گفتوگوی زومیت با عرفان مرادیان، مؤسس اپلیکیشن جیبی مو
پس از مدتها، فرصتی پیش آمد تا با عرفان مرادیان، مؤسس اپلیکیشن جیبی مو، گپوگفتی کنیم تا با مشکلات حوزهی فینتک در ایران بیشتر آشنا شویم. در ابتدای صحبت، مرادیان از وجود نقص تا ایجاد ایده برای استارتاپ برایمان توضیح داد. از او دربارهی هدف اولیهی استارتاپ جیبی مو پرسیدیم که در جواب گفت:
ایدهی اصلی، ایدهای کاملا ایرانی نیست و بهدفعات مختلف در کشورهایی اعم از آمریکا اجرا شده است. این ایده در کشورهای مختلف با اسمهای مختلف اجرا شده که شالودهی اصلی آن به نقلوانتقال مالی بین اشخاص بدون واسطه برمیگردد.
مؤسس اپلیکیشن جیبی مو دراینباره بیشتر برایمان توضیح میدهد. بهگفتهی او، نقلوانتقال شخصبهشخص (Peer To Peer) در سیستمهای جدید، همانند جیبی مو، به شمارهکارت نیاز ندارد تا یکی از مشکلات اصلی این فرایند را برطرف کند. بسیاری از تراکنشهای روزانهی ما، خُردهحسابهای شخصی در گروه یا شرکت یا سازمان بزرگ است که در این حالت، نیازی نیست سیستم بانکی درگیر شود. چهبهتر میشد اگر امکان داشت اعتباری واسط ایجاد شود که انجام چنین تراکنشهایی با سرعت و آسودگی بیشتری انجام شود. مرادیان میگوید:
در جیبی مو، دقیقا چنین اتفاقی افتاده است. ما اعتباری به سیستم اضافه میکنیم و بهواسطهی آن اعتبار تراکنشهای خُرد خودمان را انجام میدهیم. شاید من سهمی داشته باشم و با پرداخت آن بهراحتی در لحظه تراکنش من انجام شود و سپس، فرد دیگری سهمش را به من پرداخت کند. پس درواقع، این اعتبار همواره درحالچرخش است. البته، دو نکتهی بسیار مهم وجود دارد: ۱. نکتهی اول آن است که این اعتبار فقط به اعداد ریز بسنده نمیکند و جیبی مو این قابلیت را دارد که تراکنشهای سنگینتری را هم انجام دهد؛ ۲. نکتهی دوم پشتوانهی اعتبار است که کاربر در هرلحظه از شبانهروز میتواند اعتبارش را بهصورت ریالی به حساب بانکی خود منتقل کند.
در اینجا، این سؤال مطرح میشود که باتوجهبه انتقال کارتبهکارت در ایران، چه نیازی به این سیستم است؟
مرادیان در پاسخ به این پرسش میگوید نقلوانتقال کارتبهکارت روشی منسوخ در کشورهای دیگر است؛ زیرا به این پرسش بزرگ پاسخ نمیدهد که آیا این خود شما درحال انتقالدادن هستید؟ به زبان دیگر، بحث احراز هویت وسط میآید.
او میگوید مشکلات بسیار زیادی درزمینهی انتقال کارتبهکارت وجود دارد. اجبار به اعلام شمارهکارت بهصورت عمومی گرفته تا ناتوانی در تشخیص دلیل انتقال به کارت شما، دغدغههایی بود که تیم جیبی مو را درکنار یکدیگر جمع کرد. قسمتی از صحبتهای مرادیان تعجبم را بهخود جلب کرد. او گفت در همین مدت کوتاه تقریبا دو ساله، حدود ۲ میلیارد تومان از تخلف مالی جلوگیری شده است.
دربارهی این تخلفات، مرادیان گفت برای ما نیز عجیب بود: چرا پس از ردشدن از چند فیلتر بانکی، چنین سوءقصدهایی را ما کشف کردهایم؟ بهمرورزمان، تماسهایی از پلیس فتا را شاهد بودیم که با درخواست از بررسی انتقال، خواستار جزئیات بیشتر از ما شدند که خوشبختانه با اجرای هوش مصنوعی بهوسیلهی تیم جلوگیری از انتقال بهعمل آمده بود و بهراحتی مبلغ مدنظر برگشت داده شد.
