به بهانه ارائه ال‌جی جی 2 در کشور: ترغیب برای خرید محصولات به چه قیمت؟!

نمایندگی رسمی گوشی‌های هوشمند ال‌جی همزمان با ورود جی ۲ به بازار ایران در اقدامی تقریبا مشابه با نمایندگی سامسونگ ایران و البته با دست و دلبازی بیشتر، اعلام داشت که در ساعت ۷:۳۰ صبح روز شنبه، ۱۳ مهرماه به صدنفر خریدار اول این محصول در فروشگاه واقع در پاساژ قائم ، ۵۰٪ تخفیف برای خرید این محصول ارائه می‌کند. تخفیفی وسوسه‌انگیز که بسیاری از دوستداران تکنولوژی را از روزها قبل و از شهرهای دور و نزدیک عازم این مکان کرده بود. با اینکه اقدام نماینده ال‌جی همانند نماینده سامسونگ در جهت اهداف تبلیغاتی شرکت متبوعه بوده است اما منجر به بروز مشکلات عدیده‌ای برای تعدادی از هموطنانمان گردید که در نهایت خوشبختانه به نوعی ختم به‌خیر شد. مشکلات به‌وجود آمده و نوع بازاریابی از این جنس که بی‌شک شایسته مشتاقان ایرانی تکنولوژی نیست، موجب شد تا تصمیم به نوشتن این مقاله بگیریم.

در ابتدا بهتر است نیم‌نگاهی به گزارش مختصر سیامک احدی، یکی از اعضاء باسابقه تیم تحریریه زومیت، از شرایط مردم در صف در شب‌ قبل از فروش داشته باشیم.

جمعه ۱۲ مهر ۹۲ ساعت ۹ شب، تجریش، کوچه بعثت

با یکی از بهترین دوستانم به سمت خانه در حرکت بودیم که به ناگاه تصمیم گرفتیم سری هم به تجریش زده و ببینیم چند نفر برای خرید ال‌جی جی ۲ صف کشیده‌اند. تصور می‌کردیم عده قلیلی در کوچه بعثت حاضر شده‌اند تا جزو اولین نفرات باشند و احتمالا صبح زود مابقی افراد خود را به این مکان می‌رسانند تا از تخفیف ۵۰٪ ال‌جی که معادل با ۹۳۵ هزار تومان است بهره‌مند شوند. به سختی یک جای پارک پیدا کرده و راهی پاساژ قائم شدیم. به ابتدای کوچه بعثت که رسیدیم با صحنه‌ای مواجه شدیم که اصلا انتظارش را نداشتیم. صفی طویل را دیدیم که حداقل ۱۰۰ نفر در آن حضور داشتند. پیش خود گفتیم حتما صبح زود در کوچه بعثت قلقله‌ای بر پا خواهد شد! اما این تمام ماجرا نبود. جلوتر رفتم تا نگاهی بیاندازم. چهره‌های خسته‌ هموطنانم را می‌دیدم. همه به نظر مضطرب و عصبی بودند. شخصی در حال نوشتن لیست اسامی بود و در عین حال شخص دیگری هم این کار را مستقلا انجام می‌داد. یکی می‌گفت نماینده رسمی ال‌جی است! و دیگری معتقد بود چون در همان پاساژ کاسب است ال‌جی لیست او را معتبر می‌داند! جمعیت نومیدانه نشسته بودند و سعی می‌کردند تا نامشان در هر دو لیست باشد. کسبه محل از اوضاع ناراضی بودند و حتی شنیدم که ساعتی قبل یکی از آنها حرف‌های ناشایستی را به این دوستان زده است. در داخل صف دو نفر را دیدم که چشمانشان به شدت سرخ شده بود و با پلک‌های نیمه باز به من نگاه می‌کردند. جلوتر رفتم و پس از احوالپرسی پرسیدم از چه زمانی اینجا هستند؟

- از چهارشنبه صبح اینجاییم! داریم از خستگی می‌میریم!- تهرانی هستید؟- آره! ولی گفتیم زودتر بیاییم تا جزو نفرات اول باشیم!- شما اومدید اینجا هیچ کس نبود؟- چرا یه بیست سی نفری بودیم!- یعنی بیست سی نفر از چهارشنبه اینجا هستند؟- بله!

