ایلان ماسک، احتمال سرمایه‌گذاری عربستان در خصوصی سازی تسلا را تائید کرد

اخیرا در زومیت خبری از عزم جدی ایلان ماسک برای خصوصی‌سازی خودروساز برقی تسلا منتشر شد. ایلان ماسک تصمیم خود را در توئیتر با کاربران و سهام‌داران تسلا به اشتراک گذاشت؛ این تصمیم آن‌قدر عجیب بود که تکان شدیدی به بازار بورس اوراق بهادار آمریکا وارد کرد. این موضوع باعث شد تا کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده آمریکا (SEC) برای دفاع از حقوق سرمایه‌گذاران و بررسی صحت ادعای ماسک، وارد عمل شود. 

در حال حاضر سرمایه‌گذاران از تسلا و ایلان ماسک شکایت کرده‌اند و ادعا می‌کنند که خصوصی‌سازی این شرکت، بخشی از برنامه کلاهبرداری آن‌ها برای مجازات برخی از سرمایه‌گذاران است. همچنین آن‌ها معتقدند که توئیت ماسک باعث نوسان قیمت سهام تسلا شده و با این کار قوانین اوراق بهادار را نقض کرده است.

در پی افزایش فشارها بر هیئت مدیره تسلا و ایلان ماسک برای شفاف‌سازی در مورد نحوه تامین سرمایه برای آغاز خصوصی‌سازی تسلا، مدیر عامل این شرکت اعلام کرد که صندوق سرمایه‌گذاری عربستان سعودی مذاکراتی در این زمینه داشته است. ایلان ماسک از صندوق دارایی مستقل عربستان سعودی به عنوان منبعی کلیدی برای تامین سرمایه مورد نیاز برای خصوصی‌سازی تسلا نام برد.

از زمان انتشار توئیت اولیه ایلان ماسک مبنی بر قصد خود برای خصوصی‌سازی، سهام تسلا افزایش ۱۲ درصدی را تجربه کرد. البته ایلان ماسک علت تلاش خود را برای خصوصی‌سازی تسلا، کاهش فشار ناشی از گزارش‌های مالی و تغییرات شدید سهام در مدت اخیر اعلام کرده است. چرا که شرکت‌های سهامی عام طبق قانون باید گزارش‌های درآمد سه ماهه ارائه کنند، اما این قانون شامل شرکت‌های خصوصی (سهامی خاص) نمی‌شود. به نظر می‌رسد که این طرح با حمایت سران ثروتمند سعودی و شاهزاده‌های متمول این کشور ممکن شود. در حال حاضر ۵ درصد از سهام تسلا به عربستان سعودی تعلق دارد، اما عربستان تصمیم دارد سرمایه‌گذاری خود را در این شرکت گسترش دهد. 

 ایلان ماسک مدتی پیش اعلام کرد، تسلا برای آغاز فرآیند خصوصی‌سازی به مبلغی حدود ۶۰ میلیارد دلار بودجه نیاز دارد؛ اما کارشناسان اعلام کردند که کمتر شرکتی توان سرمایه‌گذاری در بخش خودروی برقی و خصوصی‌سازی تسلا را دارد؛ بنابراین ایلان ماسک تصمیم گرفت نظر عربستان سعودی را برای سرمایه‌گذاری در تسلا جلب کند.

ماسک همچنین تائید کرد که از سال ۲۰۱۷ تاکنون، صندوق دارایی مستقل پادشاهی عربستان چند مرتبه پیشنهاد خود را برای کمک به فرآیند خصوصی‌سازی تسلا ارائه کرده است. با توجه به درآمد نفتی سرشار سران سعودی، آن‌ها به بهترین شکل ممکن می‌توانند سرمایه خود را در این طرح مشارکت دهند. از دو سال پیش تاکنون، مقامات صندوق دارایی عربستان چند مرتبه دیدارهایی با مدیران تسلا داشته‌اند و رایزنی‌هایی در مورد خصوصی‌سازی و تامین سرمایه انجام شده است. 

ایلان ماسک همچنین به انتشار توئیت‌های جنجالی خود نیز پرداخت؛ ماسک اعلام کرد:

توئیت‌های من در شبکه‌های اجتماعی تنها از طرف خودم هستند و به عنوان مدیر عامل تسلا نیستند. من این پیشنهادها را به عنوان روش‌های بالقوه برای تقویت تسلا اعلام می‌کنم. 

در ابتدا شاید مردم فکر کنند، چرا رهبران عربستان سعودی در شرکت‌های فورد یا جنرال موتورز سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؟ توماس نپ، استاد کارآفرینی و نوآوری در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی می‌گوید:

اگر شما کمی عمیق به این مطلب نگاه کنید، اقدام بسیار پر معنایی است. خانواده حاکم عربستان سعودی به خوبی می‌دانند که جهان به دنبال دور شدن از سوخت‌های فسیلی است و شاهزاده محمد بن سلمان، برنامه‌ای به نام "چشم‌انداز ۲۰۳۰" برای ایجاد تحول عمیق در کشورش دارد. محمد بن سلمان قصد دارد در عربستان، تنوع اقتصادی ایجاد کند و جریان‌های جدید درآمدزایی را از تجارت، گردشگری، پروژه‌های زیربنایی و خدمات عمومی مانند مراقبت‌های بهداشتی و آموزش و پرورش گسترش دهد. البته او بیش‌تر قصد دارد این گرایش را به همه کشورهای منطقه و جهان به خوبی نشان دهد.

