هر آنچه باید درباره سیستم دستیار هوشمند سرعت خودرو بدانید

فروردین ماه سال جاری، پارلمان اروپا به خودروسازان چراغ سبز نشان داد تا از سیستم‌های دستیار هوشمند سرعت خودرو (ISA) در خودروهای فروخته‌شده از سال ۲۰۲۲ استفاده کنند. تصمیم اخیر سه هفته پس از آن بود که پارلمان اروپا به‌طور موقت استفاده از این سیستم‌ها و سایر ویژگی‌های ایمنی را تصویب کرد.

 سیستم دستیار هوشمند سرعت چه هستند؟ رانندگی با خودروهای مجهز به این سیستم‌ها چگونه است؟

چرا رانندگان نیاز به سیستم دستیار هوشمند سرعت دارند؟

باتوجه‌به‌گفته‌های مسئولان شورای ایمنی حمل‌ونقل اروپا (ETSC) که به پارلمان اروپا درباره سیستم‌های ISA مشاوره می‌دهد، سرعت مشکل عمده در بسیاری از کشورهای اروپایی است؛ هر هفته ۵۰۰ نفر در جاده‌های کشورهای اروپا جان خود را از دست می‌دهند که بخش زیادی از این تلفات، متوجه سرعت غیرمجاز است. تحقیقات در سوئد و هلند نشان داده است که هنگام استفاده از سیستم ISA، رانندگان به آرامی حرکت می‌کنند، حتی زمانی‌که می‌توان این سیستم را خاموش کرد.

گرازیلا جاست، مدیر پروژه ETSC می‌گوید:

اتحادیه اروپا تنها یک‌بار فرصت دارد که تفاوت معنی‌داری ایجاد کند. اجباری کردن استفاده از دستیار هوشمند سرعت در تمام خودروهای جدید به‌عنوان گزینه‌ی استاندارد، درنهایت می‌تواند مانع یک پنجم مرگ‌ومیرهای جاده‌ای شود. 

سیستم دستیار هوشمند سرعت خودرو چگونه کار می‌کند؟

سیستم مورد استفاده در خودروهای جدید در سال ۲۰۲۲ از یک دوربین و سیستم ناوبری ماهواره‌ای برای شناسایی محدودیت سرعت استفاده می‌کند؛ اگر سرعت خودرو از محدوده مشخصی‌ بیشتر شود، دستیار هوشمند سرعت خودرو سوخت ارسالی به پیشرانه را محدود می‌کند تا وسیله نقلیه با سرعت محدودی به حرکت ادامه دهد.

سیستم یادشده در هیچ نقطه‌ای ترمز را فعال نمی‌کند، بنابراین کاهش سرعت خودرو ملایم و تدریجی است. هنگامی که ISA وارد عمل شود، پدال گاز بی‌اثر خواهد شد. اما سیستم ISA که توسط اتحادیه اروپا مورد تأیید قرار گرفته، قابل غیرفعال شدن است؛ به این معنی که راننده می‌تواند آن را با محکم فشار دادن پدال گاز نادیده بگیرد. اگر راننده همچنان بالاتر از محدوده سرعت مجاز حرکت کند، سیستم به مدت چند ثانیه به راننده هشدار صوتی و تصویری می‌دهد.

سیستم احتمالاً به‌طور پیش‌فرض فعال است؛ به این معنی که هر بار خودرو روشن شود، سیستم فعال می‌شود اما راننده هر زمان بخواهد می‌تواند آن را غیرفعال کند. ETSC توصیه می‌کند که این ویژگی طی چند سال اول در خودروهای جدید گنجانده شود تا سیستم‌های ISA برای رانندگان بیشتر قابل قبول باشد. البته این بدان معنی است که سیستم دستیار هوشمند سرعت روزی می‌تواند به‌طور دائم فعال شود.