سر و صدایی آمد... یک نفر به شخصی که لیست می‌نوشت اعتراض می‌کرد و می‌گفت این لیست اعتباری ندارد. به ابتدای صف رفتم. کوچه کاملا تاریک بود و نمی‌توانستم عکس مناسبی بگیرم. دوربین گوشی‌ من هم فلش نداشت. وقتی سعی کردم عکسی از ابتدای صف بگیرم شخصی اعتراض کرد. به او گفتم این یک رویداد خبری است و من برای وب‌سایتمان می‌خواهم یکی دو تا عکس بگیرم...

- کدوم سایت؟- من سیامک احدی از وب‌سایت زومیت هستم.- زومیت؟ زومیت عالیه!چند نفری به سمت من آمدند و پس از ابراز علاقه به زومیت، درد دل کردن را شروع کردند. یکی از آنها کل ماوقع را برایم تعریف کرد و همه اطرافیان او این اتفاقات را تایید کردند.- شما از کجا و کی اومدین اینجا؟

- من چهارشنبه از بابل اومدم. از اولش که اینجا بودیم، همه چیز خیلی منظم بود. خودمون لیست درست کردیم و اسم‌هار رو با کد ملی توش نوشتیم. هر سه چهار ساعت هم حضور غیاب می‌کردیم و هر کی نبود اسمش خط می‌خورد و وقتی برمی‌گشت می‌رفت آخر لیست. تا دیروز اوضاع همینجوری بود. تا دیروز ۱۵۰ تا دویست نفر بودیم. دیروز از طرف ال‌جی اومدن و عکس گرفتن. یه آقای کره‌ای هم باهاشون بود. ما بهشون گفتیم اینجوری نمیشه نظم رو برقرار کرد و باید خودشون یه روش بهتر پیدا کنن. اونا هم گفتن جمعه ساعت سه بعداز ظهر دوباره میان اینجا تا اوضاع رو چک کنند.

- امروز اومدن چیکار کردن؟ - نیومدن! قرار بود بیان ولی نیومدن! امروز عصر یهو اینجا شاید چهارصد پونصد نفر جمع شده بودن! کل کوچه پر شده بود. مغازه‌دارا شاکی بودن و به ما فحش می‌دادن. یه چندباری دعوا شد و درگیری لفظی بین بچه‌ها. تا این که نیروی انتظامی اومد و به همه گفت برن. لیستی که نوشته بودیم رو ازمون گرفت و گفت هیچ کس اینجا نایسته. بعد یکی دو ساعت برگشتیم دیدیم دوباره صف کشیدن شروع شده. ما خیلی ناراضی هستیم. تو سایتتون بنویسید اینو... هر نظمی هم بوده خودمون درست کردیم ولی وقتی جمعیت زیاد شد و نیرو انتظامی اومد همه چی بهم ریخت. الان معلوم نیست اون لیست که دست نیروی انتظامی معتبره یا این لیستای جدید، یا صف جدید.... هیچی نمی‌دونیم.

از آنها عکسی گرفتم و پس از خداحافظی به میانه‌های صف رفتم. به دوستم هم گفتم برود و سعی کند عکس‌های بهتری بگیرد. در میانه صف گروهی را دیدم که هیئتی نشسته بودند و به نظر چندان عصبانی نبودند! تا خودم را معرفی کردم و سوال پرسیدم شروع کردند به گلایه کردن. یکی از آنها از نیشابور آمده بود و از روز پنجشنبه آنجا بود. او نیز ماجرایی مشابه نفر قبلی را برایم تعریف کرد. در میان کلام شخص دیگری که خیلی عصبانی به نظر می‌رسید (به حدی که در میان کلامش یقه من را هم گرفت!) شروع کرد به گلایه از ال‌جی و جالب این که می‌گفت من می‌خواهم این گوشی را خریده و سپس به دوستم بفروشمش تا در این میاد سودی کرده باشم!!! در این میان دوستم از انتهای صف نزدم آمد و گفت که مامور نیروی انتظامی باز هم به میان جمعیت آمده و از آنها می‌خواهد تا محل را ترک کنند. من هم وقتی عصبانیت دوستمان را دیدم همراه با جمع کثیری از افرادی که در صف ایستاده بودند محل را ترک کردیم و به منزل بازگشتیم.