درحالحاضر، متأسفانه به روشهای زیادی رمز اول یا رمز دوم همراهبا مشخصات کارت بانکی بسیاری از افراد دزدیده شده است و در موقعیتهای مختلف، عدهای سودجو از آنها پرداختهایی انجام میدهند. در بسیاری از فروشگاههای اینترنتی، این افراد خریدهایی انجام میدهند؛ اما در زمان تشخیص پلیس فتا، حساب مقصد مسدود خواهد شد تا ابهام رفع شود. جیبی مو نیز با اعمال برخی لایههای احراز هویت میتواند متوجه شود آیا صاحب اصلی کارت، حسابش را شارژ کرده یا خیر. درصورت مغایرت مشخصات، اعتبار موجودی مسدود خواهد شد تا به صاحب اصلی پس گردانده شود. در این روند، پلیس فتا بهراحتی میتواند از جرمهای آتی جلوگیری کند و پولهای خارجشده از کارتهای دزدی را برگرداند.
در جیبی مو وقتی حسابتان را خودتان شارژ میکنید، بهصورت آنی میتوانید اعتبار خود را به حساب بانکی برگردانید. اگر مشخصاتی که با آن حساب خود را شارژ کردهاید با مشخصات حسابی یکی نباشد که قصد دارید به آن واریز کنید، سیستم از انتقال شما جلوگیری میکند تا احراز هویت دو طرف انجام شود.
شما برای انتقال در سیستم جیبی مو به دانستن شمارهکارت طرف نیازی ندارید و اگر مقصد در جیبی مو عضو شده باشد، بهراحتی و با شمارهتلفن یا نام کاربری انتقال شما انجام میشود. البته، جیبی مو مزیتهای دیگری هم دارد. برای مثال، اگر بخواهید از کسی مبلغی تقاضا کنید، نیازی نیست شمارهکارت خود را بیان کنید؛ بلکه تنها کافی است در اپلیکیشن جیبی مو، شماره موبایل مقصد را وارد کنید تا بهصورت پیام کوتاه به فرد مقابل اطلاع داده شود تا بتواند ازطریق درگاه بانکی و بدون دانستن شمارهکارت شما، پرداخت را انجام دهد.
به صحبتهای مرادیان برگردیم. او گفت باتوجهبه مشکلات زیاد پیشآمده بهوسیلهی مؤسسههای مالی اعتباری در چند وقت اخیر، چرا کاربران باید به استارتاپ اعتماد کنند؟ مرادیان کاملا معتقد است جلب اعتماد چه در ابتدای مسیر و چه در طولانیمدت کار بسیار سختی است. جیبی مو برای شروع با مبالغ ناچیز قصد دارد کاربران را به فرهنگسازی دعوت کند. چه با استفاده از جیبی مو و چه بدون استفاده از چنین اپلیکیشنهای مشابهی کاربران باید بهمراتب بیشتر مراقب حریم خصوصی خود باشند. راهاندازی چنین سرویسی مستلزم گذشت زمان زیادی است و مرادیان میداند به این سرعت قرار نیست سرویس موفقی داشته باشد؛ اما معتقد است در طولانیمدت ضمن فرهنگسازی، مردم میتوانند به سرویسهای نوین پرداخت بیشتر اعتماد کنند.
در بخشی از صحبت با مرادیان دربارهی توانایی سیستم سنّتی برای انجام فعالیتهای دیجیتالی پرسیدیم که ایشان در جوابی کوتاه به ما از فرایند عرضه و تقاضا گفت. تا در جامعهای نیاز یا تقاضایی شکل نگیرد، عرضه یا پاسخی در نظر گرفته نخواهد شد. رشد بسترهای مناسب پرداخت در جواب به روشهای نوین برای جلوگیری از دزدی خواهد بود که حتی سیستمهای سنّتی را به مهاجرت مجبور میکند.
مرادیان میگوید در زمینههای پرداخت و دریافت پول، آگاهی افراد و بسترهای مناسب هر دو اهمیت فراوانی دارند که باید به آنها توجه شود. در این حالت، وظیفهی جیبی مو و مرادیان بهبود روشهایی است که تغییر آن بهصورت زیرساختی هزینه زیادی برای کشور دارد.
از مرادیان پرسیدم چرا سرویسهای مشابه قبلی شما بهمرور از دور رقابت حذف شدهاند؟ او یکی از دلایل محکم حذف رقبای قبلی را اضافهنکردن ارزش افزوده به سیستم سنّتی فعلی بود؛ چراکه جیبی مو نهتنها سرویس پرداخت جدیدی است؛ بلکه در لایهی بعدی با معرفی شبکهای اجتماعی قابلیتهای متنوعتری به شما ارائه میدهد.