سیستم ISA چقدر دقیق است؟

باشگاه رانندگان آلمان (ADAC) در آزمایش‌های خود به نتیجه رسید سیستم ISA موجود در فورد S-Max که سال ۲۰۱۵ راه‌اندازی شد، تقریباً در ۹۰ درصد مواقع دقیق عمل می‌کرد. شرکت موبایل‌آی (Mobileye)، یکی از تأمین‌کنندگان سیستم‌های ISA و تشخیص علائم راهنمایی در سال ۲۰۱۸ به پارلمان اروپا گفت که بهترین سیستم‌ها در اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا ۹۵ درصد دقت دارند. گفته می‌شود قبل از اجباری شدن استفاده از سیستم ISA، هرگونه مسئله باقی‌مانده در این زمینه می‌تواند برطرف شود.

چقدر علاقه به استفاده از سیستم ISA وجود دارد؟

فورد چهار سال پیش سیستم ISA را به‌عنوان آپشن در خودروهای گلکسی (Galaxy) و S-Max معرفی کرد و می‌گوید ۹۵ درصد از خریداران آن را درخواست کرده‌اند. فورد فوکوس جدید اولین مدلی خواهد بود که از آن به‌عنوان گزینه استاندارد استفاده می‌کند. وب‌سایت اتوکار یک دستگاه فورد فوکوس جدید را بیش از ۳۲۰ کیلومتر در جاده‌های مختلف آزمایش کرد.

برای فعال کردن سیستم، راننده باید دکمه LIM را روی فرمان فشار دهد. محدودیت سرعت روی داشبورد و صفحه‌نمایش ناوبری ماهواره‌ای نمایش داده می‌شود. در ادامه راننده می‌تواند هر موقع بخواهد سیستم را غیرفعال کند.

وقتی راننده بخواهد از حد مجاز سرعت عبور کند، احساس می‌کند که قدرت پیشرانه را از دست می‌دهد. در این حالت اگر راننده کمی پدال گاز را محکم‌تر فشار دهد (لازم نیست به آن لگد زده شود)، محدودکننده سرعت غیرفعال می‌شود و قدرت کامل بار دیگر در دسترس قرار می‌گیرد. پارلمان اروپا اجازه داده است که حداقل در سال‌های اولیه راه‌اندازی سیستم از این شیوه کارکرد بهره‌گیری شود.

با فشردن دو دکمه درکنار دکمه اصلی LIM، سیستم فورد به شما اجازه می‌دهد محدودیت سرعت خودرو را افزایش یا کاهش دهید. استفاده از سیستم ISA به‌ویژه در مناطق مسکونی پر از ساختمان مفید است؛ جایی که نقاط محدودیت سرعت ۳۰ و ۵۰ کیلومتربرساعت به‌طور مداوم عوض می‌شوند. مکان دیگری که استفاده از این سیستم مفید به نظر می‌رسد، جایی است که بخواهیم از منطقه‌ای با محدودیت سرعت ۶۵ کیلومتربرساعت به نقطه‌ای با محدودیت ۵۰ کیلومتربرساعت وارد شویم. در مناطقی که محدودیت سرعت متوسط وجود دارد نیز استفاده از این سیستم مفید خواهد بود.

آیا رانندگان حق دارند از سیستم ISA بترسند؟

موضوع اینکه روزی سیستم دستیار سرعت هوشمند ممکن است غیرقابل‌لغو باشد، به سوخت بستگی دارد؛ واقعا هدف ISA این است که ما را مجبور کند با سرعت ۵۰ کیلومتربرساعت رانندگی کنیم و درنهایت خودرو را کنار بگذاریم؟

طبق ادعای کمیسیون اروپا، تحقیقات نشان می‌دهد که وقتی سیستم ISA غیرفعال باشد، میزان توجه رانندگان کاهش می‌یابد؛ به این ترتیب آن‌ها فراموش می‌کنند که هنگام ورود به منطقه با محدودیت پایین، سرعت خود را کاهش دهند یا هنگام ورود به محدوده سرعت بالاتر، بر سرعت خود بیفزایند.

در عین حال اتحادیه اروپا به‌طور کلی درباره چالش‌های سیستم ISA صادق است. به‌عنوان مثال این اتحادیه پذیرفته است که تحقیقات نشان می‌دهد هنگام استفاده از ISA، رانندگان می‌توانند خودسر شوند و شرایط لحظه‌ای جاده را نادیده بگیرند. یا جایی که سیستم فعال نیست، در جاده سریع‌تر رانندگی کنند. سیستم ISA می‌تواند باعث آزردگی راننده هم شود.

