تیم کوچک طراحی اپل و اعضایی که آن را ترک کردند
اگر بپذیریم iMac باعث نجات اپل در سالهای اولیه شد، تیم طراحی آن موسوم به Industrial Design را باید عامل اصلی معرفی کنیم و آن را اسلحهی مخفی کوپرتینوییها در سالهای گذشته بدانیم؛ تیمی که همیشه و حتی پس از توسعهی محصولات کوچک ماند و موفقیتهای خود را تکرار کرد.
گروه ID در اپل که برخی اوقات بهنام IDg شناخته میشود، دهها سال با مدیریت جانی آیو مشهور فعالیت کرده و تغییر زیادی هم تجربه نکرده بود. این گروه همیشه کوچک، سرّی و یکی از پایههای حیاتی اپل بود. دنیل دلولیس، یکی از اعضای گروه که بهتازگی کمپ اپل را ترک کرده، سابقهی کار ۲۸ ساله در اپل دارد و حتی در پروژهی Mac Color Classic دخیل بود. ریکو زورکندورفر نیز گروه طراحی را ترک خواهد کرد. او ۱۵ سابقهی کار در اپل دارد که در پروژههای مهمی همچون آیفون و اپلواچ هم حضور داشته است.
میکلو سیلوانتو که با پروژههایی همچون آیفون و ایرپاد و اپلواچ شناخته میشود، هشت سال سابقهی فعالیت در اپل دارد. جولیان هونیگ، چهارمین فردی است که اپل را بهزودی ترک میکند. او از سال ۲۰۱۰ در شرکت مشغولبهکار بوده است.
جانی آیو مدیر شناختهشدهی تیم طراحی اپل در مصاحبهای در سال ۲۰۱۴ با نیویورکتایمز گفته بود:
نوآوری در اپل همیشه کاری تیمی بوده است. در چنین موردی، همیشه چند گروه کوچک داشتیم که باهم کار میکردند. تیم ID، تیم بسیار کوچکی است. ما ۱۵ تا ۲۰ سال سابقهی همکاری داریم.
چنین اظهارنظرهایی از اعضای داخلی اپل، این تصور را ایجاد کردهاند که پیوستن به گروه طراحی شرکت بسیار دشوار خواهد بود و هیچکس هم آنها را ترک نمیکند. چنین تصوری درست نیست. حتی پیش از سال جاری که چهار نفر از گروه طراحی استعفا دادند، چنان تصوراتی صحیح نبود. البته گروه ID حداقل از سال ۲۰۰۰ بهبعد، ثباتی نسبی داشته است.
درحالحاضر، ۲۰ تا ۲۲ نفر در ID فعالیت میکنند. همین نبود قطعیت در تعداد اعضای گروه، یکی از نشانههای سرّی و محرمانهبودن آن بهشمار میرود. درواقع، نمیدانید چه فردی عضو گروه طراحی اصلی و چه کسی طراح معمولی در اپل است. بههرحال با احتساب تعداد مذکور بهعنوان اعضای تیم اصلی طراحی اپل، میتوان ادعا کرد کوپرتینوییها امسال یکپنجم از اعضای تیم طراحی را از دست دادهاند. البته اعضای ID امروز دوبرابر تعداد اولیه شدهاند.
کوچک، اما کارآمد
در سال ۱۹۸۹، اپل میخواست رابرت برونر را بهعنوان طراح استخدام کند. آنها تمایل زیادی به استخدام رابرت داشتند و او نیز چندباری به این درخواست پاسخ منفی داده بود. درنهایت، کوپرتینوییها با شرایط او کنار آمدند. او فقط بهعنوان مدیر و با وظیفهی مدیریت سفارشهای طراحی به شرکتهای دیگر فعالیت نمیکرد؛ بلکه مجوز داشت تیم اختصاصی خودش را در داخل اپل تشکیل دهد.
