۱۶ آذر: سالگرد وفات ولفگانگ پل فیزیکدان برجسته آلمانی

ولفگانگ پل 10 اگست سال 1913 در آلمان متولد و در مونیخ بزرگ شد. پدر او، استاد شیمی دارویی بود و تاثیر زیادی در جهت گیری فرزندش داشت.

ولفگانگ تحصیلات اکادمیک را در دانشگاه فنی مونیخ آغاز کرد، اما چندی بعد به دانشگاه فنی برلین رفت و مقاطع علمی را یکی پس از دیگری در رشته شیمی گذراند. ولفگانگ دکترای خود را از دانشگاه برلین گرفت. در خلال جنگ جهانی دوم ولفگانگ پل در خصوص جداسازی ایزوتوپ‌ها تحقیق می‌کرد که برای تولید مواد شکافت پذیر در ساخت سلاح‌های اتمی مورد نیاز بود. در فناوری هسته‌ای، جداسازی ایزوتوپ به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن یکی از ایزوتوپ‌های خاص یک عنصر شیمیایی از دیگر ایزوتوپ‌ها جداسازی می‌شود. یکی از مثال‌های مهم و کاربردی این تکنیک جداسازی ایزوتوپ اورانیوم-۲۳۵ از اورانیوم-۲۳۸ جهت تولید سوخت هسته‌ای است. این فرآیند اصولا فرآیندی پیچیده و سخت است چرا که ایزوتوپ‌های یک عنصر شیمیایی خواص شیمیایی یکسانی دارند و در نتیجه جداسازی آن‌ها از روش‌های کلاسیک شیمیایی امکان پذیر نیست.

پل در ابتدا به عنوان استاد نیمه وقت در دانشگاه گوتینگن به تدریس پرداخت و در سال‌های 1952 تا 1993 به عنوان استاد دانشگاه بن مشغول به کار بود. وی همچنین به مدت دو سال بین سال‌های 1965 تا 1967 ریاست مرکز فیزیک هسته‌ای سرن (سازمان پژوهش‌های هسته‌ای اروپا) را به عهده داشت. این سازمانِ تحقیقاتی، بزرگ‌ترین آزمایشگاه فیزیک ذره‌ای جهان به شمار می‌رود که در سال ۱۹۵۴ در بخش شمال‌شرقی شهر ژنو در کشور سوییس در مجاورت مرز فرانسه ایجاد شد. در حال حاضر بیست کشور اروپایی عضو این سازمان بوده و بیش از ۲٬۶۰۰ کارمند به طور تمام وقت و همچنین ۷٬۹۳۱ دانشمند و مهندس، به نمایندگی ۵۸۰ دانشگاه و مؤسسه‌ی تحقیقاتی از ۸۰ کشور جهانع در آن مشغول به کار هستند. از دستاوردهای علمی و تحقیقاتی دکتر ولفگانگ پل می‌توان به ارائه روشی برای به‌دام انداختن ذرات باردار به کمک میدان‌های چهارقطبی الکتریکی در دهه 1950 اشاره کرد. روش دکتر پل امروزه بصورت گسترده‌ای در کارهای تحقیقاتی برای به‌دام اندختن یون‌ها استفاده می‌شود. بخاطر همین دستاورد نیز دکتر ولفگانگ پل سال 1989 جایزه نوبل فیزیک را به همراه هانس جورج دهملت و نورمن فاستر رمزی کسب کرد.

دکتر ولفگانگ پل در تاریخ 7 دسامبر سال 1993 و در سن 80 سالگی دیده از جهان فروبست.