همچنین این تحقیق نشان می‌دهد که تنها ۲۵ درصد از رانندگان تصور می‌کردند دستگاه محدودکننده سرعت بسیار مفید است. بااین‌حال تحقیق مشابهی به نتیجه رسید که تعداد بیشتری از رانندگان پس از تجربه خود با دستگاه، آن را پذیرفتند.

در ادامه نظرات اعضای تحریریه‌ی اتوکار را می‌خوانیم.

مت پرایر می‌گوید:

در آینده باید از رانندگی با سرعت کم لذت ببریم. هیچ چیز اشتباهی وجود ندارد. رک و پوست‌کنده بگویم، ما باید این کار را اکنون انجام دهیم. بنابراین من می‌خواهم به رانندگی با موتورسیکلت یا خودروهای قدیمی و عجیب فکر کنم. چند موتورسیکلت و خودروی قدیمی دارم که همه نهایت سرعت پایینی دارند. من حتی طرح جالبی برای ساخت خودروها و موتورسیکلت‌های سفارشی خودم دارم. رویای آن‌روز ساخت پیشرانه ۲ لیتری V12 هواخنک با حدود ۷۵ اسب‌بخار قدرت بیشتر نسبت به پیشرانه‌های قدیمی هوندا GX160 در ماشین‌های چمن‌زنی است. من فکر می‌کنم کم‌کم دارم به پیرمردی ریش‌دار در آلونک تبدیل می‌شوم و با آن احساس خوبی می‌کنم.

اندرو فرانکل می‌گوید:

چگونه می‌توانم پس از فعال شدن سیستم محدودکننده سرعت، از رانندگی به‌عنوان یک تفریح لذت ببرم؟ همان‌طور که هم‌اکنون لذت می‌برم. یکی از کارهایی که هنوز انجام می‌دهم، رانندگی با خودروهای قدیمی است که به‌زحمت می‌توانند محدودیت سرعت را بشکنند؛ به‌عنوان مثال، پس از عید پاک من به همراه یکی از دوستان چیزی بیشتر از یک دستگاه سیتروئن 2CV (ژیان) مدل دهه ۱۹۵۰ نداشتیم و تقریباً یکی از بهترین رانندگی‌های سرگرم‌کننده خود را با آن انجام دادیم. او هم مانند من این شانس را داشته است که تقریباً با هر خودرویی رانندگی کند. برخلاف خودروهای مدرن، شما می‌توانید با خودروی قدیمی در محدوده سرعت مجاز رانندگی کنید و دنیایی از لذت را با وجود انکار تمام کاربران تجهیزات اسپرت مدرن و ازطریق هنر کنترل ساده خودرو به دست بیاورید. شما فقط یاد گرفته‌اید که با سرعت رانندگی کنید و از حداکثر قدرت موجود بهره ببرید. رانندگی با چنین خودروهایی به‌خاطر طول کشیدن سفر باعث لذت بیشتری می‌شود، زیرا با قدرت کمتر از ۲۰ اسب‌بخار، هر سفر زمان بیشتری طول می‌کشد.

مت سوندرز می‌گوید:

طی صحبت با افرادی که از ISA اطلاعات خوبی دارند، مطمئن هستم که ترس‌های علاقه‌مندان خودرو بی‌اساس هستند. فناوری ISA به ارتباط خوب اینترنت و وجود تابلوهای محدودیت سرعت نیاز دارد تا بتواند در حالت همیشه روشن قابل‌اعتماد و کارآمد باشد. ممکن است این کار روی رفت‌وآمد روزانه من تأثیر بگذارد، نمی‌توانم ببینم چگونه روی مسیرهای جاده‌ای دورافتاده که پاتوق بهترین راننده‌ها است، تاثیر می‌گذارد. بنابراین توصیه من برای لذت بردن از رانندگی در دوران پس از اجرایی شدن ISA، این است که دنبال جاده‌های کم‌تردد باشید.