رابرت برونر اولین مدیر طراحی بود که در اپل استخدام شد
اولین طراح اپل تعریف کاملی از جزئیات تیم مدنظرش داشت و همیشه به کوچکبودن آن اصرار میکرد. تشکیل تیم تا سال ۱۹۹۱ طول کشید؛ چون او ابتدا بهدنبال آمادهسازی محلی الهامبخش برای فعالیت طراحان بود. منظور رابرت، مکانی فیزیکی در ساختمان اپل بود که بهاندازهی کافی از کمپ Infinite Loop و درنتیجه از تیمهای مدیریتی دور باشد.
هدف از طراحی مکان فیزیکی مجزا، جذابکردن محیط برای طراحان دیگر هم بود. در آن سالها، هیچ طراحی حاضر به کارکردن در اپل نمیشد؛ چراکه شرکت هیچ جذابیتی برای آنها نداشت. برونر برای حل همین مسئله دستبهکار شد. او محصولاتی خاص طراحی کرد و با چاپکردن تصاویر آنها در جلد مجلات معروف آن سالها، توجه بسیاری را به خود و تیمش جلب کرد. طرحهای مفهومی بالاخره نتیجه دادند و توجه افراد برای استخدام در اپل جلب شد.
تا سال ۱۹۹۱، اولین تیم ID با ۶ عضو تشکیل شد. از میان آنها، ۵ نفر ازجمله برونر، تا سال ۲۰۰۰ شرکت را ترک کردند. تنها عضو باقیمانده دلولیس بود که او هم امسال اپل را ترک کرد.
موج دوم
از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۴، افراد مهمی به تیم طراحی اپل افزوده شدند. در میان آنها، دنی کاستر بود که در سال ۲۰۱۶ به شرکت گوپرو رفت. بهعلاوه، بارت آندره و جانی آیو هم در همان سالها به اپل پیوستند.
از میان طراحان اپل، جانی آیو بیشترین شهرت را دارد. البته، آندره نیز که از اعضای اولیه بود، سابقهای درخشان و مملو از پتنتهای گوناگون دارد. از میان صدها محصول و پتنتی که آندره طراحی کرد، آیپد اولیه را میتوان یکی از محصولات شاخص او نام برد.
تمامی اعضای اولین گروه طراحان اپل شرکت را ترک کردهاند
آندره تا سال ۱۹۹۶ که برونر شرکت را ترک کرد، مدیریت تیم را برعهده نداشت. البته، او مسئول استخدام طراحان جدید برای ID بود. از میان افرادی که آندره استخدام کرد، میتوان کریستوفر استرینگر را مثال زد که روی پروژهی PowerBooks فعال بود. ریچارد هاوارث هم مانند استرینگر در سال ۱۹۹۵ به تیم طراحی اضافه شد. هاوارث بعدا در جریان ساخت اپلپارک مدتی جایگزین موقت آیو شد؛ اما استرینگر در سال ۲۰۱۶ شرکت را ترک کرد.
پس از استخدامهای اولیه در دههی ۱۹۹۰، دیگر تشخیص اعضای واقعی گروه ID تقریبا غیرممکن شد. البته، تصور این موضوع کاملا اشتباه است که اپل فقط ۲۲ طراح دارد؛ درحالیکه رقیبی همچون سامسونگ، هزاران طراح دارد. درواقع، کوپرتینوییها طراحان بسیار زیادی دارند که در گروه ID عضو نیستند.
اگر چند دهه قبل زندگی میکردیم، میتوانستیم با استفاده از کتابچههای مشهور تلفن آمریکاییها، کارمندان شرکتهای مختلف را شناسایی کنیم. امروز لینکدین چنین کاری برای ما انجام میدهد. البته، باوجودآنکه میتوان اطلاعاتی کلی از شبکهی اجتماعی کسبوکار بهدست آورد، جزئیات زیادی دردسترس نیستند.