توماس نپ افزود:

خرید سهام خودروساز برقی تسلا به عنوان یکی از برندهای خبرساز دنیا در حال حاضر، قطعا این سیگنال را برای دنیا ارسال خواهد کرد. این پروژه همچنین با برخی از پروژه‌های بزرگ دیگر که عربستان درگیر آن است، هماهنگی زیادی دارد. از جمله طرح‌هایی برای ساخت ۵۰۰ میلیارد مگاتروپولیس (Megatropolis) در ساحل دریای سرخ، که توسط انرژی پاک تهیه می‌شود و احتمالا تعداد ربات بیش‌تری نسبت به انسان‌ها داشته باشد. صندوق دارایی‌های مستقل عربستان همچنین در شرکت اشتراک سواری اوبر، ویرجین و صندوق فناوری سافت‌بانک (SoftBank) ژاپن نیز سرمایه‌گذاری ۳.۵ میلیارد دلاری انجام داده است. سرمایه‌گذاری در شرکت ویرجین و پروژه هایپرلوپ، به عنوان نقطه عطفی در همکاری عربستان سعودی با یکی از شرکت‌های آمریکایی تحت مدیریت ایلان ماسک شناخته می‌شود.

هدف ایلان ماسک از ساخت تسلا، ایجاد پیشرفته‌ترین شرکت خودروسازی در جهان است. جیمز گلوین، متخصص خاورمیانه در دانشگاه کالیفرنیا لس آنجلس (UCLA) و نویسنده مطالب خاورمیانه جدید می‌گوید:

سعودی‌ها می‌خواهند ایده سلطنت مدرنیزه را به جهانیان نشان دهند؛ چیزی که همه باید بدانند. این پروژه‌ها توجه جهان را به خود جلب می‌کند و به دنبال تقویت رژیم سلطنتی عربستان است و نشان می‌دهد که توانایی انجام این کار را دارد. داشتن یک برند تجاری بسیار معتبر مانند تسلا، دقیقا همان چیزی است که عربستان سعودی به آن نیاز دارد و حتی سرمایه‌گذاری در فورد، فیات یا فراری نیز نمی‌تواند چنین کاری برای آن‌ها انجام دهد.

یکی دیگر از کشورهای پیشرو در حوزه خلیج فارس، امارات متحده عربی و به خصوص امارت دبی است؛ دبی طی سال‌های اخیر، تنوع درآمدی زیادی ایجاد کرده است که از جمله می‌توان به صنعت گردشگری این حاکمیت اشاره کرد. در حال حاضر برج خلیفه در دبی به عنوان بلندترین ساختمان جهان مطرح شده است و تنها هتل ۶ ستاره دنیا در آن قرار دارد. البته عربستان نیز در حال تکمیل برج جده است که حدود ۱۸۰ متر بلندتر از برج خلیفه دبی خواهد بود.

عربستان سعودی ممکن است در میان کشورهای غربی، از نروژ الهام گرفته باشد. این کشور حوزه اسکاندیناوی نیز میلیاردها دلار از فروش نفت و گاز به دست آورد و بزرگترین صندوق دارایی‌های مستقل جهان را ایجاد کرد. بخشی از این سرمایه برای پرداخت یارانه‌های سنگین به خریداران خودروی برقی استفاده می‌شود و در حال حاضر خودروی الکتریکی، بیش‌تر از خودروهای بنزینی در این کشور به فروش می‌رسند. نروژ به عنوان یکی از پیشگامان فناوری در حمل‌ونقل سبز، شهرت خوبی به دست آورده است.

اما با وجود سرمایه بسیار زیاد صندوق دارایی‌های مستقل عربستان سعودی، این کشور موفق نخواهد شد که تمام سهام تسلا را بخرد. این مبلغ حدود ۷۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است و ماسک در آخرین توئیت خود این موضوع را اعلام کرد. سایر سهام‌داران از جمله سافت‌بانک و موسسات سرمایه‌گذاری که بخشی از سهام تسلا را در اختیار دارند، احتمالا حاضر نخواهند شد سهام خود را بفروشند. این امر می‌تواند قدرت مدیریت عربستان را در تسلا پایین بیاورد، اما به هر حال برای دست‌یابی به اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰ مفید خواهد بود.

این نکته شایان ذکر است که عربستان سعودی با سیلیکون ولی و شرکت‌های فناوری موجود در آن، تفاوت بسیاری دارد. عربستان سعودی به تازگی حق رانندگی زنان را به رسمت شناخت و قوانین این کشور دیکتاتوری است. در نتیجه نمی‌توان انتظار داشت که چنین کشوری به سرعت بتواند خود را با سیلیکون ولی و دنیای فناوری هماهنگ کند.