کالین گودوین می‌گوید:

برای من، رانندگی پرسرعت چند سال پیش به پایان رسید. جریمه‌های سنگین، توقیف خودرو و بدتر از همه زندان، باعث کاهش سرعت من شدند. بنابراین من به‌سادگی فهمیدم که می‌توانم با ISA زندگی کنم. من قصد دارم مدلی سفارشی از آستین 7 بسازم که بتوانم بدون ترس از رسیدن به محدودیت سرعت برانم. من با هواپیمای خودم با سرعت ۳۲۰ کیلومتربرساعت و ۱۵ متر بالاتر از سطح دریا پرواز خواهم کرد و سوار زیباترین موتورسیکلت‌ها برای سرگرمی‌های موتوری می‌شوم. تمام نقشه‌هایم را کشیده‌ام.

استیو کرولی می‌گوید:

با نگاهی به دنیای جسورانه محدودیت سرعت، من فکر می‌کنم ممکن است یکی از افراد خوش‌شانس باشم. افرادی مثل من نتیجه می‌گیرند که حداقل از کیفیت رانندگی خودرو بیشترین استفاده را ببریم. من اغلب به محدودیت سرعت احترام می‌گذارم و به‌آرامی حرکت می‌کنم. هرچند گاهی اوقات که حس سرعت من را می‌گیرد و از امن بودن جاده و اینکه کسی نمی‌بیند خیالم راحت می‌شود، کمی با سرعت می‌رانم. من در شرایطی که محدودیت سرعت هم اجرایی شود، همین روش را ادامه می‌دهم.

آیا می‌توان با سیستم ISA رانندگی کرد و همچنان لذت برد؟

خب من اینجا پشت فرمان خودرو نشسته‌ام و در یکی از جاده‌ها با محدودیت سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت رانندگی می‌کنم. من ترجیح می‌دهم به‌جای جمع‌وجور نشستن و مچاله شدن، کمی روی صندلی به عقب برگردم تا دید بهتری داشته باشم. جاده خالی است و من تنها هستم. شادی و لذت برای من وقتی ایجاد می‌شود که در پیچ‌های پرپیچ با سرعتی زیاد اما کمتر از محدوده مجاز رانندگی کنم. اکنون در جاده‌ای با پیچ‌های ملایم همراه‌با شیب و تپه قرار داریم و درحالی‌که محدوده سرعت مجاز ۱۰۰ کیلومتربرساعت است، من با سرعت ۸۰ کیلومتربرساعت رانندگی می‌کنم. چنین سرعتی به اندازه کافی سریع و سرگرم‌کننده است. اگر مردم می‌خواهند هیجان سرعت را تجربه کنند، بهتر است جاده‌ای دارای پیچ‌ها خوب را پیدا کنند و سپس به آنجا بروند. من تمام وقت چشمانم را به پیچ و کنار جاده و علائم راهنمایی می‌دوزم تا ببینم چه چیزی در اطراف هست. هر جایی که ایمن باشد، شروع می‌کنم و از هر فضایی برای قرار گرفتن در موقعیت مناسب بهره می‌برم. محدودکننده سرعت در مکان‌های مختلف دارای مقادیر متفاوتی است؛ در یک مورد ۱۰۰ کیلومتربرساعت است سپس به ۵۰ کیلومتربرساعت می‌رسد و باز به ۶۵ کیلومتربرساعت تغییر می‌کند. نمی‌توان پیش‌بینی کرد که چه اتفاقی می‌افتد و جایی که پیش‌بینی می‌کنیم محدودیت ۵۰ کیلومتربرساعت داشته باشد، می‌بینیم چنین چیزی وجود ندارد؛ چنین چیزی لذت رانندگی را از من می‌گیرد. مانند ABS یا ESP، این هم سیستم ایمنی دیگری است که در پس‌زمینه کار می‌کند.

خودروهایی که هم‌اکنون دارای سیستم‌های ISA هستند

اکنون در روزهای آغازین استفاده از این فناوری قرار داریم، اما تعداد خودروهای مجهز به سیستم‌های ISA به‌عنوان گزینه استاندارد یا آپشن در حال افزایش است. از جمله این مدل‌ها می‌توان به فیات 500X، فورد S-Max، گلکسی و فوکوس، هوندا جاز، جگوار F-Pace و XF، جیپ رنگید، لندرور رنجرور ایووک و رنجرور و مرسدس بنز S کلاس اشاره کرد.