LGA1700 اینتل
• رم ۳۲ گیگابایت  DDR5-6000پیکربندی دو کاناله (۲ رم ۱۶ گیگ)
• پاور  600 الی 650 وات با گواهی 80 Plus Gold (پایداری و حاشیه کافی برای نوسانات و آپگرید)

شرکت AMD قیمت خرده‌فروشی در زمان عرضه اولیه مدل‌های ۱۶ و ۸ گیگابایتی را به‌ترتیب ۳۴۹ و ۲۹۹ دلار تعیین کرده است که روی کاغذ ارزش خرید بسیار بالایی را نشان می‌دهد. کارشناسان معتقدند اگر قصد خرید کارت گرافیک RX 9060 XT را دارید و این کارت با قیمت ۳۵۰ دلار در دسترس باشد، به‌عنوان بهترین گزینه‌ی اقتصادی شناخته می‌شود و ۱۷ درصد ارزش خرید بالاتری نسبت به RTX 5060 Ti 16GB ارائه می‌دهد.

با این حال، واقعیت بازار متفاوت است و قیمت‌های روز گرافیک RX 9060 XT شباهتی به روزهای اولیه ندارد. به عنوان مثال و شش ماه پس از عرضه اولیه، قیمت این محصول در بازار ایران بسته به برند انتخابی در بازه حدودی ۴۶۰ الی ۵۶۰ دلار قرار دارد که بسیار بالاتر از ارقام اولیه است. همچنین پیش‌بینی می‌شود که با کمبود عرضه حافظه رم، شاهد افزایش دوباره قیمت‌ قطعات کامپیوتر از جمله کارت گرافیک AMD باشیم.