مرادیان مدعی است جیبی مو بهعنوان راهکار ۳۶۰ درجه پرداخت شناخته میشود. گفت:
راهکار ارائهشدهی جیبی مو چند هدف خاص را در پیش گرفته است: پرداختهای C2C که مربوطبه پرداختهای فردبهفرد است و پرداخت C2B که شامل پرداخت مستقیم از کارت بانکی یا کیف پول به هر کسبوکار است و دیگری B2C شناخته میشود که مربوطبه شرکتهایی با مشتریان زیاد و پرداختهای خُرد و کلان است. قسمت دیگری که جیبی مو قرار است پوشش دهد، پرداختهای B2B بوده که بهکمک آن، APIهای مخصوصی دراختیار هر کسبوکار قرار میگیرد تا با شرکت ارتباط مالی بهتری داشته باشند. این قسمتی از اکوسیستم ۳۶۰ درجهی جیبی مو است. قسمت دیگری مربوطبه ماژولهای جلوگیری از سوءاستفادهی مالی و قسمتی دیگر مربوطبه شبکهی اجتماعی جیبی مو است.
بخش شبکهی اجتماعی جیبی مو در هالهای از ابهام قرار دارد؛ اما سیاست درپیشگرفتهشدهی این استارتاپ میتواند این بخش از اپلیکیشن را متحول کند. در صفحهی عمومی جیبی مو همانند آنچه در دنیای ارز دیجیتال دیدهایم، اکسپلورری فراهم شده که تمامی پرداختهای شما و دیگر افراد عضو جیبی مو را نشان میدهد. این صفحه میتواند تعامل مناسبی با کسبوکارهای مختلف یا ارائهی نوآوریهایی درزمینهی کمکهای عمومی باشد. البته تمامی تراکنشهای شما به عمومیشدن نیازی ندارد. در زمان ثبت هر تراکنش، این شما هستید که میتوانید مشخص کنید تراکنش شما در سطح عمومی قرار بگیرد یا خیر. البته، حلقهی دیگری نیز با عنوان «دوستان» طراحی شده که میتواند جامعهی کوچکتری از افراد نزدیک به شما را نشان دهد. بااینحال در صفحهی عمومی، رقمهای پرداختی نشان داده نخواهد شد؛ بلکه «بابت» هر تراکنش را شما میبینید.
یکی دیگر از قابلیتهای جیبی مو، مدیریت حسابهای شخصی شما است. برای مثال، اگر بخواهید بهصورت هفتگی از شخصی هزینهای دریافت کنید، کافی است در اپلیکیشن مشخص کنید در روزی مشخص به فرد برای یادآوری اعلان ارسال شود. همانطورکه اشاره کردیم، میتوانید از جیبی مو بهعنوان درگاهی پرداخت و جابهجایی پول میان حسابهای خودتان استفاده کنید. دریافت پول از کسانی که عضو جیبی مو نیستند، بهراحتی انجام میشود و به اعلام شمارهحساب یا شمارهکارت یا هر مورد دیگر نیازی نیست.
از مرادیان دربارهی ظرفیت سیستم سؤال کردیم که با عدد هزار تراکنش روبهرو شدیم؛ یعنی جیبی مو میتواند هزار تراکنش را در ثانیه پردازش کند که عدد بسیار درخورتوجهی خواهد بود.
مرادیان فارغالتحصیل رشتهی برق و الکترونیک در مقطع کارشناسی از دانشگاه شهیدبهشتی است و در مقطع کارشناسی ارشد، بهسراغ رشتهی MBA استراتژی در دانشگاه تهران رفته است. همزمان با دانشگاه، مشغول برنامهنویسی POS در شرکتهای زیرمجموعه بانکی بوده است. در جیبی مو، ۱۲ نفر بهصورت تماموقت کار میکنند و در سال آینده، قرار است ویژگیهای جدیدتری به اپلیکیشن اضافه شود. جیبی مو میتواند بستری مناسب برای اثبات تراکنش باشد. این اپلیکیشن تواناییهای زیادی دارد که برای فراگیری آن به زمان و فرهنگسازی نیاز است.
آیا شما تجربهی استفاده از این اپلیکیشن را دارید؟