سیامک عزیز با این گزارش به‌خوبی شرایط روحی افرادی که از چند روز قبل از فواصل دور و نزدیک برای خرید این محصول اقدام کردند را توصیف کرد. آنچنان که خود شما برداشت کردید شرایط بسیار نامساعدی چه از نظر فیزیکی و چه از نظر روحی برای تعدادی از هموطنان مشتاق ایرانی فراهم گردید که حقیقتا موجب تاسف شدید ما در زومیت شد. بدون شک شما هم با ما هم عقیده هستید که ۵۰٪ تخفیف در فروش یک محصول دو میلیونی نباید بهایی به اندازه از دست رفتن آرامش و حتی هویت تعدادی از جوانان و حتی دوستان خود ما گردد. این‌که چرا و چگونه این مشکلات به‌وجود آمده است ناشی از عوامل زیادی می‌گردد که در ذیل به آن خواهیم پرداخت.

صف‌های طولانی برای خرید یک محصول تکنولوژی با مهم‌ترین محصول اپل یعنی آیفون عمیقا گره خورده است. در چند سال اخیر تنها آیفون اپل بوده است که پتانسیل آن را داشته تا افراد زیادی را در صف‌های طولانی ساعت‌ها در انتظار خرید این محصول نگاه دارد. این محصول به دلیل محبوبیت وصف‌ناپذیری که در دنیای ابزارآلات هوشمند پیدا کرده است، قبل از معرفی، بعد از معرفی و حتی هنگام خرید توسط مشتریان به‌شدت مورد توجه رسانه‌ها و دوربین‌های عکاسی قرار می‌گیرد. همین توجه بیش از اندازه به این محصول باعث گردیده است تا هر سال به طول صف‌هایی که برای خرید این آیفون تشکیل می‌شود اضافه گردد.

واقعیت انکارناپذیری در این زمینه وجود دارد که بسیاری از افرادی که روزها قبل از خرید این محصول پشت شیشه فروشگاه اپل زنبیل می‌گذارند نیم نگاهی به دوربین‌های عکاسی داشته و برای کسب معروفیت شیرین، دست به اینچنین اقدامی می‌زنند. اما بسیاری دیگر نیز از فرط علاقه شدید به این محصول (یا اولین بودن در بین دوستان و آشنایان) حاضر به تحمل اینچنین مشقتی شده و ساعت‌های طولانی از وقت با ارزش خود را در صف‌ خرید آن خراب می‌کنند. محصولی که در اولین روز عرضه با همان قیمتی ارایه می‌شود که در ماه‌های بعد نیز خریداران می‌توانند با دردسر کمتر و با همان قیمت آن را خریداری کنند.

اما در ایران شرایط به‌گونه‌ای دیگر است. ما در ایران معمولا به دلایل متفاوتی در صف‌های طولانی ساعت‌های عمر خود را تلف می‌کنیم از جمله:

۱- صف‌هایی که عمدتا در ارگان‌های دولتی برای گرفتن خدمات تشکیل می‌شوند که عمدتا ناشی از کمبود زیرساخت‌های خدمات الکترونیکی در ایران است. البته خوشبختانه طی سال‌های اخیر اقدامتی مثبتی در این زمینه صورت گرفته ولی هنوز جای کارِ بسیار، احساس می‌شود.

۲- صف‌هایی که معمولا از جنس خودروهاست و بیشتر در شهرهای بزرگ از جمله تهران تشکیل می‌شود که ناشی از هزاران عامل شناخته و ناشناخته است (مثل ضعف حمل و نقل عمومی، ضعف فرهنگ رانندگی و...)

۳- صف خرید کالاهای اساسی ( مثل گوشت مرغ و..) که به‌یک‌باره در ایران یا کمیاب می‌شوند یا گران. سابقه اینچنین صف‌هایی به اوایل انقلاب باز می‌گردد و در چند سال اخیر نیز تا حد زیادی شدت گرفت. مشکلات اقتصادی و ضعف مدیریتی از مهم‌ترین پارامترها در ایجاد این‌‌چنین صف‌هایی است.

۴- صف غذا در جلوی سلف سرویس، صف جلوی سالن سینما و تئاتر، صف بینندگان تصادفات، صف پشت در اتاق استاد هنگام تماشای نمرات و... از جمله دیگر صف‌های آشنا است که سال‌های عمرمان با آن‌ها عجین گردیده است.

۵- و اکنون در جدید‌ترین نسخه صف‌های معروف ایران باید صف گیک‌های مشتاق را نیز برای خرید محصولات جدید تکنولوژی اضافه کنیم.