هاوارث بهعنوان مثالی از اعضای تیم طراحی اپل، در پروفایل لینکدین خود فقط از عبارت طراح (Designer) استفاده میکند و حتی عبارت Industrial Designer هم در صفحهی شخصی او دیده نمیشود. آلان دای، یکی از اعضای جدید تیم است که درکنار هاوارث، برخی از مسئولیتهای آیو را انجام میداد. او هم در صفحهی شخصی خود، تنها از عبارت Creative Director, Apple استفاده میکند. جانی آیو نیز بهصورت عمدی نام خود را با غلط املایی مینویسد و درنتیجه، نمیتوان بهعنوانهای شغلی در پروفایل لینکدین کارمندان اپل اعتماد کرد.
درنهایت، باتوجهبه اینکه افراد در پروفایل لینکدین خود سهوا یا عمدا عبارتهای اشتباهی مینویسند، نمیتوان اعضای گروه ID اپل را بهراحتی در لینکدین پیدا کرد. بهعلاوه بسیاری از افراد تا زمانیکه بهدنبال شغل نباشند، پروفایل لینکدین را بهروز نمیکنند. البته، پیداکردن طراحان عادی اپل در لینکدین کمی آسانتر خواهد بود.
تا اینجا میدانیم کاربران عادی و حتی کارشناسان و خبرنگاران دنیای فناوری، نمیتوانند بهراحتی اعضای گروه ID اپل را شناسایی کنند. جالب است بدانید حتی جان اسکالی هم در زمان فعالیت بهعنوان مدیرعامل، دسترسی فیزیکی به دفاتر گروه طراحی نداشت.
استیو جابز
تیم طراحی پس از جایگزینشدن اسکالی، همچنان به کار خود ادامه داد. حتی در زمانیکه اپل در مسیر سقوط بود، تیم طراحی بدون تغییر فعالیت میکرد. سپس، استیو جابز به اپل بازگشت. گروه ID بدون تغییر ماند؛ اما قدرتش کمی دستخوش تغییر شد. قدرت و اختیارات جدید باعث شد دستهای از موفقترین محصولات تاریخ را ببینیم؛ موفقیتی که ثروت را برای اپل بههمراه داشت.
موقعیت و مسئولیت و شرایط کاری هیچیک از اعضای ID مشخص نیست. ما حتی نام اعضای تیم را هم نمیدانیم؛ درنتیجه، سهم آنها از سود شرکت و درآمد نیز مشخص نخواهد بود. درنهایت، میتوان تخمین زد که اگر فردی عضو ID باشد، حتما درآمد درخورتوجهی خواهد داشت که البته تصوری معقول بهنظر میرسد.
گروه طراحی اپل همیشه راههای جدیدی برای حل مشکلات پیدا میکند. بسیاری اوقات میبینیم راه طراحیشدهی آنها، به تنها راه برای حل مسائل گوناگون تبدیل میشود. راهکار آنها همان راهکاری میشود که گویی همیشه باید میبود. درادامه نیز همین راهکارها را شرکتهای دیگر بهکار میگیرند. استعداد موجود در تیم طراحی اپل مثالزدنی است. بهعنوان عضوی از ID، همین که همهی دنیا از محصول شما استفاده کنند، پاداشی بزرگ خواهد بود. البته، درآمد هم قطعا بد نیست.
اختیار تام جابز به تیم ID به موفقیتهای آتی منجر شد
درآمد فراوان اعضای ID نکات درخورتوجهی دربارهی تغییرات اخیر نشان میدهد. هیچکس بهخاطر درآمد بیشتر گروه را ترک نمیکند. البته آنها میتوانند چنین تصمیمی بگیرند و قطعا پیشنهادهای زیادی هم دریافت میکنند؛ اما لزوما بهخاطر چنین دلیلی تیم را ترک نمیکنند. بههرحال، بهنظر میرسد اعضا بهقدری درآمد کسب میکنند که دیگر نیازی هم به فعالیت در اپل ندارند.
چهار نفری که اخیرا اپل را ترک کردند، برای بازنشستگی جوان بهنظر میرسند (زورکندورفر حدود ۴۶ و سیلوانتو ۳۸ سال دارند)؛ اما شاید چنین تصمیمی داشته باشند. سیلوانتو میگوید برای ادامهی فعالیت به AirBnB خواهد رفت و کاستر نیز در سال ۲۰۱۶ شرکت را به مقصد گوپرو ترک کرد. بهجز این چند مثال محدود، بهنظر نمیرسد اعضای ID بهدنبال شغلهای جدید اپل را ترک کرده باشند.
زورکندورفر در اظهارنظری دربارهی ترک اپل گفته بود به کمی استراحت نیاز دارد. افزونبراین گفت کوپرتینوییها استخدامهای جدید زیادی داشتهاند. عضو سابق ID در مصاحبهای اعلام کرده بود:
ما طراحان جدید عالی و نسلی جدید داریم. آنچه توانستیم در دهههای گذشته توسعه دهیم، ادامه خواهد یافت. استعداد موردنیاز در شرکت وجود دارد.
منابع انسانی
پیشنهادهای بهتر، تنها دلایل تغییر شغل کارمندان نیستند. یکی از دلایل اصلی میتواند علاقهنداشتن به فرهنگ سازمانی محیط کار باشد. از آن مهمتر، شاید فرهنگ کاری رئیس با علایق کارمندان همخوانی نداشته باشد.
هیچ آمار دقیقی از تعداد اعضا و درآمد آنها در ID وجود ندارد
برای بسیاری از ما که استقلال مالی و درآمد چشمگیر اعضای ID را نداریم، دلایل مذکور آنچنان برای ترک شغل پذیرفتنی نیستند. درواقع، اکثر مردم فقط تلاش میکنند تا به درآمد دلخواهشان برسند و فرهنگ سازمانی کمترین بخش از درگیری ذهنی را تشکیل میدهد. دراینمیان، اعضای ID بهقدری استقلال مالی دارند که اگر روزی با تصمیمهای جانی آیو موافق نباشند، بهراحتی شغل را ترک میکنند.
اگر اعضای گروه با فرهنگ سازمانی اپل متحد شده باشند، ترککردن شرکت برای آنها دشوار خواهد بود. درمقابل، اگر فرهنگ برای ادامهی کار آنها مناسب نباشد یا بههیچوجه نتوانند آن را تحمل کنند، تصمیم به ترک شرکت زمان زیادی نیاز ندارد.
مسئلهی مهم دیگری که شاید در تغییرات اخیر اپل دخیل بوده باشد، طبیعت انسان است. ما نیز چنین طبیعتی را درک کردهایم. وقتی یک نفر تصمیم به ترک شرکتی میگیرد، دیگران نیز به چنین تصمیمی فکر میکنند. در اکثر مواقع، کارمندان دیگر تصمیم به ترک شرکت نمیگیرند؛ اما بالاخره ایده و فکر دربارهی آن در ذهنشان جرقه میزند. بههرحال، استعفای یک نفر میتواند دلیلی برای فکرکردن بیشتر دیگران و حتی اقدام برای استعفا باشد.
روند بالا در همهی شرکتها وجود دارد و اپل نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. مجددا یادآور میکنیم که شرایط مالی نشان میدهد نیاز به حقوق بیشتر، دلیل مناسبی برای ترک اپل نخواهد بود.
تصمیمهای سختافزاری
گروه ID در دهههای گذشته، تمامی محصولات سختافزاری اپل را طراحی کردهاند. درنتیجه، آنهایی که تیم را ترک میکنند و آنهایی که باقی میمانند، بهاحتمال زیاد افراد حرفهای هستند. اگر اپل بخواهد بهسمت فروش سرویسها حرکت کند و بهنوعی قلمرو دیگری در دنیای سختافزار باقی نمانده باشد، شاید افراد مذکور دیگر دلیلی برای ماندن در میان کوپرتینوییها نداشته باشند.