همانگونه که خود مستحضرید با شرایط کنونی هیچ راه فراری برای دوری جستن از صف‌های اول تا چهارم وجود ندارد. اما شرایط صف پنجم اندکی متفاوت است، چرا که این صف‌ منشأ خارجی داشته و ناشی از بازاریابی نه چندان جالب همسایه‌های شرقیمان است که سال‌های سال بازار کشورمان را تحت کنترل خود نگاه داشته‌اند. با یک سوال وجدانی مبحث را بیشتر باز می‌کنم. آیا شرکت‌های بزرگ کره‌ای راهی بهتر برای تبلیغات و فروش محصولات خود نیافته‌اند که اینچنین تمایل به تشکیل صف پشت درب نمایندگی‌های خود در ایران دارند؟ آیا در صورت عدم سخاوتمندی چشم‌بادامی‌ها برای بخشیدن یک گوشی اضافه (سامسونگ) یا اهدای ۵۰٪ تخفیف (ال جی) در محصولات، اینچنین صف‌های پرباری تشکیل می‌شد؟

واقعیت تلخ آن‌ است که مشکلات اقتصادی که به‌صورت ناجوانمردانه‌ از طرف داخل و خارج بر ما تحمیل گردید دست‌آویزی شد تا جوان ایرانی با فرهنگی به قدمت هزاران سال، روزها و شب‌های طولانی تهران را در صف خرید محصولاتی بایستد که در هیچ کشوری در دنیا برای خرید این محصولات صف تشکیل نمی‌گردد.

نگارنده این سطور تشکیل صف حتی برای محصولاتی نظیر آیفون را نیز قابل انتقاد می‌داند چرا که هیچ منطقی بر‌هم زده شدن آرامش در قبال کسب وسیله‌ای برای آسایش را برنمی‌تابد. همانگونه که در هفته‌های پیش شاهد یک نزاع جنجالی در صف خرید آیفون جدید بودیم و این نزاع ناشی از فشارهای روانی بود که بر افراد حاضر در صف‌ها وارد می‌گردید.

با عنایت به این نکات در نظر گرفتن شرایط محیطی و فیزیکی فروشگاه‌های ایران مزید بر علت شد تا دیدی کاملا انتقادی به روش در پیش گرفته توسط نمایندگی کمپانی‌های سامسونگ و ال‌جی در فروش اولیه محصولاتشان داشته باشیم.

بدون شک با من هم نظر هستید که فروشگاه‌های در نظر گرفته شده در چند مورد اخیر از نظر فیزیکی و امنیتی قادر به پاسخگویی به سیل عظیم جمعیتی حاضر در صف را نبودند. فضای بیرونی این فروشگاه‌ها اغلب کوچک و نامناسب بوده‌اند حال آنکه با مشاهده تعدادی از تصاویر صف‌های تشکیل شده در جلوی فروشگاه‌های زیبای اپل بیشتر متوجه عمق فاجعه خواهید شد. فروشگاه‌های اپل معمولا در بهترین مناطق شهری با زیباترین و جذاب‌ترین دکوراسیون داخلی و خارجی و در کنار پیاده‌روهای عظیم برقرار شده‌اند که شرایطی کاملا متفاوت از آنچه در ایران ما است رقم می‌زند.

بسیاری از افرادی که صف‌های طولانی را برای خرید آیفون انتخاب می‌کنند انگیزه‌ای شخصی ( انگیزه‌ای غیر مادی) داشته و به بهانه تخفیف در قیمت یا گرفتن گوشی اضافه به فروشگاه مراجعه نمی‌کنند. حال آنکه در ایران برخی از افراد حاضر در صف جهت گرفتن گوشی اضافه، گرفتن تخفیف و یا حتی آنچنان که در گزارش خواندید جهت فروش محصول و به‌دست آوردن سود دست به این عمل می‌زنند.

آنگونه که از اخبار به‌یاد دارید، شرکت سامسونگ تعدادی از افراد خود را با دوربین و به‌صورت گزارشگر در میان صف مشتاقان اپل فرستاد تا از دلایل انگیزشی آن‌ها با خبر گردد و بدین ترتیب سیاست‌های بهتری نسبت به محصولات و البته فروش آن‌ها اعمال کند. اما در ایران نمایندگی‌های ایرانی شرکت‌های کره‌ای خواسته یا ناخواسته مردم خود را با دلایل مادی در بدترین شرایط پشت درب فروشگاه‌ها نگاه می‌دارند تا با گرفتن عکس از آنان، تصویر مجازی از اشتیاق ایرانی‌ها به پرچمداران کره‌ای نشان دهند و اربابان کره‌ای خود را مشعوف سازند. البته ما منکر این موضوع نیز نمی‌شویم که پرچمداران کره‌ای بین کاربران ایرانی جای باز کرده‌اند و مردم نسبت به خرید این محصولات تمایل نشان می‌دهند، اما این روش جلب توجه را نیز نمی‌پسندیم.

سازندگان گوشی‌های هوشمند می‌توانند برای بازاریابی و فروش بهتر محصولات خود راه‌های جایگزین و مناسبی انتخاب کنند که در شان مخاطبان ایرانی باشند:

• ۱- قرار داد با اپراتورها و عرضه پرچمداران به‌صورت قراردادی.
• ۲- ایجاد تعداد مناسبی غرفه برای نمایش کارایی محصولات که خوشبختانه هر دو شرکت ال جی و سامسونگ در این زمینه خوب عمل نموده‌اند.
• ۳- احداث فروشگاه‌های مدرن با امکانات سخت‌افزاری و فیزیکی مطلوب.
• ۴- فروش اولیه به صورت ثبت‌نام اینترنتی و سپس قرعه‌کشی برای اهدای تخفیف و دیگر هدایا.
• ۵-ارایه محصولات با قیمت مناسب‌تر با توجه به شرایط نرخ ارز در ایران.
• ۶- بهبود خدمات گارانتی و خدمات پس از فروش.
• ۷-شرکت در کارهای عام‌المنفعه به نفع مردم
• ۸- دوری جستن از اعمال شرایط تحریمی به ضرر مردم ایران
• ۹- احداث یا شراکت در ارایه بهتر خدمات شهری و فرهنگی و در کنار آن تبلیغ صحیح محصولات ( همانند ساخت پل‌های عابر پیاده و...)
• ۱۰- نگرش صحیح‌تر به کیفیت ساخت محصولات و ایجاد حس وفاداری در مشتریان به شکلی که مشتریان آن‌ها از سر اشتیاق صف‌ها طولانی را در پی خرید محصولات‌شان انتخاب کنند.

واقعیت تلخی که حاکی از مشاهدات ما از صف خرید محصول G2 ال‌جی بود، ما را بر آن داشت تا نسبت به این مدل بازاریابی غیرمطلوب (حداقل برای کاربران) انتقاد کنیم. ما در این مقاله از نمایندگی شرکت‌های حاضر در ایران خواستاریم تا روش‌های جایگزین بهتری را برای معرفی محصولات خود در روزهای اول انتخاب کنند. خوشبختانه این خبر خوش را به دوست‌داران تکنولوژی بدهیم که الجی در اقدامی قابل ستایش صبح روز ۱۳ مهر به‌منظور دلجویی از کسانی که ساعت‌ها در صف ایستاده بودند، آن‌ها را به سالن سینمای نزدیک فروشگاه دعوت کرده و طی قرعه‌کشی جوایز را اهدا نموده است. امیدواریم در برنامه‌های آتی این کار از طریق اینترنت یا به طرق دیگری که در شأن هموطنانمان باشد، انجام گیرد.

همچنین لازم است از نمایندگی‌های سامسونگ و ال‌جی در ایران به دلایل زیر تشکر ویژه‌ای داشته باشیم:

• ۱- نصب بنرهای زیبای تبلیغاتی که علاوه بر زیباسازی شهر منجر به درآمد برای شهر می‌گردد.
• ۲- ارایه خدمات پس ازفروش مناسب و خدمات گارانتی معتبر با وجود شرایط سخت تحریمی و عدم حضور دیگر شرکت‌های مطرح همانند سونی، اپل ، نوکیا و اچ‌تی‌سی.
• ۳- تولید و عرضه نرم‌افزارهای مناسب فارسی به‌کمک برنامه‌نویسان توانای داخلی.
• ۴- ایجاد فروشگاه‌ای مطلوب در سرتاسرکشور و برقراری شو-روم‌هایی از محصولات واقعی به‌منظور آشنایی مشتریان با آن‌ها.
• ۵- عرضه آخرین محصولات، همزمان با عرضه جهانی و با کمترین حباب قیمتی و کوتاه شدن دست دلالان از این بازار.