شاید تغییر مسیر اخیر اپل به جدایی طراحان شرکت منجر شده باشد
این احتمال دورازانتظار نیست؛ درنتیجه، توانایی مالی برای ترک شغل محرک مناسبی خواهد بود تا افراد را از ادامهی کار منصرف کند. بهعلاوه، شاید آنها با تکیه بر همان استقلال مالی، بهدنبال کشف دنیاهای بیشتری بیرون از اپل باشند. درنتیجه، باوجودآنکه رفتن همهی اعضای اولیهی گروه طراحی اپل ناراحتکننده بهنظر میرسد و ترککردن یکپنجم از اعضای کنونی کمی عجیب است، شاید رخدادهایی عجیبتر انتظار شرکت را میکشد.
اگر نگاهی به صفحهی استخدام اپل بیندازیم، هفت موقعیت خالی برای عضویت در گروه ID میبینیم. مجددا فراموش نکنید که اپل طراحان بیشماری دارد. البته مشخص نیست آنها برای عضویت در ID باید چه شرایطی داشته باشند. بههرحال اکنون، هفت موقعیت شغلی وجود دارد و شرکت نیز رزومههای جدیدی از متقاضیان را برای این موقعیتها میپذیرد.
تعداد موقعیتهای خالی در ID را نمیتوان با آمارهای دهههای گذشته مقایسه کرد. هیچ آمار دقیقی از استخدامهای آن گروه وجود ندارد و نمیتوان هفت موقعیت شغلی را زیاد یا کم تصور کرد. تنها با نگاه به خالیبودن موقعیتهای کنونی میتوان زمان آنها را تشخیص داد. بهعنوان مثال، موقعیتی برای طراحی ارشد در بخش iCloud در ID، از ۲۲اکتبر۲۰۱۸، خالی مانده است.
با نگاهی به موقعیتهای خالی شغلها در اپل، میتوان تغییر مسیر احتمالی را نیز تخمین زد. بخش Communication Design اپل اکنون ۱۱ موقعیت شغلی خالی دارد. یکی از آنها بهعنوان iOS Designer - Apple Design Lab دیده میشود که احتمالا موقعیت جذابی خواهد بود. آگهی استخدام برای این موقعیت شغلی از ۱۴اوت سال گذشتهی میلادی در وبسایت شرکت بوده است.
دپارتمان طراحی رابط انسانی (Human Interface Design) اپل، بیشترین آگهی جذب نیرو را با ۴۹ موقعیت شغلی دارد. در این بخش نیز، بسیاری از آگهیها قدیمی هستند. قدیمیترین آگهی به جایگاه شغلی تجربهی کاربری در پلتفرمهای تبلیغات (UX Writer, Advertising Platforms) مربوط میشود که ۳مه۲۰۱۸ منتشر شد.
بهعنوان کاربر عادی، شاید تنها با نگاهکردن به تخفیفهای اپل برای محصولات متنوع، عضوی از شرکتبودن را جذاب بدانیم. لینکدین در سال جاری، آنها را بهعنوان هفتمین کارفرمای جذاب برای متقاضیان اعلام کرد که با وجود سقوط یکپلهای، موقعیتی عالی محسوب میشود.
با وجود جذابیت فراوان اپل، هنوز برخی از بخشهای طراحی آن ماهها است که موفق به جذب نیرو نشدهاند. احتمالا متقاضیان شرایط مناسبی برای استخدام نداشتهاند. بهعلاوه، چهار نفر از اعضای گروه حیاتی طراحی هم شرکت را ترک کردند. بههرحال، باید منتظر آینده و تأثیرات احتمالی تغییرات در ID برای کوپرتینوییها باشیم.
نظرات